Ψήφος ομογενών και πανεπιστήμια.

"Η μόρφωση είναι ο μόνος τρόπος να είσαι ελεύθερος"

José Martí

Σε αυτό το άρθρο θα ασχοληθούμε με το θέμα της ψήφου των Ελλήνων εξωτερικού και το θέμα των ιδιωτικών πανεπιστημίων.

Δίνονται δύο άρθρα συν ένα παρακάτω, ένα και δυο για το κάθε θέμα.

Πρέπει να ψηφίζουν οι Έλληνες εξωτερικού ;

Κατά την δική μου άποψη όχι.

Με βασικό σκεπτικό ότι δεν είναι δυνατόν να ψηφίζουν για τη δική μας τη ζωή.

Αυτό δεν σημαίνει όμως τον αποκλεισμό τους από τα πολιτικά πράγματα της ελλάδας, αλλά μπορεί να προβλεφθεί συμβουλευτική ψήφος ακόμα και εκλογή προέδρου από όλο τον λαό και τους έλληνες του εξωτερικού χωρίς να έχει ο πρόεδρος πολιτικές εξουσίες, σε ένα διαφορετικό σύνταγμα.

Όσο για το δεύτερο θέμα πού είναι πολύ πολωμένο μέσα στην κοινωνία με την πλήρη άρνηση των διαφορετικών πλευρών ,η άποψη μου είναι ένας συγκερασμός των δύο, έως ένα σημείο, άκαμπτα αντιτιθεμένων απόψεων έως εξής.

Από την μία πλευρά έχουμε την ΝΔ και άλλα κόμματα υπέρ της ιδιωτικοποίησης λόγω ιδεολογίας και όπως μας αναφέρει ο Νίκος Σαραντάκος στο πιο κάτω άρθρο, ο ζήλος της αξιωματικής αντιπολίτευσης υπέρ των ιδιωτικών πανεπιστημίων ίσως οφείλεται εν μέρει και σε πιέσεις που δέχονται από σχολάρχες* που θέλουν να ιδρύσουν ιδιωτικά πανεπιστήμια -πρατήρια πώλησης πτυχίων.

Από την άλλη πλευρά οι υπέρμαχοι των κρατικών πανεπιστημίων υποστηρίζουν το δικαίωμα στην μόρφωση ανεξάρτητα της ταξικής προέλευσης του μαθητή.

Επειδή όμως στο κρατικό τομέα πάντα εμφανίζονται  φαινόμενα νεποτισμού , εφησύχασης, διαπλοκής με το πολιτικό σύστημα, αναξιότητας κλπ. χωρίς να θέλουμε να μειώσουμε την αξία του κρατικού τομέα πού πολλές φορές είναι καλύτερος και ανώτερος  του ιδιωτικού θα μπορούσαμε να επιτρέψουμε την ίδρυση πανεπιστημίων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με ένα μελλοντικό άρθρο συντάγματος εφόσον πληρούνται μερικοί όροι.

Όπως το ύψος της επένδυσης ,οι Έλληνες φοιτητές που δεν έχουν το ανάλογο εισόδημα να φοιτούν δωρεάν και άλλα αυστηρά κριτήρια.

Όσο για το ποσό της επένδυσης μπορεί να ανοίξει ένας λογαριασμός τραπέζης πού όποιος θέλει να μπορεί να συνεισφέρει όπως και μέσω κληροδοτημάτων έτσι κάποια στιγμή όταν μαζευτεί το ανάλογο ποσό να υλοποιηθεί το έργο.

Κατά την δική μου γνώμη μία τέτοια δραστηριότητα με προσεκτικούς χειρισμούς μπορεί να αναδειχθεί ανώτερη σε βάθος χρόνου κρατικών και ιδιωτικών πανεπιστημίων αλλά και γενικότερα να μας δείξει τον δρόμο του μέλλοντος για την μορφή οικονομικών δραστηριοτήτων πού πρέπει να επικρατήσουν μέσα στην κοινωνία μας.

• * Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια δεν είναι, βεβαίως, κάτι το νέο για τον αναπτυγμένο καπιταλιστικό κόσμο. Ομως, ετοιμάζονται για καινούριες εφορμήσεις (π.χ. στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες) και χαρακτηριστικό είναι ότι στα Βαλκάνια πρωτοστατεί το ελληνικό κεφάλαιο (ιδιοκτήτες των Ιδιωτικών ΙΕΚ κλπ.). Στην Ελλάδα, νομοθετήθηκε η λειτουργία των κάθε λογής κολεγίων, με το καθεστώς των «Εργαστηρίων Ελευθέρων Σπουδών» (ΕΕΣ) και αφέθηκαν ελεύθερα να αυτοδιαφημίζονται σαν παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων. Πρόκειται για ιδρύματα κατώτατης ποιότητας που εμπορεύονται το όνειρο για πανεπιστημιακές σπουδές και για απόχτηση επαγγελματικών εφοδίων.

https://www.rizospastis.gr/story.do?id=2357016

Γιατί να ψηφίζουν οι ομογενείς;

16 Φεβ. 2019

Δημήτρης Παπανικολόπουλος

Οι Έλληνες ομογενείς, σχεδόν ισάριθμοι με τους ντόπιους, δεν πρέπει με την ψήφο τους να καθορίσουν τη ζωή των ντόπιων Ελλήνων για μια σειρά από λόγους.

Πρώτον, ζουν σε άλλες χώρες. Είναι δυνατόν να ψηφίζουν για τη δική μας τη ζωή και μάλιστα λόγω του εκλογικού τους βάρους να καθορίζουν κάθε εκλογικό αποτέλεσμα; Αν ψηφίσουν οι απόδημοι, η κρίση των δημοκρατικών θεσμών είναι πιθανό να βαθύνει, δεδομένου ότι η ψήφος μας θα ακυρώνεται από πολίτες που ζουν στις ΗΠΑ, στην Αυστραλία, στον Καναδά.

Δεύτερον, είναι κατά μέσο όρο πολύ ευπορότεροι από τους κατοίκους της Ελλάδας και γι' αυτό δεν είναι αντιπροσωπευτικοί. Είναι σαν να καθορίζουν το εκλογικό αποτέλεσμα τα βόρεια προάστια της Αθήνας. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η ταξική σύνθεση του εκλογικού σώματος θα αλλάξει «μονόπαντα».

Τρίτον, οι απόδημοι Έλληνες έχουν μια περιορισμένη σχέση με την Ελλάδα που εξαντλείται στην αγάπη, την υπερηφάνεια και -σε κάποιες περιπτώσεις- τη νοσταλγία τους για την Πατρίδα. Όχι για μια πραγματική Πατρίδα, αλλά για τη φανταστική Πατρίδα του ένδοξου παρελθόντος, της νεότητας αυτών των ίδιων ή των γονέων τους, του αφηγήματος που τους βοηθά να έχουν (και να πουλάνε) μια σπουδαία συλλογική ταυτότητα και, φυσικά, της Ελλάδας των διακοπών τους. Αυτοί, λοιπόν, θα ψηφίζουν για μια φανταστική Ελλάδα και την εκλογική τους ετυμηγορία θα την υφιστάμεθα εμείς που ζούμε στην πραγματική Ελλάδα. Τα κόμματα θα προσπαθούν να μιλήσουν τη γλώσσα τους (κλίνοντας την πατρίδα σε όλες τις πτώσεις) και η πατριδοκαπηλία θα γίνει η μόνη νικηφόρα εκλογική στρατηγική.

Τέταρτον, δεν θα έχει κανένα νόημα η προεκλογική εκστρατεία ενημέρωσης των πολιτών, αφού τα αποτελέσματα θα καθορίζονται από εν πολλοίς ανενημέρωτους για τις πραγματικές συνθήκες, τα επίδικα και τα πολιτικά προγράμματα πολίτες που απουσιάζουν από την Ελλάδα.

