ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΥ Ο ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΣ ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ. ΜΕΡΟΣ 2ο.

Ορφανό παιδάκι από την Κίνα κλαίει σε σταθμό τρένο της Σανγκάης μετά τον βομβαρδισμό από τους Ιάπωνες το 1937.

ΜΕΡΟΣ 2ο.

Είδαμε στο πρώτο μέρος ότι ιμπεριαλισμός είναι ο μονοπωλιακός καπιταλισμός πού έχει μοιράσει τον κόσμο.

Ως εκ τούτου ιμπεριαλιστικές είναι οι χώρες του μονοπωλιακού καπιταλισμού πού έχουν μοιράσει τον κόσμο.

Ο λένιν δεν θεωρεί ιμπεριαλιστικό ένα κράτος αν καταπιέζει ένα άλλο ή αν έχει αποικίες ή βιομηχανία ( Πορτογαλία ,Βέλγιο ) και όπως λέει ο λένιν ιμπεριαλιστικό είναι «τό καθένα πού κατέχει μονοπωλιακή θέση στήν παγκόσμια άγορά χάρη στά τραστ, τά καρτέλ, τό χρηματιστικό κεφάλαιο, τίς σχέσεις του πιστωτή προς τόν οφειλέτη. »

Ακόμα και η εξαγωγή κεφαλαίου δεν είναι επαρκές κριτήριο να χαρακτηριστεί μία χώρα ιμπεριαλιστική αν δεν πληροί τα ανωτέρω λόγια του λένιν περί παγκόσμιας αγοράς.

Επίσης ο λένιν δεν συμπεριλαμβάνει στα ιμπεριαλιστικά κράτη χώρες εξαρτημένες, ας έχουν μονοπωλιακό καπιταλισμό.

Δηλαδή μία χώρα μπορεί κάποια στιγμή να είναι ιμπεριαλιστική και σε ένα άλλο χρονικό διάστημα όχι.

Παράδειγμα η Γερμανία μετά την ήττα της στον Πρώτο παγκόσμιο πόλεμο μέχρι περίπου τις αρχές του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου πού ήταν εξαρτημένη από τους νικητές και πλήρωνε βαριές πολεμικές αποζημιώσεις ή και μετά την ήττα της στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.

Με αυτούς τους περιορισμούς ποιες χώρες μπορούμε να λέμε ότι είναι ιμπεριαλιστικές ;

Τις χώρες του μονοπωλιακού καπιταλισμού, όλες είναι στις μέρες μας , πού κατέχουν μονοπωλιακή ή σημαντική θέση στήν παγκόσμια άγορά χάρη στά τραστ, τά καρτέλ, τό χρηματιστικό κεφάλαιο, τίς σχέσεις του πιστωτή προς τόν οφειλέτη και πού έχουν την στρατιωτική δύναμη να επιβάλλουν την θέλησή τους.

Ο λένιν αναγνώριζε στην εποχή του έξι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.

Αγγλία ,ΗΠΑ, Ιαπωνία ,Γαλλία , Γερμανία ,Ρωσία.

Έτσι μία οποιαδήποτε χώρα αν θέλει να είναι ανεξάρτητη πρέπει πρώτα να ξετινάξει τα δεσμά της εξάρτησής της.

Αυτό σε εμάς μεταφράζεται πρώτα και κύρια σε απεξάρτηση από το ευρώ, την ΕΟΚ ,τα χρέη.

Σε αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε αναλυτικότερα αυτά τα πέντε χαρακτηριστικά του ιμπεριαλισμού με τα λόγια του λένιν από το βιβλίο του« Ο Ιμπεριαλισμός ανώτατο στάδιο του Καπιταλισμού ».

