Μπορεί να υπάρξει για την κοινωνία κάτι διαφορετικό των υπαρχόντων και παρελθόντων συστημάτων;

Σε αυτό το άρθρο θα αφεθούμε σε μερικές θεωρητικές αναζητήσεις.

Μπορεί να υπάρξει για την κοινωνία κάτι διαφορετικό των υπαρχόντων και παρελθόντων συστημάτων;

Κάτι που να χαρίζει ευτυχία και αξιοπρέπεια για το σύνολο της κοινωνίας και ποια είναι η ειδοποιός διαφορά με τα υπόλοιπα;

Φυσικά με το σύστημα του καπιταλισμού οι δύο παραπάνω έννοιες δεν μπορούν να υπάρχουν παρά μόνο για προπαγανδιστικούς λόγους.

Καπιταλισμός σημαίνει απληστία, ατελείωτο κυνήγι του κέρδους, φτώχεια, πολέμους κλπ.

Από την γέννηση του ο καπιταλισμός είναι ένα βάρβαρο σύστημα αδυσώπητης κατάκτησης των λαών όλου του κόσμου, ληστρικής εκμετάλλευσης τους και σύγκρουσης των πιο ανεπτυγμένων χωρών μεταξύ τους για την πρωτοκαθεδρία.

Ίσως οι προπαγανδιστές του καπιταλισμού θα πρέπει να σκεφτούν να καταργήσουν και τα βιβλία της ιστορίας.

Έτσι η απλοϊκή σκέψη ότι δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από τον καπιταλισμό είναι εσφαλμένη, η σωστή σκέψη είναι ότι δεν αφήνουν να υπάρξει τίποτα καλύτερο, το καταπνίγουν όταν προσπαθεί να σχηματιστεί.

Πχ. η οκτωβριανή επανάσταση. Συνολικά 15 χώρες μαζί με την Ελλάδα εισέβαλαν για την κατάπνιξη της και νωρίτερα Αγγλία, Γαλλία κλπ. συνέβαλαν για την δημιουργία του εμφυλίου πολέμου.

Από την άλλη υπάρχουν οι νοσταλγοί του καταρρεύσαντος συστήματος, του κομμουνιστικού. Σοβαρές παθογένειες το συνόδευαν εξ' αρχής.

Διαφορά έργων και λόγων.

Άλλα έλεγαν οι θεωρητικοί (Μάρξ, Ένγκελς και ο λένιν όποιος έχει διαβάσει το κράτος και επανάσταση θα το αντιληφθεί) και άλλα εφάρμοζαν στην πράξη.

Δεν υπήρχε ξεκάθαρο σχέδιο. Ήταν η εποχή πού άνοιγαν καινούργιους δρόμους. Ο λένιν αντιλήφθηκε εγκαίρως την ανοησία της άμεσης κατάργησης της ιδιοκτησίας και έκανε στροφή με την ΝΕΠ «Νέα Οικονομική Πολιτική» πού κατήργησε ο Στάλιν.

Στράφηκαν ενάντια σε μεγάλα τμήματα της αγροτιάς.

Χρησιμοποιούσαν ευρέως την θανατική ποινή παρόλο πού θεωρούσαν τον εαυτό τους ανθρωπιστή.

Παραχάραζαν την ιστορία πχ. εξαφάνιση από τις φωτογραφίες του Τρότσκι όταν ήταν μαζί με τον λένιν.

Κεντρικός σχεδιασμός της οικονομίας χωρίς καμία πρωτοβουλία και σχεδιασμό των εργαζομένων. Έτσι οδηγήθηκαν σε τραγικοκωμικές καταστάσεις.

Διαφορά επιπέδου απολαβών με την ολοένα αυξανόμενη απόκλιση εισοδημάτων των κομματικών και κρατικών στελεχών από την υπόλοιπη κοινωνία.

Με λίγα λόγια η υπόλοιπη κοινωνία τάιζε πλουσιοπάροχα τα κομματικά και κρατικά μέλη και στελέχη.

Κράτος και κόμμα ταυτίστηκαν. Τα κομματικά στελέχη απέκτησαν ισοβιότητα και μέσα στο κόμμα και στο κρατικό μηχανισμό.

Η δικαιοσύνη έγινε θεραπαινίδα του κόμματος.

Το κόμμα ήταν πάνω από όλα.

Έτσι η οικονομία τους οδηγήθηκε σε τέλμα.

Τα θετικά εκβιομηχανισμός μέσα σε λίγα χρόνια, εξάλειψη του αναλφαβητισμού, σταθερό και μόνιμο εισόδημα ανάλογα με την θέση που είχε ο καθένας, έλλειψη άγχους κλπ.

Αν και ο μισθός με το κομμάτι όπου υπήρχε ήταν ένα άγριο εκμεταλλευτικό σύστημα.