Πέμπτον, δεν έχουμε δώσει ψήφο στους μετανάστες που ζουν και εργάζονται πολλά χρόνια στην Ελλάδα και η μοίρα τους κρίνεται από τις πολιτικές των ελληνικών κυβερνήσεων. Θα δώσουμε ψήφο σε ανθρώπους που έρχονται εδώ μόνο για τουρισμό; Θα καθορίζουν δηλαδή τις κυβερνητικές πολιτικές οι καταναλωτές τουριστικών υπηρεσιών και όχι οι εργαζόμενοι σε αυτές; Αυτό μοιάζει περισσότερο με αποικιοκρατικό όνειρο παρά με δημοκρατικό. Σε μια τέτοια περίπτωση τα πολιτικά κόμματα θα μεταβληθούν σε τουριστικούς πράκτορες, κάνοντας τα πάντα για να προσελκύσουν τους πελάτες - τουρίστες από το εξωτερικό.

Έκτον, τι θα εμποδίσει συν τω χρόνω τη δημιουργία ενός κόμματος των αποδήμων από πλούσιους και φιλόδοξους μεσσίες της διασποράς; Μόνο οι ψήφοι των αποδήμων και όσων πιστεύουν στους μεσσίες εντός των τειχών θα φτάνουν για να εξασφαλίσουν την πρωτιά στις εκλογές. Θα πρόκειται για ένα μείγμα αποικιοκρατίας και μπερλουσκονισμού.

Στο διά ταύτα: Η Ν.Δ. βλέπει ότι δεν μπορεί να εξασφαλίσει την πολιτική ηγεμονία σε αυτό τον λαό. Και, όπως θα έλεγε και ο Μπρεχτ, υπάρχει πάντα η δυνατότητα, αντί να αλλάξει η ίδια, να αλλάξει τον λαό. Με λίγη παρωχημένη εθνικοφροσύνη και κλασική πατριδοκαπηλία, με ελιτίστικη αντιμετώπιση του υπαρκτού λαού και την υπαγωγή του στο φαντασιακό Έθνος, θα προσπαθήσει να στριμώξει τον ΣΥΡΙΖΑ και να υπηρετήσει το μικροκομματικό της συμφέρον. Το ζήτημα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ τι θα κάνει: Θα δώσει ιδεολογικό αγώνα ενάντια στα αντιδημοκρατικά όνειρα της Ν.Δ. ή θα μιλήσει για «δίκαιο αίτημα των ομογενών που έχουν προσφέρει τόσα και τόσα στη μητέρα Πατρίδα»;

Πηγή: avgi.gr

https://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/giati-na-psifizoyn-oi-omogeneis

Το άρθρο 16, τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και ο Δυοβουνιώτης

16 Φεβ. 2019

Νίκος Σαραντάκος

Πριν από καμιά πενηνταριά χρονια, στο δημοτικό, μαζεύαμε και παίζαμε χαρτάκια. Είχαν βγει τότε, λίγο πριν από τα 150 χρόνια της επανάστασης του 21 και μέσα στο πνεύμα της εθνοσωτηρίου, χαρτάκια με τους ήρωες του 1821. Κάποιοι ήρωες ήταν συνηθισμένοι, κάποιοι σπάνιοι, κάποιοι πολύ σπάνιοι. Στη γειτονιά μου ήταν σπανιότατος ο Δυοβουνιώτης, δεν τον είχε κανένα παιδί στο σχολείο. Κάποιοι μεγαλύτεροι είχαν συμπληρώσει όλο το άλμπουμ των ηρώων της εθνεγερσίας, με εξαίρεση τον Δυοβουνιώτη.

Μια ωραία πρωία, εκεί που αγόρασα 2-3 χαρτάκια από το περίπτερο, έτυχα τον Δυοβουνιώτη και, επειδή δεν είχα βλέψεις να συμπληρώσω το άλμπουμ αφού μου έλειπαν πολλά από τα απλώς σπάνια χαρτάκια, τον αντάλλαξα ύστερα από δημοπρασία και βρέθηκα με μάτσα ολόκληρα από Καραϊσκάκηδες, Κολοκοτρώνηδες, Νικηταράδες, Μιαούληδες, Κανάρηδες και άλλους μη σπάνιους ήρωες.

Αυτό το περιστατικό της παιδικής μου ηλικίας το ξαναθυμήθηκα προχτές, καθώς παρακολουθούσα τη συζήτηση για τη συνταγματική αναθεώρηση στη Βουλή. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, απευθυνόμενος στον πρωθυπουργό, είπε: Διαλέξτε δύο άρθρα, όποια θέλετε, και θα τα υπερψηφίσουμε για αναθεωρητέα, αρκεί κι εσείς να υπερψηφίσετε τα άρθρα 16 και 24.

Ή, όπως λέγαμε στο δημοτικό, «σου δίνω τον Καραϊσκάκη και τον Γεωργάκη Ολύμπιο, μου δίνεις τον Παπαφλέσσα και τον Μήτρο Σαρκουδίνο;» Βέβαια ο Αλέξης Τσίπρας δεν μπήκε στο πνεύμα του παζαριού, αλλιώς θα μπορούσε να ζητήσει πέντε ή έξι άρθρα για τον Δυοβουνιώτη του, για το άρθρο 16 δηλαδή.

Θα έλεγε κανείς ότι η πρόταση Μητσοτάκη ευτελίζει τον θεσμό της συνταγματικής αναθεώρησης. Κάποιος άλλος θα έλεγε ότι μαρτυράει τον ζήλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης για την αναθεώρηση του άρθρου 16, που εμποδίζει την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Και οι δυο θα είχαν δίκιο, το ένα δεν αποκλείει το άλλο.

Πέρα από ιδεολογική αρχή, αυτός ο ζήλος της αξιωματικής αντιπολίτευσης υπέρ των ιδιωτικών πανεπιστημίων ισως οφείλεται εν μέρει και σε πιέσεις που δέχονται από σχολάρχες που θέλουν να ιδρύσουν ιδιωτικά πανεπιστήμια -πρατήρια πώλησης πτυχίων που λίγο θα διαφέρουν σε ποιότητα σπουδών από την.... Ελληνική Αγωγή του Άδωνη Γεωργιάδη. Πάντως. η Νέα Δημοκρατία ήταν συνεπής στην υποστήριξη των ιδιωτικών πανεπιστημίων -και την προηγούμενη φορά που είχε τεθεί θέμα συνταγματικής αναθεώρησης, την περίοδο 2006-2007, την ίδια στάση είχε κρατήσει.

Η πολιτική δύναμη που μετέβαλε στάση από το 2006 ως σήμερα είναι το τότε ΠΑΣΟΚ και τώρα ΚΙΝΑΛ. Το 2006 ενώ αρχικά το ΠΑΣΟΚ είχε δείξει να συναινεί στην αναθεώρηση του άρθρου 16, υπήρξε οξύτατη αντίδραση της βάσης και της νεολαίας του κόμματος, χάρη στην οποία τελικά απετράπη η συμφωνία του ΠΑΣΟΚ, άρα και η αναθεώρηση του άρθρου. Μάλιστα, από ειρωνεία της τύχης, πρωτοστάτης της υπεράσπισης του δημόσιου χαρακτήρα του πανεπιστημίου το 2006 ήταν ο... Βαγγέλης Βενιζέλος, ο οποίος τότε ήταν ηγέτης της αριστερής, ας πούμε, πτέρυγας του ΠΑΣΟΚ. Φέτος, το ΚΙΝΑΛ τάχθηκε υπέρ της αναθεώρησης του άρθρου 16.