Γι΄αύτό, χωρίς νά ξεχνάμε τή συμβατική καί σχετική σημασία όλων των όρισμών γενικά, πού ποτέ δέν μπορούν ν 'άγκαλιάσουν τίς ολόπλευρες σχέσεις του φαινομένου στήν πλήρη ανάπτυξή του, πρέπει νά δόσουμε εναν τέτιο ορισμό του ιμπεριαλισμού,

πού θά περιέκλεινε τά παρακάτω πέντε βασικά του γνωρίσματα:

1) συγκέντρωση της παραγωγής καί του κεφαλαίου, πού έχει φτάσει σέ τέτια υψηλή βαθμίδα άνάπτυξης, ώστε νά δημιουργεί μονοπώλια πού παίξουν άποφασιστικό ρόλο στήν οικονομική ζωή

2) συγχώνευση του τραπεζικού κεφαλαίου με τό βιομηχανικό και δημιουργία μιας χρηματιστικής ολιγαρχίας πάνω στη βάση αυτού του «χρηματιστικού κεφαλαίου».

3) εξαιρετικά σπουδαία σημασία άποκτάει ή εξαγωγή κεφαλαίου σε διάκριση απο την εξαγωγή εμπορευμάτων

4) συγκροτούνται διεθνείς μονοπωλιακές ενώσεις των καπιταλιστών, οι όποιες μοιράζουν τόν κόσμο καί

5) έχει τελειώσει τό εδαφικό μοίρασμα τής γής άνάμεσα στίς μεγαλύτερες καπιταλιστικές Δυνάμεις.

Ο ίμπεριαλισμός είναι ο καπιταλισμός στό στάδιο εκείνο τής άνάπτυξης ,στό οποίο ή κυριαρχία των μονοπωλίων καί του χρηματιστικού κεφαλαίου, έχει άποκτήσει έξαιρετική σημασία ή εξαγωγή κεφαλαίου, έχει αρχίσει το μοίρασμα του κόσμου από τά διεθνή τράστ καί έχει τελειώσει τό μοίρασμα όλων τών έδαφών τής γής από τίς μεγαλύτερες καπιταλιστικές χώρες.

Ας δούμε τώρα ιστορικά πότε δημιουργήθηκε ο ιμπεριαλισμός, τα μονοπώλια και ποια η αιτία πάλι με τα λόγια του λένιν.

• 1) συγκέντρωση της παραγωγής καί του κεφαλαίου, πού έχει φτάσει σέ τέτια υψηλή βαθμίδα άνάπτυξης, ώστε νά δημιουργεί μονοπώλια πού παίζουν άποφασιστικό ρόλο στήν οικονομική ζωή.

Εδώ έχουμε την συγκέντρωση και συγκεντροποίηση της παραγωγής , δηλαδή το μεγάλωμα των επιχειρήσεων μέσω της επανεπένδυσης των κερδών και την συγχώνευση των μεγάλων επιχειρήσεων λόγω των οικονομικών κρίσεων και των αναγκών του ανταγωνισμού μεταξύ τους.

Έτσι βλέπουμε και το άτοπο αυτών πού ονειρεύονται έναν καπιταλισμό με αγνό ανταγωνισμό χωρίς μονοπώλια και επεμβάσεις του κράτους στην οικονομική ζωή.

Ο ελεύθερος ανταγωνισμός των μικρών επιχειρήσεων σε ένα ορισμένο στάδιο ανάπτυξής του δημιουργεί τις μεγάλες επιχειρήσεις και πού μαζί με την προσπάθεια να αποφύγουν τις συνέπειες των οικονομικών κρίσεων έχουν σαν αποτέλεσμα την δημιουργία των μονοπωλίων.

Ας δούμε πως μας τα περιγράφει ο λένιν.

Γιατί μερικές δεκάδες γιγάντιες επιχειρήσεις μπορούν εύκολα να έλθουν σε συνεννόηση μεταξύ τους, ενώ, από την άλλη μεριά, οι μεγάλες ακριβώς διαστάσεις των επιχειρήσεων δυσκολεύουν το συναγωνισμό και γεννούν την τάση προς το μονοπώλιο.

Η πραγματική αρχή των σύγχρονων μονοπωλίων τοποθετείται το πολύ στη δεκαετία 1860- 1870. Η πρώτη μεγάλη περίοδος ανάπτυξης των μονοπωλίων αρχίζει με τη διεθνή ύφεση της βιομηχανίας στα 1870-1880 και επεκτείνεται ως τις αρχές της δεκαετίας 1890-1900». «Αν εξετάσει κανείς το ζήτημα σε ευρωπαϊκή κλίμακα, ο ελεύθερος συναγωνισμός φτάνει στο αποκορύφωμά του τις δεκαετίες 1860-1870 και 1870-1880.