Πολλοί εκθειάζουν τον ταχύ εκβιομηχανισμό και την εξάλειψη του αναλφαβητισμού σαν ορόσημα για το τι μπορεί να κάνει το σοσιαλιστικό σύστημα.

Δυστυχώς όμως υπάρχουν και άλλα παραδείγματα στην ιστορία της ταχύτατης ανάπτυξης, εκβιομηχάνισης και της εξάλειψης του αναλφαβητισμού που δεν ανήκουν στο σοσιαλιστικό σύστημα.

Παρακάτω θα διαβάσετε για την ιστορία της Ιαπωνίας από την ιστορικό Ευθυμίου,

είναι λίγο μακροσκελές έτσι για κάποιους μπορεί να γίνει κουραστικό αλλά αξίζει τον κόπο. Περίοδος 1870-1900.

Όπως γράφει:

Κοντολογίς, μέσα σε διάστημα 20–25 χρόνων από την αρχική της απόφαση να αλλάξει τον εαυτό της, η Ιαπωνία είχε κάνει ένα θαύμα.

Έτσι βλέπουμε ότι το θαύμα της εκβιομηχάνισης και της εξάλειψης του αναλφαβητισμού επιτυγχάνετε από την αποφασιστικότητα του ίδιου του κράτους και πίσω από αυτό όπως του παραδείγματος της Ιαπωνίας του μεγαλύτερου και ισχυρότερου τμήματος της ολιγαρχίας.

Άλλο ένα επιχείρημα που χρησιμοποιείτε κατά κόρον είναι το εξής.

Η κατάρρευση της ΕΣΣΔ οφείλετε στην εξάπλωση της ελεύθερης αγοράς από τον Μπρέζνιεφ και τους μεταγενέστερου του.

Οφείλετε δηλαδή καθαρά σε οικονομικούς λόγους οπισθοδρόμησης του σοσιαλισμού.

Εδώ μπορούμε να υποβάλουμε δύο ενστάσεις η πρώτη αφορά την ποιότητα των ηγετικών κλιμακίων (κομματοκρατία και προσωπικό συμφέρον την εξηγούν) από ένα κόμμα που είχε περάσει από την φωτιά και το ατσάλι στο διάβα του χρόνου και δεύτερη πώς να εξηγήσουμε το ιστορικά γεγονότα της αρχαίας Αθήνας περίπου 130 χρόνια άμεσης δημοκρατίας όσο αφορά τους Αθηναίους πολίτες, με πραξικοπήματα και επεμβάσεις τρίτων χωρών και παρόλα αυτά ο λαός πάντα επανέφερε αυτό το σύστημα;

Και πλούσιοι υπήρχαν και η ελεύθερη αγορά.

Το κοινό στοιχείο εδώ βρίσκεται στα συμφέροντα και οι πρώτοι και οι δεύτεροι εκπροσωπούσαν τα συμφέροντα τους.

Οι πρώτοι (ηγετικά στελέχη της ΕΣΣΔ) ήταν η μειοψηφία πού ήθελε να απαλλαγεί από περιοριστικό νομοθετικό πλαίσιο και να τις απομείνουν τα αγαθά που διοικούσε η δε δεύτερη που τις περιόριζε τα υλικά αγαθά η επάνοδος της ολιγαρχίας γιαυτό μετά από σκληρούς αγώνες επανάκαμπτε.

Έτσι δεν μπορούμε να δεχτούμε την θεωρία της πρωιμότητας του σοσιαλισμού.

Τι έγινε στην Ρωσία; μία επανάσταση και κατόπιν ακολούθησε μία αντεπανάσταση με επικεφαλής τον Στάλιν ασχέτως τι μπορεί να νόμιζε ό ίδιος κατοχυρώνοντας τα ισόβια συμφέροντα των κομματικών στελεχών.

Ξαναγυρνώντας στους αρχαίους σοφούς αναζητώντας την μεσότητα στο πολιτικό σύστημα. 

Αυτά είναι τα προβλήματα του σήμερα. 

Και όχι τα πιθανά προβλήματα του μέλλοντος για όσους τα επικαλούνται για να μην κάνουν τίποτα σήμερα.

1. "Άριστη δημοκρατία είναι εκείνη που δεν έχει ούτε πάρα πολύ πλούσιους ούτε πάρα πολύ φτωχούς πολίτες." Θαλής ο Μιλήσιος, 643-548 π.Χ ...

2. Ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών στην διακυβέρνηση της χώρας.

3. Σεβασμός στους άλλους λαούς.