Ωστόσο, η σχετική πρόταση της Νέας Δημοκρατίας απορρίφθηκε κι έτσι το άρθρο 16 δεν συμπεριλαμβάνεται στις αναθεωρητέες διατάξεις. Αυτό σημαίνει πως η συζήτηση που ακολουθεί έχει χαρακτήρα μάλλον ακαδημαϊκό -αλλά δεν ταιριάζει αυτό σε μια συζήτηση για την ανώτατη εκπαίδευση;

Προσωπικά, πιστεύω ότι στην παρούσα συγκυρία θα ηταν αρνητικό να αναθεωρηθεί το άρθρο 16 και να επιτραπεί η λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων και χαίρομαι που η κυβέρνηση της Αριστεράς υπεράσπισε το δημόσιο πανεπιστήμιο.

Ο λόγος είναι ότι για να ιδρυθεί ένα στοιχειωδώς αξιοπρεπές ιδιωτικό πανεπιστήμιο χρειάζονται μεγάλες επενδύσεις: 50 με 100 εκατομμύρια, το λιγότερο (και φυσικά, δεν μιλάμε για σχολές που έχουν ανάγκη από πολυδάπανες υποδομές, όπως ιατρικές ή πολυτεχνικές). Ακόμα και με τη σημερινή χλομή ανάκαμψη της οικονομίας, πιστεύει κανείς ότι θα υπάρξουν τέτοιες επενδύσεις; Χιμαιρικό ακούγεται. Κατά πάσα πιθανότητα, θα φτιαχτούν ψευτοσχολές, σε εύκολες ειδικότητες, χωρίς υποδομές, που θα δίνουν ψευτοχαρτιά.

Στη Δυτική Ευρώπη, στην οποία προσβλέπουμε, τα ιδιωτικά πανεπιστήμια έχουν μάλλον περιθωριακή θέση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση -και κανένα δεν είναι αξιόλογο. Για παράδειγμα στη Γερμανία, όπως διαβάζω, υπάρχουν 83 ιδιωτικά πανεπιστήμια στα οποία σπουδάζει το 1% των φοιτητών.

Εύρωστα ιδιωτικα εκπαιδευτικά ιδρύματα με υψηλό επίπεδο σπουδών υπάρχουν στις ΗΠΑ -αλλά βέβαια τα μεγέθη τους είναι απλησίαστα από τα δικά μας ιδρύματα. Χαρακτηριστικό είναι πως το Χάρβαρντ έχει endowment (χοντρικά, ρευστά διαθέσιμα) πάνω από 34 δισεκατομμύρια δολάρια, περίπου το 20% του ελληνικού ΑΕΠ. Ακόμα κι ένα μέτριο πανεπιστήμιο όπως της Νότιας Ντακότας, έξω από την πρώτη χιλιάδα της παγκόσμιας κατάταξης, έχει endowment 100 εκατομμύρια.

Και βέβαια, κάτι που δεν θέλουν να τονίζουν οι υπέρμαχοι της ιδιωτικοποίησης είναι το καλπάζον φοιτητικό χρέος στις ΗΠΑ, καθώς τα σπουδαστικά δάνεια έχουν ξεπεράσει το 1,5 τρισεκ. δολάρια και το 11,5% από αυτά δεν εξυπηρετούνται -το ποσοστό δεν είναι πολύ μεγάλο, αλλά το απόλυτο μέγεθος του χρέους δεν είναι ευκαταφρόνητο. Περισσότερα στατιστικά στοιχεία για το θέμα μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

Δεν θα γράψω περισσότερα, θα ακούσω τα δικά σας σχόλια. Κάποια στοιχεία που ανέφερα τα έχω πάρει από άρθρο του καθηγητή Περικλή Γκόγκα, αναπλ. καθηγητή Οικονομικών στο ΔΠΘ, γραμμένο «σε ανύποπτο χρόνο». Σας συνιστώ να το διαβάσετε ολόκληρο.

Πηγή: sarantakoswordpress.gr

Ξέρουμε τι είναι τα «Ιδιωτικά» Πανεπιστήμια;

Συνήθως τα γραφόμενα στα social media δεν αποτελούν τεκμηριωμένες με γεγονότα γνώμες. Αφορούν εκτιμήσεις που τις περισσότερες φορές είναι απλά άκριτη αναπαραγωγή απόψεων άλλων και γι' αυτό κρύβουν πολλές ανακρίβειες ή πλάνες. Το έχουμε δει πάρα πολλές φορές αυτό με fake news. Το φαινόμενο αυτό το κάνουμε όλοι μας χειρότερο όταν αναπαράγουμε άκριτα ό,τι ακούμε. Στο σημείο αυτό θα αναφερθώ στο θέμα των Πανεπιστημίων.

Περικλής Γκόγκας Αναπληρωτής Καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης και Διεθνών Οικονομικών, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

1. Εισαγωγή

Ανακρίβειες

Συνήθως τα γραφόμενα στα social media δεν αποτελούν τεκμηριωμένες με γεγονότα γνώμες. Αφορούν εκτιμήσεις που τις περισσότερες φορές είναι απλά άκριτη αναπαραγωγή απόψεων άλλων και γι' αυτό κρύβουν πολλές ανακρίβειες ή πλάνες. Το έχουμε δει πάρα πολλές φορές αυτό με fake news. Το φαινόμενο αυτό το κάνουμε όλοι μας χειρότερο όταν αναπαράγουμε άκριτα ό,τι ακούμε. Στο σημείο αυτό θα αναφερθώ στο θέμα των Πανεπιστημίων. Έχουμε δει όλοι μας τις σχετικές προπαγανδιστικές εικόνες τύπου «πανεπιστήμιο στη Μποτσουάνα και στην Ελλάδα» όπως το παρακάτω:

Εντυπωσιακό φυσικά (αυτή είναι η δύναμη της εικόνας στην προπαγάνδα) αλλά αποτελεί μια στιγμιαία σύγκριση μετά από καταλήψεις αναρχικών ενός ελληνικού πανεπιστημίου που είναι στα καλύτερα του κόσμου, με ένα στην αφρικανική χώρα που έχει χαώδη διαφορά στην ακαδημαϊκή ποιότητα σε σχέση με το ελληνικό. Φαντάζομαι παρά το όμορφο γκαζόν κανείς γονέας δεν θα ήθελε το παιδί του να σπουδάσει στο πανεπιστήμιο της Μποτσουάνα αντί στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Το να δημιουργήσει κανείς προπαγανδιστικές και φυσικά παραπλανητικές εικόνες είναι το μόνο εύκολο, όπως η εικόνα που έφτιαξα παρακάτω.

Οι εικόνες είναι πραγματικές φυσικά αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ξαφνικά το ΔΠΘ έγινε καλύτερο πανεπιστήμιο από το University of Michigan.

Τι είναι όμως το Πανεπιστήμιο;

A. Ακαδημαϊκός ρόλος

Τα πανεπιστήμια αποτελούν εργοστάσια «παραγωγής»:

-νέων επιστημόνων μέσω της διδασκαλίας των καθηγητών (αλλά και των διδακτορικών φοιτητών) στους φοιτητές,

-νέας γνώσης από καθηγητές και μεταπτυχιακούς φοιτητές με την διαδικασία της έρευνας.

Η γνώση που παράγεται αποτελεί έναν βασικό και σημαντικότατο πόρο και βάση της ανάπτυξης μιας χώρας τόσο οικονομικά όσο και κοινωνικά.

Β. Κοινωνικός ρόλος

Στις σύγχρονες δημοκρατικές κοινωνίες, πέρα από το προφανές αποτέλεσμα και την συνεισφορά των πανεπιστημίων στην οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας, αυτά ταυτόχρονα επιτελούν και έναν άλλο πάρα πολύ σημαντικό ρόλο που συχνά τον παραβλέπουμε: Τα πανεπιστήμια αποτελούν τον σημαντικότερο μηχανισμό κοινωνικής κινητικότητας και οικονομικής ανόδου σε μια σύγχρονη δημοκρατία.