Έτσι, τα βασικά συμπεράσματα της ιστορίας των μονοπωλίων είναι:

1) 1860-1870 και 1870-1880-ανώτερη βαθμίδα ανάπτυξης του ελεύθερου συναγωνισμού. Τα μονοπώλια δεν είναι παρά έμβρυα που μόλις διακρίνονται.

2) Ύστερα από την κρίση του 1873 - μακρόχρονη περίοδος ανάπτυξης των καρτέλ, που αποτελούν όμως ακόμη εξαίρεση. Δεν είναι ακόμη σταθερά. Αποτελούν ακόμη παροδικό φαινόμενο.

3) Η άνοδος στα τέλη του 19ου αιώνα και η κρίση του 1900-1903: τα καρτέλ γίνονται μια από τις βάσεις όλης της οικονομικής ζωής. Ο καπιταλισμός μετατράπηκε σε ιμπεριαλισμό.

Τα καρτέλ κλείνουν συμφωνία για τους όρους πώλησης, για τις προθεσμίες πληρωμής κ.ά. Μοιράζονται μεταξύ τους τις περιοχές πώλησης. Καθορίζουν την ποσότητα των προϊόντων που πρέπει να παραχθούν. Κανονίζουν τις τιμές. Κατανέμουν τα κέρδη ανάμεσα στις διάφορες επιχειρήσεις κλπ.

Ο αριθμός των καρτέλ στη Γερμανία υπολογιζόταν σε 250 περίπου το 1896 και σε 385 το 1905, και συμμετείχαν σ' αυτά πάνω-κάτω 12.000 επιχειρήσεις. Όλοι όμως παραδέχονται ότι οι αριθμοί αυτοί παρουσιάζονται πολύ μειωμένοι.

Στα χέρια των καρτέλ και των τραστ συγκεντρώνονται συχνά τα επτά ως οκτώ δέκατα όλης της παραγωγής ενός δοσμένου κλάδου της βιομηχανίας.

Αυτό πια δεν είναι καθόλου ο παλιός ελεύθερος συναγωνισμός των σκόρπιων και άγνωστων μεταξύ τους εργοστασιαρχών, που παράγουν για την κατανάλωση σε μια άγνωστη αγορά. Η συγκέντρωση έφτασε στο σημείο που μπορεί να γίνει ένας κατά προσέγγιση υπολογισμός όλων των πηγών πρώτων υλών (λόγου χάρη των κοιτασμάτων σιδηρομεταλλεύματος) σε μια δοσμένη χώρα και ακόμη, όπως θα δούμε, σε μια σειρά χώρες και σ' όλο τον κόσμο. Και όχι μόνο γίνεται ένας τέτοιος υπολογισμός, αλλά αυτές τις πηγές τις αρπάζουν στα χέρια τους οι γιγάντιες μονοπωλιακές ενώσεις. Γίνεται ένας κατά προσέγγιση υπολογισμός των διαστάσεων της αγοράς, που, ύστερα από συμφωνία, τη «μοιράζονται» μεταξύ τους αυτές οι ενώσεις. Μονοπωλούνται οι ειδικευμένες εργατικές δυνάμεις, μισθώνονται οι καλύτεροι μηχανικοί, αρπάζονται οι δρόμοι και τα μέσα επικοινωνίας - οι σιδηρόδρομοι στην Αμερική, οι ατμοπλοϊκές εταιρίες στην Ευρώπη και την Αμερική.

Θα είναι διδακτικό να ρίξουμε μια ματιά έστω και μόνο στην απαρίθμηση των μέσων της σύγχρονης, νεότατης, πολιτισμένης πάλης για «οργάνωση», στην οποία καταφεύγουν οι ενώσεις των μονοπωλητών:

1)στέρηση των πρώτων υλών («... είναι μια από τις σπουδαιότερες μεθόδους για την εξαναγκαστική προσχώρηση στο καρτέλ»)

2) στέρηση των εργατικών χεριών με τις «συνεργασίες» (δηλαδή με συμφωνίες των καπιταλιστών με τις εργατικές ενώσεις, για να πιάνουν οι εργάτες δουλειά μόνο σε επιχειρήσεις που ανήκουν στο καρτέλ)