Εβδομάδα 3: Η Ανατολική Ασία μεταλλάσσεται

© Mathesis [ 2 ]

3.1: Η άνοδος της Ιαπωνίας 3

V3.1.1 Ιαπωνία. Χώρα νησιωτική και ιδιότυπη (11΄) 3

V3.1.2 Ντάιμυο και σαμουράι (11΄) 5

V3.1.3 Σογκούν και αρχισογκούν (10΄) 7

V3.1.4 «Ετεροβαρείς συμφωνίες» (11΄) 9

V3.1.5 Το πρώτο «ιαπωνικό θαύμα» (7΄) 12

V3.1.6 Όταν λέμε κάτι, το εννοούμε! (5΄) 13

3.2 Η Ιαπωνία νικά Κίνα και Ρωσία 15

V3.2.1 Η Κίνα και η Ιαπωνία συγκρούονται (6΄) 15

V3.2.2 Άλλο Μπόξερς, άλλο Μπόερς (9΄) 16

V3.2.3 Ρωσοϊαπωνικός πόλεμος (11΄) 18

3.1: Η άνοδος της Ιαπωνίας

V3.1.1 Ιαπωνία. Χώρα νησιωτική και ιδιότυπη (11΄)

https://youtu.be/zNacxW-_lGA

απομαγνητοφώνηση ginath / αντιπαραβολή Evaggelia5

Αλλά η χώρα που επρόκειτο να αποδειχθεί η πιο επικίνδυνη χώρα για την Κίνα, από όλες όσες είπαμε, είναι μια γειτονική της χώρα που για αιώνες η Κίνα τη θεωρούσε αδιάφορη χώρα. Κάποιοι τύποι παράξενοι, εκεί πέρα στα νησιά τους, απομονωμένοι, που μόνο πειρατείες ξέρουν να κάνουν και "σιγά τη χώρα!" Ποια είναι αυτή η χώρα που οι Κινέζοι δεν υπολόγιζαν τόσους αιώνες, παρότι ήταν κοντινή τους χώρα; Ήταν η Ιαπωνία.

Η Ιαπωνία είναι νησιωτική χώρα, μόνο νησιά. Και ζούσε μόνη της αυτή η χώρα. Δεν είχε βρεθεί ποτέ υπό τον έλεγχο των Κινέζων, αν και η ζωή της Ιαπωνίας είναι στενά συνδεδεμένη με τα ιδεολογικά ρεύματα και τον πολιτισμό της Κίνας, επειδή οι Γιαπωνέζοι —που είναι ένας άλλος λαός, [έχουν] άλλη γλώσσα—, έχουν πάρει από την Κίνα μέσω Κορέας… (Δείτε στον χάρτη, η χώρα που είναι πιο κοντά στην Ιαπωνία, ιδίως στο νότιο σημείο της, είναι η Κορέα, η χερσόνησος της Κορέας). Από την Κίνα, ρεύματα, συλλήψεις, απόψεις, φιλοσοφικές θεωρίες περνούν μέσω Κορέας στην Ιαπωνία. Μόνο που η Ιαπωνία ό,τι πάρει, ακριβώς λόγω της απομόνωσής της, σταδιακά το μετατρέπει σε κάτι γιαπωνέζικο.

Από την Κίνα πέρασε η γραφή στην Ιαπωνία, από την Κίνα πέρασαν τα φιλοσοφικά ρεύματα, ο ταοϊσμός, ο κομφουκιανισμός —ο κομφουκιανισμός πέρασε στην Ιαπωνία και της ταίριασε της Ιαπωνίας, γιατί οι Ιάπωνες έχουν μια εσωτερική πειθαρχία και ο κομφουκιανισμός είναι σε αυτή την κατεύθυνση—, πέρασε ο βουδισμός —ο βουδισμός είναι θρησκεία η οποία βρήκε πολύ καλή υποδοχή στην Ιαπωνία—, αλλά όλα πέρασαν στην Ιαπωνία με έναν διαφορετικό τρόπο. Παραδείγματος χάριν, ο κομφουκιανισμός —που είναι μες στην καρδιά της Ιαπωνίας μέχρι σήμερα—, επειδή οι Ιάπωνες λατρεύουν τον αυτοκράτορά τους σαν θεό, και δεν τον αμφισβητούν ποτέ, ούτε του δημιουργούν εξεγέρσεις, ο κομφουκιανισμός πέρασε στην Ιαπωνία αλλά δεν είχε το σκέλος των λαϊκών εξεγέρσεων. Είναι γιαπωνέζικες οι συλλήψεις — το κάνουν οι λαοί, παίρνουν αυτά που τους ταιριάζουν. Και η Ιαπωνία από την Κίνα πήρε πολλά. Η Ιαπωνία έχει τη δικιά της θρησκεία που είναι η θρησκεία σίντο. Αλλά ανήκει —μαζί με την Κίνα και την Κορέα— σε αυτές τις χώρες όπου οι κάτοικοι, ταυτοχρόνως ο κάθε κάτοικος υπηρετεί πολλές φιλοσοφικές απόψεις που τις ονομάζουν θρησκείες. Στην περίπτωση της Ιαπωνίας, ο κάθε Ιάπωνας είναι σίντο, δηλαδή υπηρετεί τον σιντοϊσμό· που στην ουσία είναι μια μορφή παγανισμού, είναι παγανισμός. Οι Ιάπωνες λατρεύουν τη φύση, λατρεύουν τη φύση της χώρας τους, λατρεύουν την Ιαπωνία σαν θεά, θεωρούν ότι η Ιαπωνία είναι κόρη του Ήλιου. Και η ζωή της Ιαπωνίας, η οποία συνδέεται εδώ και χιλιάδες χρόνια με την έννοια του αυτοκράτορα, συνδέεται με έναν αυτοκράτορα ο οποίος είναι γιος του Ήλιου. Άρα ο αυτοκράτορας της Ιαπωνίας είναι θεός και είναι αδελφός της Ιαπωνίας, δηλαδή είναι αδέλφια η Ιαπωνία και ο αυτοκράτορας! Οι αυτοκράτορες της Ιαπωνίας ήταν μέχρι το 1945 —μέχρι το 1950— [ 4 ]