Δεν υπάρχει καμία αναπτυγμένη και προοδευμένη χώρα χωρίς καλά πανεπιστήμια. Δεν υπάρχει χώρα με καλά πανεπιστήμια που να μην είναι αναπτυγμένη. Άρα η σχέση ανάμεσα στα δύο είναι υπαρκτή, σημαντική και αλληλένδετη.

Στις μέρες μας γίνεται συζήτηση και πάλι, ιδιαίτερα στα social media, αλλά και στον πολιτικό κόσμο, για το θέμα που μεταφέρεται ως «ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων». Το θέμα δεν είναι καινούργιο φυσικά. Το θυμάμαι ως φοιτητής από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 να ακούγεται ως σύνθημα. Το βασικό επιχείρημα που υπάρχει είναι ότι η ίδρυσή τους θα φέρει ανταγωνισμό με τα δημόσια πανεπιστήμια και έτσι όλα θα πάνε πολύ καλύτερα.

Όμως τι είναι τα «ιδιωτικά πανεπιστήμια»; Σκεφτείτε αν εσείς γνωρίζετε κάποιο τέτοιο από το εξωτερικό. Σχεδόν σίγουρα δεν γνωρίζετε κανένα. Αυτά που θα σας έρθουν στο μυαλό θα είναι είτε δημόσια πανεπιστήμια με δίδακτρα, είτε μη-κρατικά, μη-κερδοσκοπικά πανεπιστημιακά ιδρύματα. Τους λόγους που δεν γνωρίζετε μάλλον κανένα, θα τους καταλάβετε στην συνέχεια.

2. Κατηγορίες Πανεπιστημίων

2.1 Κρατικά και μη-κρατικά

Η πρώτη διάκριση των πανεπιστημίων γίνεται με βάση τον φορέα τους σε κρατικά όπου ανήκουν στο δημόσιο και μη-κρατικά που μπορεί να ανήκουν σε άλλους φορείς όπως τοπική αυτοδιοίκηση (νομαρχίες και δήμοι), εκκλησία, ιδρύματα, κληροδοτήματα και φυσικά ιδιώτες. Η τοπική αυτοδιοίκηση μπαίνει εδώ στους μη-κρατικούς φορείς καθώς στην Ελλάδα τώρα δεν έχει την δυνατότητα να ιδρύσει πανεπιστήμια. Στην Εικόνα 1 βλέπουμε διαγραμματικά την κατηγοριοποίηση των πανεπιστημίων.

2.2 Με δίδακτρα ή χωρίς δίδακτρα

Επίσης εδώ θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε, καθώς πάντα μιλάμε για τη διεθνή πρακτική, ότι όλα τα παραπάνω είδη πανεπιστημίων μπορεί να έχουν ή να μην έχουν δίδακτρα για τους φοιτητές τους. Τα κρατικά πανεπιστήμια μπορεί να έχουν δίδακτρα χαμηλά ή υψηλά, που μπορεί να είναι ίδια για όλους ή πολλαπλάσια για ξένους πολίτες. Δίδακτρα στα κρατικά πανεπιστήμια υπάρχουν στις περισσότερες χώρες και στην συντριπτική πλειοψηφία των κρατικών πανεπιστημίων. Άρα η ύπαρξη ή μη διδάκτρων δεν καθορίζει το αν το πανεπιστήμιο είναι δημόσιο ή όχι.

2.3 Κερδοσκοπικά ή Μη-Κερδοσκοπικά Πανεπιστήμια

Αυτή είναι μια πολύ σημαντική διαφορά και για μένα ειδοποιός για την τελική επιτυχία, ποιότητά τους και σημαντικότητα για την κοινωνία, το κράτος και την οικονομία γενικότερα. Όλα σχεδόν τα πανεπιστήμια που γνωρίζουμε οι περισσότεροι είναι μη-κερδοσκοπικά, not-for-profit όπως λέγονται την Αμερική. Τα πανεπιστήμια που γνωρίζουμε, από τα κορυφαία όπως MIT, Harvard, Oxford, Michigan, κλπ., όπως και άλλα πολύ καλά, δηλαδή αυτά που είναι στα 200 καλύτερα στον κόσμο είναι μη-κερδοσκοπικά. Πρέπει να προσπαθήσεις πολύ να βρεις ένα γνωστό πανεπιστήμιο που να είναι κερδοσκοπικό και αποτελεί την εξαίρεση στον κανόνα αν το βρούμε. Αυτό δεν είναι τυχαίο.

Όλα τα κορυφαία πανεπιστήμια, είναι εξαιρετικά σε αυτό που κάνουν και αυτό συμβαίνει γιατί δεν έχουν ως στόχο τους το κέρδος. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι απαραίτητα ζημιογόνα. Μπορεί να βγάζουν σημαντικά κέρδη και να έχουν πολύ σημαντικά κεφάλαια στην διάθεσή τους όπως θα δούμε παρακάτω. Καθώς δεν είναι κερδοσκοπικά δεν μπορεί να βάλει τα χρήματα αυτά στην τσέπη του κάποιος μέτοχος.

Όλα τα δικά τους έσοδα και κέρδη από δίδακτρα, πατέντες, άλλα περιουσιακά στοιχεία, κληροδοτήματα, κρατικές επιχορηγήσεις, κλπ. αξιοποιούνται αναγκαστικά στο σύνολό τους για την βελτιστοποίησή και ανάπτυξή τους. Και τα ποσά είναι τεράστια γι' αυτό και η ανάπτυξη είναι αντίστοιχη. Όταν λοιπόν καταφέρνουν να έχουν πλεονάσματα, δηλαδή περισσότερα έσοδα από έξοδα και κέρδη, τότε αυτά τα κέρδη δεν μοιράζονται ως μερίσματα σε μετόχους. Αναγκαστικά από το καταστατικό τους τα κέρδη θα πρέπει να επανεπενδυθούν στο πανεπιστήμιο. Όλα. Τα κέρδη αυτά χρησιμοποιούνται για:

-Επενδύσεις για βελτίωση στις υποδομές και τις εγκαταστάσεις τους.

-Προσέλκυση νέων καλύτερων καθηγητών, διακεκριμένων, με βραβεία τοπικά, εθνικά, διεθνή (nobel, κλπ), μεγάλο ερευνητικό έργο και εμπειρία και σε άλλες θέσεις προσφέροντας πολύ ανταγωνιστικό πακέτο αποδοχών (100,000-500,000 τον χρόνο).

-Δίνονται υποτροφίες για κάλυψη των διδάκτρων και του κόστους διαβίωσης σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές (έτσι κατάφερα και εγώ μην έχοντας την οικονομική δυνατότητα διαφορετικά να σπουδάσω σε Καναδά και Αμερική).

-Επενδύσεις στην έρευνα που παράγουν και στην ανάπτυξη πατεντών και νέων επιχειρήσεων (start-ups) που ιδρύονται από το πανεπιστήμιο αποκλειστικά ή σε συνεργασία με ιδιώτες.

-Συσσωρεύονται σε κεφάλαια (endowments) που επενδύονται για να αποκομίσουν τόκους, κλπ.

3. Η Οικονομική Δύναμη των Διακεκριμένων Πανεπιστημίων

Σύμφωνα με τα παραπάνω, καταλαβαίνουμε ότι τα μεγάλα πετυχημένα και καλά πανεπιστήμια έχουν σημαντικά περιουσιακά στοιχεία τόσο πάγια, δηλαδή κτήρια, εγκαταστάσεις, εξοπλισμό, ακίνητα, κλπ., όσο και ρευστά. Ενδεικτικά, τα κεφάλαια των 20 πρώτων πανεπιστημίων στις ΗΠΑ είναι όπως φαίνονται παρακάτω στην Εικόνα 2.