3) στέρηση του εφοδιασμού

4) αποκλεισμός από την αγορά κατανάλωσης-

5) συμφωνία με τον αγοραστή να έχει εμπορικές σχέσεις αποκλειστικά με τα καρτέλ

6) σχεδιασμένη μείωση των τιμών (για την καταστροφή των «εξωκαρτελικών», δηλαδή των επιχειρήσεων που δεν υποτάσσονται στους μονοπωλητές, ξοδεύονται εκατομμύρια για να πωλούνται επί ορισμένο χρονικό διάστημα τα εμπορεύματα σε τιμές κάτω από το κόστος. Στη βιομηχανία της βενζίνης υπήρξαν παραδείγματα μείωσης των τιμών από 40 σε 22 μάρκα, δηλαδή σχεδόν στο μισό!)

7) στέρηση της πίστωσης

8) κήρυξη μποϊκοτάζ.

Δεν έχουμε πια μπροστά μας την πάλη του συναγωνισμού των μικρών και των μεγάλων, των τεχνικά καθυστερημένων και των τεχνικά προοδευμένων επιχειρήσεων. Έχουμε μπροστά μας το πνίξιμο από τους μονοπωλητές εκείνων που δεν υποτάσσονται στα μονοπώλια, στο ζυγό τους, στην αυθαιρεσία τους.

Και οι κρίσεις -κάθε είδους, πιο συχνά απ' όλες οι οικονομικές, όχι όμως μόνο οι οικονομικές- δυναμώνουν με τη σειρά τους σε τεράστιες διαστάσεις την τάση για συγκέντρωση και για μονοπώλιο. Να ένας εξαιρετικά διδακτικός συλλογισμός του Γιάιντελς για τη σημασία της κρίσης του 1900, της κρίσης που, όπως ξέρουμε, αποτέλεσε σημείο στροφής στην ιστορία των νεότερων μονοπωλίων:

«Η κρίση του 1900 βρήκε, παράλληλα με τις γιγάντιες επιχειρήσεις των κυριότερων κλάδων της βιομηχανίας, και πολλές επιχειρήσεις με απαρχαιωμένη, σύμφωνα με τις σημερινές αντιλήψεις, οργάνωση, "καθαρές επιχειρήσεις" («δηλαδή όχι συνδυασμένες»), «που τις είχε ανεβάσει και αυτές προς τα πάνω το κύμα της βιομηχανικής ανόδου. Η πτώση των τιμών, η ελάττωση της ζήτησης, έφεραν αυτές τις "καθαρές" επιχειρήσεις σε τόσο δύσκολη θέση, που είτε δεν έθιξε καθόλου τις συνδυασμένες γιγάντιες επιχειρήσεις είτε τις έθιξε για πολύ λίγο διάστημα. Γι' αυτό το λόγο, η τελευταία κρίση του 1900 οδήγησε στη βιομηχανική συγκέντρωση σε ασύγκριτα μεγαλύτερο βαθμό παρά η κρίση του 1873: η τελευταία αυτή κρίση είχε επίσης προκαλέσει μια ορισμένη επιλογή των καλύτερων επιχειρήσεων, με το επίπεδο όμως της τεχνικής εκείνης της εποχής, η επιλογή αυτή δεν μπόρεσε να οδηγήσει στο μονοπώλιο των επιχειρήσεων, που κατάφεραν να βγουν νικηφόρες από την κρίση. Τέτοιο ακριβώς μακρόχρονο μονοπώλιο, και μάλιστα σε υψηλό βαθμό, κατέχουν οι γιγάντιες επιχειρήσεις της σημερινής μεγάλης σιδηροβιομηχανίας και ηλεκτροβιομηχανίας χάρη στην εξαιρετικά σύνθετη τεχνική τους, στην οργάνωσή τους σε πλατιά κλίμακα και στην ισχύ του κεφαλαίου τους, και μετά σε μικρότερο βαθμό και οι επιχειρήσεις μηχανοκατασκευών και μερικών κλάδων της βιομηχανίας μετάλλου, επικοινωνιών κλπ.».