Εικόνα 2. Endowments (ρευστά διαθέσιμα) των αμερικανικών πανεπιστημίων.

Φυσικά τα ποσά αυτά δεν αποτελούν την συνολική περιουσία (assets) των πανεπιστημίων αυτών, αλλά ένα μικρό μόνο κομμάτι της, τα ρευστά (quasi cash) που έχουν ανά πάσα στιγμή στην διάθεσή τους πέρα από την πληρωμή όλων των υποχρεώσεών τους.

Ενδεικτικά, ας δούμε λίγο πιο αναλυτικά, τα οικονομικά του Harvard:

-Το endowment του Harvard, είναι 35 δις, δηλαδή περίπου το 20% του ελληνικού ΑΕΠ.

-Μόνο πέρυσι, το 2016, το Harvard είχε από δωρεές έσοδα 1.16 δις.

-Σε αυτά προστίθενται τα πανάκριβα δίδακτρα χιλιάδων φοιτητών του, τα κέρδη από τις εταιρίες που έχει ιδρύσει, κλπ.

-Όλα αυτά τα έσοδα για το 2016 έφτασαν τα 5 δις (και για κάθε έτος φυσικά είναι αντίστοιχα), περίπου το 3% του ΑΕΠ της Ελλάδας.

-Φυσικά, ως μη-κερδοσκοπικό ίδρυμα, όλα τα έσοδα επανεπενδύθηκαν στο πανεπιστήμιο πλην 62 εκατομμυρίων που έμειναν στα ταμεία του.

-Το δε 50% των 5 δις συνολικών εσόδων πήγε σε μισθούς καθηγητών, υπαλλήλων και μεταπτυχιακών φοιτητών.

Το κόστος μισθοδοσίας καθηγητών, μεταπτυχιακών φοιτητών, κλπ είναι πολύ μεγάλο γιατί ένα πανεπιστήμιο είναι καλό όταν παίρνει καλούς φοιτητές. Και για να φοιτήσουν καλοί φοιτητές, πρέπει να έχει καλούς καθηγητές. Και για να έχει καλούς καθηγητές πρέπει να τους πληρώσει περισσότερο από τα άλλα πανεπιστήμια ώστε να τους προσελκύσει.

Όπως καταλαβαίνουμε, τα χρήματα και μάλιστα τεράστια ποσά, είναι το κλειδί για να είναι ένα πανεπιστήμιο καλό, λόγω του ενάρετου κύκλου:

Ανταγωνιστικές αμοιβές > καλοί καθηγητές > καλοί φοιτητές > καλό επιστημονικό έργο > καλό πανεπιστήμιο

Καταλαβαίνουμε δηλαδή ότι η πανεπιστημιακή εκπαίδευση είναι ένα πάρα πολύ ακριβό αγαθό. Χρειάζεται τεράστιες επενδύσεις που ίσως αποφέρουν κέρδη μετά από δεκαετίες που απαιτούνται για να αποκτηθεί φήμη και να ενεργοποιηθεί ο παραπάνω ενάρετος κύκλος.

Αυτό δεν συμβαίνει φυσικά μόνο στο Harvard, το MIT, το University of Michigan και τα άλλα κορυφαία πανεπιστήμια. Για να δούμε και τον αντίποδα, ας δούμε και ένα πολύ μέτριο πανεπιστήμιο που μάλλον δεν θα το έχετε ακούσει ποτέ, το South Dakota State University. Είναι στην παγκόσμια κατάταξη νούμερο 1235. Πληροφοριακά, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης είναι στο 912. Ακόμα και αυτό το πανεπιστήμιο όμως, το South Dakota State University, έχει ένα endowment $100 εκατομμύρια.

4. Η Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση ως Αγαθό

Είδαμε ότι η πανεπιστημιακή εκπαίδευση είναι ένα πολύ σημαντικό αγαθό για μια αναπτυγμένη οικονομία και κοινωνία. Ταυτόχρονα είδαμε ότι είναι και ένα πολύ ακριβό αγαθό. Χρειάζεται πολύ σημαντικές επενδύσεις για να παραχθεί. Τα χαρακτηριστικά του συνοπτικά:

-Είναι ένα απαραίτητο αγαθό για μια σύγχρονη αναπτυγμένη οικονομία και κοινωνία.

-Είναι ένα πολύ ακριβό αγαθό.

-Απαιτεί πολύ σημαντικές επενδύσεις, πολλών εκατομμυρίων και δισεκατομμυρίων ευρώ.

-Ίσως αρχίσει να αποδίδει η επένδυση των χρημάτων αυτών μετά από πολλά χρόνια: περισσότερα από 20-30 χρόνια. Χρειάζεται πολύς χρόνος σε ένα πανεπιστήμιο για να εδραιωθεί, αναπτυχθεί, να αποκτήσει φήμη, ώστε να προσελκύει φοιτητές για να έχει αρκετά έσοδα ώστε να προσελκύσει καλούς (ακριβούς) καθηγητές, ώστε να παράγει αξία μέσω της διδασκαλίας και έρευνας που θα είναι μεγαλύτερη του κόστους του (κέρδη).

-Ο κίνδυνος που συνεπάγεται μια τέτοια επένδυση είναι πολύ μεγάλος.

-Επιπλέον, είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνουν ακριβείς προβλέψεις όπως χρειάζεται και κάνουν οι επενδυτές όταν εξετάζουν εναλλακτικές τοποθετήσεις στα κεφάλαιά τους με σκοπό το κέρδος.

-Οι κίνδυνοι αυτοί προέρχονται από την ουσία του παραγόμενου προϊόντος που είναι η γνώση. Αυτή δεν μπορεί με ακρίβεια να προβλεφθεί και να τιμολογηθεί.

-Η επιστήμη και τεχνολογία είναι ο κατεξοχήν κλάδος όπου η μεταβλητότητα (κίνδυνος) είναι εξαιρετικά μεγάλη και όλα είναι εξαιρετικά ρευστά και απρόβλεπτα.

-Έχει τεράστια μακροχρόνια υπεραξία για την κοινωνία.

5. Τα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια (κερδοσκοπικά)

Το καλό όταν έπεσαι των άλλων είναι ότι μπορείς να ξέρεις τι να κάνεις που θα είναι πετυχημένο και τι να αποφύγεις γιατί όπου επιχειρήθηκε ήταν αποτυχημένο.

Η παγκόσμια εμπειρία έχει δείξει ότι όπου επιχειρήθηκε το πείραμα των ιδιωτικών πανεπιστημίων με κερδοσκοπικό χαρακτήρα, ως μια κανονική επιχείρηση δηλαδή, αυτά απέτυχαν: άνοιξαν πολλά με το που επιτράπηκαν και έκλεισαν τα περισσότερα από αυτά, ενώ εκείνα που έμειναν είναι λίγα και άγνωστα με ασήμαντη παραγωγή επιστημόνων ή γνώσης.

Ενώ, λοιπόν, στο τέλος της δεκαετίας του 1980 και σε αυτή του 1990 στην Ελλάδα τα «ιδιωτικά πανεπιστήμια» ήταν σύνθημα (όπως είναι και σήμερα), σε πολλές χώρες στον κόσμο έγιναν πραγματικότητα. Τα αποτελέσματα όμως δεν ήταν καθόλου ικανοποιητικά και τα περισσότερα έκλεισαν είτε οικειοθελώς λόγω ελάχιστων φοιτητών και οικονομικής αποτυχίας, είτε με παρέμβαση των αρχών γιατί είχαν σοβαρά προβλήματα και σκάνδαλα, όπως απονομές πτυχίων παράτυπα, χρηματισμό για εξασφάλιση βαθμών, διαφθορά, κλπ. Κάτι παρόμοιο έγινε πρόσφατα και στην χώρα μας με σειρά ιδιωτικών κολλεγίων. Διεθνώς υπάρχουν χιλιάδες παραδείγματα σχετικά με διαφθορά και απονομές πτυχίων χωρίς ουσία. Από τα χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το Trump University που είχε δημιουργήσει ο νυν Προέδρος των ΗΠΑ.

Περιγράψαμε παραπάνω τα χαρακτηριστικά του αγαθού που παράγουν τα πανεπιστήμια. Είδαμε ότι χρειάζονται πολύ μεγάλες αρχικές επενδύσεις που θα έχουν αμφίβολο αποτέλεσμα και μάλιστα αν είναι θετικό οικονομικά θα το έχουν μετά από μερικές δεκαετίες. Προφανώς είναι ένα είδος επιχειρηματικής δραστηριότητας που οποιοσδήποτε ιδιώτης δύσκολα θα επένδυε σε κάτι που ίσως του αποφέρει κέρδος μετά από 30 χρόνια έχοντας επενδύσει τεράστια κεφάλια. Ο κίνδυνος (risk) είναι μεγάλος και ξέρουμε από τα χρηματοοικονομικά ότι ένας επενδυτής για να δεχτεί να αναλάβει ένα μεγάλο επενδυτικό κίνδυνο θα πρέπει να περιμένει και ένα μεγάλο κέρδος. Διαφορετικά θα στραφεί σε κάτι πιο ασφαλές. Αν επενδύσει κάποιος ιδιώτης πχ €100 εκατομμύρια για να ιδρύσει ένα πανεπιστήμιο με σκοπό το κέρδος, θα πρέπει να του αποφέρει τουλάχιστον €10 εκατομμύρια κέρδη τον χρόνο ή 10% της αρχικής επένδυσής του κάθε χρόνο για να αξίζει το ρίσκο. Αυτό συμβαίνει γιατί η μέση απόδοση του δείκτη S%P 500 τα τελευταία 90 χρόνια είναι 10%. Οπότε καλύτερα να επενδύσει εκεί στον S%P, όπου φυσικά τα χρήματα του είναι και πολύ πιο εύκολα ρευστοποιήσιμα (πώληση μετοχών) από ότι αν έχουν επενδυθεί σε κτήρια, οικόπεδα, εγκαταστάσεις, εργαστήρια, κλπ.

Εικόνα 3. Πλήθος ιδιωτικών κερδοσκοπικών πανεπιστημίων που κλείνουν σε αναπτυγμένες χώρες λόγω διαφθοράς ή οικονομικής αποτυχίας. Εδώ για συντομία παραθέτω μόνο μερικά ενδεικτικά.

Μιλάμε όμως εύκολα για €100 εκατομμύρια για την δημιουργία ενός υποτυπώδους πανεπιστημίου σύμφωνα με τα διεθνή αλλά και ελληνικά δεδομένα. Τα χρήματα αυτά όμως είναι πάρα πολλά αν σκεφτούμε ότι η μεγαλύτερη επένδυση τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα είναι αυτή της Fraport και Intrakat που προγραμματίζεται στα €350 εκατομμύρια. Δηλαδή είναι περίπου το 1% των ρευστών διαθεσίμων του Harvard. Σύμφωνα με αυτά τα δεδομένα, ποιος, λοιπόν, ιδιώτης είναι αυτός που περιμένει να αλλάξει το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα για να επενδύσει ένα τέτοιο ποσό ή πολλαπλάσιό του για να ανταγωνιστεί τα Ελληνικά Δημόσια Πανεπιστήμια αλλά και τα ξένα όπως μας λένε και μάλιστα με πολύ αμφίβολο κέρδος μερικές δεκαετίες μετά; Η εκτίμησή μου είναι κανείς. Αυτό που θα γίνει είναι να ανοίξουν αρκετά χαμηλού κόστους με περιορισμένες σπουδές σε τμήματα που δεν χρειάζονται ιδιαίτερες υποδομές, όπως οικονομικά, νομική, κλπ όπως γίνεται και τώρα με τα κολλέγια. Αυτά προκειμένου να φέρουν κέρδος θα επενδύσουν στην διαφήμιση, προβολή και ωραία σποτ που είναι σχετικά φθηνά και όχι σε καθηγητές υψηλού επιστημονικού κύρους που είναι ακριβοί.

Και φυσικά εδώ ξεχνάμε ότι ιδιωτικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης υπάρχουν και είναι και πολλά στην Ελλάδα. Γιατί άραγε δεν μιλάει κανείς για αυτά; Απλά δεν ονομάζονται πανεπιστήμια αλλά κολλέγια. Και φυσικά δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να ανταγωνιστούν τα δημόσια πανεπιστήμια σε παραγωγή επιστημονικού έργου και γνώσης, οποιαδήποτε διεθνή κατάταξη και αν δούμε. Σε αυτά βέβαια φοιτούν συνήθως όσοι δεν κατάφεραν να περάσουν στα δημόσια πανεπιστήμια. Είναι λοιπόν μια δεύτερη επιλογή μετά τα δημόσια πανεπιστήμια. Όπως είναι φυσικά και παντού στον κόσμο η σχέση κερδοσκοπικών και μη-κερδοσκοπικών πανεπιστημίων. Οι απόφοιτοί τους δεν έχουν θεωρητικά καμία διαφορά με των δημοσίων σε θέσεις στον ιδιωτικό τομέα και πλέον και στον ΑΣΕΠ για τον δημόσιο τομέα. Γιατί λοιπόν αυτά τα ιδιωτικά κολλέγια δεν έγιναν τόσο καλά ώστε να ανταγωνιστούν τα δημόσια; Η απάντηση είναι πάλι το ότι η παραγωγή επιστημονικής γνώσης είναι ένα πάρα πολύ ακριβό αγαθό και αυτό είναι φυσικά πολύ λογικό.

Υπάρχει φυσικά και το επιχείρημα «θα υπάρξει ανταγωνισμός» και όλα θα γίνουν δια μαγείας καλύτερα... και τα δημόσια και τα ιδιωτικά... Δεν ξέρω πώς και γιατί φαντάζονται όσοι το λένε ότι θα γίνει αυτό. Συγκεκριμένα, σχετικά με αυτό, δεν έχουν απαντηθεί οι ερωτήσεις:

-Πώς ακριβώς θα υπάρξει αυτός ο ανταγωνισμός;

-Με ποιους πόρους το δημόσιο πανεπιστήμιο χωρίς δίδακτρα θα ανταγωνίζεται ένα ιδιωτικό με δίδακτρα (φυσικά) πανεπιστήμιο;

-Και γιατί θα ανταγωνιστώ το ιδιωτικό; Που ήδη στην αρχή αναγκαστικά θα είναι μικρό, άγνωστο και χαμηλής ποιότητας;

-Ήδη δεν ανταγωνίζομαι τα υπόλοιπα 30 τμήματα Οικονομικών Επιστημών στην Ελλάδα;

-Ήδη δεν ανταγωνίζομαι ως επιστήμονας το σύνολο της επιστημονικής κοινότητας διεθνώς;

-Γιατί θα κάνει διαφορά;

-Στόχος του επιστήμονα είναι να είναι ο καλύτερος σε ό,τι κάνει, παραγωγικός και αποτελεσματικός. Έτσι είναι η επιστήμη. Είτε με είτε χωρίς «ιδιωτικά» κερδοσκοπικά πανεπιστήμια.