• 2) συγχώνευση του τραπεζικού κεφαλαίου με τό βιομηχανικό και δημιουργία μιας χρηματιστικής ολιγαρχίας πάνω στη βάση αυτού του «χρηματιστικού κεφαλαίου».

Από ένα άρθρο πού είχα αλιεύσει στο ιντερνέτ. Για την καλύτερη κατανόηση του θέματος, βασικών όρων.

Το μονοπώλιο αποτελεί συμφωνία, ένωση η συνένωση κεφαλαιοκρατών, που έχουν συγκεντρώσει στα χέρια τους την παραγωγή και την πώληση σημαντικού μέρους των προϊόντων ενός η περισσότερων κλάδων παραγωγής με σκοπό τον καθορισμό υψηλών τιμών στα εμπορεύματα και την αποκόμιση μονοπωλιακά υψηλού κέρδους. Οι απλούστερες μορφές μονοπωλίου αποτελούν:

1.Το καρτέλ: είναι μονοπωλιακή ένωση, που τα μέλη της συμφωνούν για τους όρους πώλησης και τις προθεσμίες πληρωμής, μοιράζονται μεταξύ τους τις αγορές πώλησης, ορίζουν την ποσότητα των εμπορευμάτων που πρέπει να παραχθούν, καθορίζουν τις τιμές.

2.Το συνδικάτο: είναι μονοπωλιακή οργάνωση, που η πώληση των εμπορευμάτων και κάποτε και η αγορά των πρώτων υλών γίνονται από ένα κοινό γραφείο.

3.Το τραστ: αποτελεί μονοπώλιο, όπου είναι συνενωμένη η ιδιοκτησία όλων των επιχειρήσεων, και οι ιδιοκτήτες έχουν γίνει συνεταίροι, που παίρνουν κέρδος ανάλογο με τον αριθμό των μεριδίων ή των μετοχών που τους ανήκουν.

4.Το κονσέρν: είναι μια ένωση μιας σειράς επιχειρήσεων διαφόρων κλάδων της βιομηχανίας, εμπορικών οίκων, τραπεζών, μεταφορικών και ασφαλιστικών εταιριών με βάση την κοινή οικονομική εξάρτηση από μια ομάδα πολύ μεγάλων κεφαλαιοκρατών.

Ο συναγωνισμός όχι μόνο δεν εξαλείφεται άλλα παίρνει ακόμα οξύτερες διαστάσεις: α) στους κόλπους των μονοπωλίων, β) ανάμεσα στα μονοπώλια, γ) ανάμεσα στα μονοπώλια και στις μη μονοπωλιακές επιχειρήσεις.

Η συγκέντρωση της βιομηχανίας και ο σχηματισμός των τραπεζικών μονοπωλίων προκαλούν ουσιαστική αλλαγή των αμοιβαίων σχέσεων τραπεζών και βιομηχανίας. Με το μεγάλωμα των διαστάσεων των επιχειρήσεων αποκτούν ολοένα και περισσότερη σημασία οι μεγάλες μακροπρόθεσμες πιστώσεις που χορηγούν οι τράπεζες στους βιομηχάνους κεφαλαιοκράτες. Η αύξηση του όγκου των καταθέσεων που βρίσκονται στη διάθεση των τραπεζών ξανοίγει πλατιές δυνατότητες για μια τέτοια μακροπρόθεσμη επένδυση τραπεζιτικών κεφαλαίων στη βιομηχανία. Η πιο διαδεδομένη μορφή τοποθέτησης των χρηματικών μέσων των τραπεζών στη βιομηχανία είναι η αγορά της μίας ή της άλλης επιχείρησης.

Το γεγονός ότι οι τράπεζες γίνονται συνιδιοκτήτες των βιομηχανικών και εμπορικών επιχειρήσεων και των επιχειρήσεων μεταφορών, αποκτώντας μετοχές και ομολογίες τους, ενώ τα μονοπώλια της βιομηχανίας κατέχουν με τη σειρά τους μετοχές των τραπεζών που συνδέονται μεταξύ τους, έχει σαν αποτέλεσμα να συνυφαίνονται το μονοπωλιακό τραπεζικό και βιομηχανικό κεφάλαιο, να γεννιέται ένα νέο είδος κεφαλαίου, το χρηματιστικό κεφάλαιο.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