6. Η Διεθνής Εμπειρία

Ακούμε ότι «τα ιδιωτικά πανεπιστήμια υπάρχουν σε όλο τον κόσμο εκτός από την Ελλάδα». Αυτό είναι ανακριβές και μάλιστα είναι ιδιαίτερα ανακριβές στις χώρες που είναι πιο αναπτυγμένες και πιο γνωστές σε μας. Όπως έχουμε πει παραπάνω, τα πανεπιστήμια που γνωρίζουμε ως καλά παραδείγματα και για τα οποία μιλάμε συνέχεια είναι είτε α) κρατικά είτε β) μη-κρατικά, μη-κερδοσκοπικά. Έτσι, από την στιγμή που το πανεπιστήμιο είναι μη-κερδοσκοπικό, είτε αυτό είναι επένδυση του κράτους είτε ενός κληροδοτήματος είτε ενός ιδρύματος, δεν έχει μεγάλη διαφορά στην πράξη. Όλα διοικούνται από ένα συμβούλιο (πρυτανεία, board of trustees) καθηγητών, επιχειρηματιών και προσωπικοτήτων. Αυτό έχει ως στόχο την βελτιστοποίηση του ακαδημαϊκού προϊόντος της διδασκαλίας και της έρευνας μέσα από την αξιοποίηση όλων των πόρων του πανεπιστημίου επενδυμένα μέσα σε αυτό χωρίς κανείς να αποκομίζει κέρδος. Κανείς δεν κερδίζει προσωπικά υπό την έννοια μιας κοινής ιδιωτικής επιχείρησης.

Τα κερδοσκοπικά πανεπιστήμια υπάρχουν, αλλά είναι κατά κανόνα άγνωστα, με λίγους φοιτητές, κακό επίπεδο σπουδών, λίγα τμήματα και όχι καθαρά επιστημονικά όπου οι απαιτήσεις είναι μεγάλες, αλλά τμήματα όπως: παραϊατρικά, βοηθοί νομικών (paralegal), τεχνικά, κλπ).

Ας δούμε λοιπόν τι γίνεται γενικά στον κόσμο με αυτά τα ιδιωτικά κερδοσκοπικά πανεπιστήμια:

-Τα πανεπιστήμια στον Καναδά που έκανα εγώ τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές μου είναι όλα κρατικά. Τα μόνα ιδιωτικά είναι 2-3 πολύ μικρές σχολές επαγγελματικής κατάρτισης και τεχνικής εκπαίδευσης.

-Στην Αυστρία τα ιδιωτικά αναγνωρίστηκαν πριν 15 χρόνια και παραμένουν λίγα, και μικρά χωρίς πολλούς φοιτητές.

-Στην Γαλλία είναι λίγα και ακόμα λιγότερα παρέχουν σοβαρές σπουδές.

-Στην Γερμανία υπάρχουν 83 ιδιωτικά πανεπιστήμια όπου σπουδάζει μόλις το 1% των Γερμανών φοιτητών! Σίγουρα δεν τα γνωρίζετε και πολλά είτε κλείσανε είτε οδηγούνται σύντομα σε κλείσιμο.

-Στην Ιρλανδία είναι πολύ λίγα και χαμηλής ποιότητας.

-Στην Ολλανδία τα κρατικά κυριαρχούν σαν να μην υπάρχουν τα πολύ λίγα ιδιωτικά.

-Στην Πορτογαλία από το 1980 ακολουθήθηκε η «μαγική» συνταγή που προτείνεται και για την Ελλάδα, άνοιξαν εκατοντάδες πανεπιστήμια και έκλεισαν τα περισσότερα λόγω τραγικής ποιότητας και έλλειψης φοιτητών.

-Στην Ελβετία τα ιδιωτικά και δημόσια έχουν ελάχιστα δίδακτρα γιατί επιδοτούνται από το δημόσιο. Άρα δεν είναι και τόσο ιδιωτικά και σίγουρα δεν είναι κερδοσκοπικά. Είναι δημόσια χρηματοδοτούμενα μη-κρατικά, μη-κερδοσκοπικά.

-Μεγάλη Βρετανία: από τα 120 πανεπιστήμια εκεί που σπουδάζουν χιλιάδες ελληνόπουλα, μόνο 4 είναι ιδιωτικά και αυτά δεν θα τα ξέρετε γιατί απλά δεν είναι καλά πανεπιστήμια. Επιδοτούνται όμως από το κράτος.

Στη Αυστραλία υπάρχουν 2-3 ιδιωτικά πανεπιστήμια το ίδιο άγνωστα και χαμηλής ποιότητας όπως στις παραπάνω χώρες.

Στις ΗΠΑ υπάρχουν συνολικά 3500 πανεπιστήμια που από αυτά τα 100 είναι εξαιρετικά και τα υπόλοιπα 3400 είναι από καλά και μέτρια έως πολύ χειρότερα από τα ελληνικά ΙΕΚ.

Τα μη-κρατικά καλά πανεπιστήμια είναι όλα μη-κερδοσκοπικά (Harvard, Yale, MIT), δεν είναι δηλαδή αυτό που εννοούμε στην Ελλάδα ιδιωτικά πανεπιστήμια γιατί όπως εξήγησα και παραπάνω:

-Δημιουργήθηκαν από κληροδοτήματα πριν 300-400 χρόνια πολύ πριν την νεότερη Ελλάδα.

-Έχουν endowments, δηλαδή περιουσιακά στοιχεία από δωρεές για την λειτουργία τους της τάξης των $10 - $30 δις δολαρίων (20% του ελληνικού ΑΕΠ).

-Δεν είναι κερδοσκοπικά και διοικούνται από επιτροπές (board of trustees) με κριτήρια όχι ιδιωτικοοικονομικά (το ΜΙΤ πλέον δεν χρεώνει δίδακτρα στους νέους φοιτητές του).

-Δέχονται λίγους φοιτητές κάθε χρόνο: το Harvard φέτος δέχτηκε 1500 νέους φοιτητές δηλαδή το 0,0005% του πληθυσμού των ΗΠΑ. Αναλογικά για την Ελλάδα θα ήταν 50 φοιτητές ανά έτος για κάθε ελληνικό πανεπιστήμιο σε όλες τις σχολές.

-Επί πλέον ας μην ξεχνάμε ότι τα δίδακτρά τους είναι της τάξης των €30,000 - €50,000 το χρόνο.

7. Η Ελλάδα

Τέλος, τα ιδιωτικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης υπάρχουν από πάντα στην Ελλάδα, είτε με τον τίτλο «εργαστήρια ελευθέρων σπουδών» είτε με τον πιο πρόσφατο «κολλέγια». Είναι ελεύθερα. Οι απόφοιτοί τους συμμετέχουν ακόμα και στον ΑΣΕΠ για θέσεις στο δημόσιο.

Γιατί λοιπόν δεν γίνονται τόσο καλά όσο τα δημόσια;

Πού είναι ο ανταγωνισμός σε αυτή την περίπτωση;

Γιατί δεν βοήθησε ο ανταγωνισμός τα ιδιωτικά κολλέγια να γίνουν όσο καλά είναι τα δημόσια;

Γιατί τα παιδιά ταλαιπωρούνται και δίνουν εξετάσεις για να έρθουν στα δημόσια πανεπιστήμια;

Γιατί μόνο αν αποτύχουν στα δημόσια επιλέγουν τα κολλέγια;

Γιατί τα ιδιωτικά περιορίζονται σε σπουδές στα οικονομικά, διοίκηση επιχειρήσεων, κλπ;

Γιατί ακόμα και αυτά που υπάρχουν απέχουν έτη φωτός από το πολύ υψηλότερο επίπεδο των δημόσιων πανεπιστημίων όποια διεθνή κατάταξη και αν δούμε;

Γιατί διδάσκουν στα ιδιωτικά κολλέγια ακόμα και άνθρωποι χωρίς καν διδακτορικό τίτλο σπουδών και χωρίς ερευνητικό έργο;

Γιατί οι καθηγητές των δημόσιων πανεπιστημίων οι οποίοι κατά συντριπτική πλειοψηφία έχουν ολοκληρώσει μεταπτυχιακά και διδακτορικά σε εξαιρετικά πανεπιστήμια σε ΗΠΑ, Καναδά, Ευρώπη και κατά τεκμήριο γνωρίζουν τον κλάδο άριστα δεν τα εγκαταλείπουν για να διδάξουν στα ιδιωτικά κολλέγια;

Η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα βρίσκεται στον κερδοσκοπικό χαρακτήρα των κολλεγίων αυτών. Έχουν ως στόχο το κέρδος, δηλαδή στοχεύουν στο να έχουν πολλούς φοιτητές για να έχουν έσοδα, κακοπληρωμένους καθηγητές που από τις πολλές υποχρεώσεις και μαθήματα δεν έχουν χρόνο ακόμα και αν ήθελαν να κάνουν ερευνητικό έργο, με αποτέλεσμα ένα κακό επίπεδο σπουδών σύμφωνα με τα διεθνή κριτήρια που αντικατοπτρίζεται στην κατάταξή τους διεθνώς. Και φυσικά, δεν νομίζω να είναι ο τίτλος «κολλέγιο» αυτό που κρατά στην ανυπαρξία τα ιδιωτικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το πλήρες όνομα του ΜΙΤ είναι "Massachusetts Institute of Technology", ούτε καν πανεπιστήμιο, ούτε κολλέγιο και είναι κορυφαίο στον κόσμο. Το πρόβλημα είναι ότι κανείς δεν επενδύει στο να πληρώσει ικανοποιητικά επιστήμονες καλούς, Έλληνες ή ξένους για να διδάξουν και να δουλέψουν σε αυτά παράγοντας υψηλής ποιότητας διδακτικό και ερευνητικό έργο.

8. Στατιστικά για το Ελληνικό Δημόσιο Πανεπιστήμιο

Μερικά στατιστικά για την κατάταξη των ελληνικών δημόσιων πανεπιστημίων παρά την μη ύπαρξη διδάκτρων, endowments, ελάχιστης χρηματοδότησης ιδιαίτερα μετά το 2010 και αθρόας εισαγωγής φοιτητών για μικροπολιτικούς λόγους τοπικισμού.

Σύνολο 35,000 πανεπιστημίων παγκόσμια:

Μέση κατάταξη ελληνικών δημόσιων ΑΕΙ-ΤΕΙ > 1986

Μέση κατάταξη ΑΕΙ Ηνωμένου Βασιλείου > 6533

Μέση κατάταξη ΑΕΙ Αυστρίας > 7256

Μέση κατάταξη των ΑΕΙ Γερμανίας 7976.

Στα πανεπιστήμια του Η.Β. της Αυστρίας και της Γερμανίας περιλαμβάνονται και τα «ιδιωτικά» και γι' αυτό πέφτει τόσο και η κατάταξή τους ενώ οι χώρες αυτές έχουν εξαιρετικά δημόσια πανεπιστήμια.

9. Συμπέρασμα

Η λύση είναι η διαρκής βελτίωση της ποιότητας της δημόσιας πανεπιστημιακής εκπαίδευσης που χτίστηκε εδώ και δεκαετίες από τους φόρους των Ελλήνων, η στήριξή τους από το κράτος, την κοινωνία και τους καθηγητές. Με λιγοστούς πόρους μετά την κρίση, χωρίς δίδακτρα και ελάχιστα μέσα κάνουν πολύ καλύτερη δουλειά από όλα τα ιδιωτικά πανεπιστήμια που ιδρύθηκαν με τους ίδιους όρους και μύθους σε όλες τις παραπάνω χώρες.

https://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/arthro-16-ta-idiotika-panepistimia-kai-o-dyoboyniotis

ΣΥΝΤΑΓΜΑ

MEPOΣ ΔEYTEPO - Aτομικά και κοινωνικά δικαιώματα

'Αρθρο 16: (Παιδεία, τέχνη, επιστήμη)

1. H τέχνη και η επιστήμη, η έρευνα και η διδασκαλία είναι ελεύθερες η ανάπτυξη και η προαγωγή τους αποτελεί υποχρέωση του Kράτους. H ακαδημαϊκή ελευθερία και η ελευθερία της διδασκαλίας δεν απαλλάσσουν από το καθήκον της υπακοής στο Σύνταγμα.
2. H παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Kράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Eλλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες.
3. Tα έτη υποχρεωτικής φοίτησης δεν μπορεί να είναι λιγότερα από εννέα.
4. Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια. Tο Kράτος ενισχύει τους σπουδαστές που διακρίνονται, καθώς και αυτούς που έχουν ανάγκη από βοήθεια ή ειδική προστασία, ανάλογα με τις ικανότητές τους.
5. H ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση. Tα ιδρύματα αυτά τελούν υπό την εποπτεία του Kράτους, έχουν δικαίωμα να ενισχύονται οικονομικά από αυτό και λειτουργούν σύμφωνα με τους νόμους που αφορούν τους οργανισμούς τους. Συγχώνευση ή κατάτμηση ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων μπορεί να γίνει και κατά παρέκκλιση από κάθε αντίθετη διάταξη, όπως νόμος ορίζει.
Eιδικός νόμος ορίζει όσα αφορούν τους φοιτητικούς συλλόγους και τη συμμετοχή των σπουδαστών σ' αυτούς.
6. Oι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι δημόσιοι λειτουργοί. Tο υπόλοιπο διδακτικό προσωπικό τους επιτελεί επίσης δημόσιο λειτούργημα, με τις προϋποθέσεις που νόμος ορίζει. Tα σχετικά με την κατάσταση όλων αυτών των προσώπων καθορίζονται από τους οργανισμούς των οικείων ιδρυμάτων.
Oι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων δεν μπορούν να παυθούν προτού λήξει σύμφωνα με το νόμο ο χρόνος υπηρεσίας τους παρά μόνο με τις ουσιαστικές προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 88 παράγραφος 4 και ύστερα από απόφαση συμβουλίου που αποτελείται κατά πλειοψηφία από ανώτατους δικαστικούς λειτουργούς, όπως νόμος ορίζει.
Nόμος ορίζει το όριο της ηλικίας των καθηγητών των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων εωσότου εκδοθεί ο νόμος αυτός οι καθηγητές που υπηρετούν αποχωρούν αυτοδικαίως μόλις λήξει το ακαδημαϊκό έτος μέσα στο οποίο συμπληρώνουν το εξηκοστό έβδομο έτος της ηλικίας τους.
7. H επαγγελματική και κάθε άλλη ειδική εκπαίδευση παρέχεται από το Kράτος και με σχολές ανώτερης βαθμίδας για χρονικό διάστημα όχι μεγαλύτερο από τρία χρόνια, όπως προβλέπεται ειδικότερα από το νόμο, που ορίζει και τα επαγγελματικά δικαιώματα όσων αποφοιτούν από τις σχολές αυτές.
8. Nόμος ορίζει τις προϋποθέσεις και τους όρους χορήγησης άδειας για την ίδρυση και λειτουργία εκπαιδευτηρίων που δεν ανήκουν στο Kράτος, τα σχετικά με την εποπτεία που ασκείται πάνω σ' αυτά, καθώς και την υπηρεσιακή κατάσταση του διδακτικού προσωπικού τους.
H σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται.
9. O αθλητισμός τελεί υπό την προστασία και την ανώτατη εποπτεία του Kράτους.
Tο Kράτος επιχορηγεί και ελέγχει τις ενώσεις των αθλητικών σωματείων κάθε είδους, όπως νόμος ορίζει. Nόμος ορίζει επίσης τη διάθεση των ενισχύσεων που παρέχονται κάθε φορά στις επιχορηγούμενες ενώσεις σύμφωνα με τον προορισμό τους.

https://www.hellenicparliament.gr/Vouli-ton-Ellinon/To-Politevma/Syntagma/article-16/