θεοί για τους Ιάπωνες. Όμως, επειδή μετά την ήττα των Ιαπώνων στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο η Ιαπωνία διοικήθηκε για πέντε χρόνια από τους Αμερικανούς, στη διάρκεια της αμερικανικής διακυβέρνησης της Ιαπωνίας διά νόμου αποφασίστηκε ότι ο αυτοκράτορας δεν είναι θεός. Έτσι, σήμερα ο αυτοκράτορας της Ιαπωνίας, που λέγεται Ακιχίτο, δεν είναι θεός. Ο πατέρας του όμως, ο Χιροχίτο, ήταν θεός. Και μάλιστα ήταν ο 125ος1 γιος του Ήλιου. Τόσο καλά! Αυτή είναι η Ιαπωνία.

1 σημ. απομαγν.: ήταν ο 124ος γιος του Ήλιου

Οι Ιάπωνες λατρεύουν τη φύση. Και επειδή έχουν δεχθεί και το ζεν, και το υπηρετούν σε μεγάλο βαθμό αρκετοί από αυτούς, είναι άνθρωποι εσωτερικοί οι Ιάπωνες, δεν είναι εξωστρεφείς, δεν εκφράζονται, έχουν την πειθαρχία την εσωτερική και εξωτερική πακτωμένη στο σύστημά τους. Οι Ιάπωνες, λοιπόν, τιμούν πάρα πολύ τη φύση και προβάλλουν τις ομορφιές της πατρίδας τους, και από τις διάφορες αυτές πλευρές που έχουν δεχθεί, δηλαδή το ζεν που λέγαμε πριν, έχουν γίνει λάτρεις αυτού του συνδυασμού: δηλαδή η αγάπη της φύσης —της φύσης της πατρίδας τους— και η εσωτερική ενδοσκόπηση. Όταν ο Ιάπωνας κάνει διαλογισμό (ζεν), θέλει να βλέπει ένα όμορφο τοπίο απέναντι, και αυτό μόνο. Και όλα να είναι καθαρά ολόγυρά του, χωρίς πολλά πολλά αντικείμενα, για να μην περισπάται. Γι' αυτό και το ζεν, όπως γνωρίζουμε —η αισθητική του ζεν—, συνδέεται με την Ιαπωνία και με την αφαίρεση αντικειμένων. Γιατί το γιαπωνέζικο σπίτι δεν έχει αντικείμενα· ομορφαίνει από το περιβάλλον, το εξωτερικό περιβάλλον, κάποιο λουλούδι, κάποιο… Μέσα είναι όλα απλά και όλα λειτουργικά. Ρίχνεις κάτω ένα στρώμα και κοιμάσαι, το μαζεύεις, το ξαναρίχνεις τη νύχτα. Τα σπίτια τους είναι απλούστατα και ένας ενιαίος χώρος, φέρνεις κάποια πετάσματα από ρυζόχαρτο και ο χώρος γίνεται άλλοτε σαλόνι, άλλοτε κρεβατοκάμαρα, άλλοτε τραπεζαρία… Όλη αυτή η απλότητα της γιαπωνέζικης ζωής συνδέεται με το ζεν και την απλότητά του, και βέβαια το σίντο συνδέεται —όπως και το ζεν και όλα— στη λατρεία των Ιαπώνων για τη φύση της πατρίδας τους την οποία τιμούν ως θεό.

Στην πράξη, ο αυτοκράτορας της Ιαπωνίας ήταν γιος θεού και έπραττε ιερουργίες τού σιντοϊσμού. Δηλαδή, παρίστατο στη γιορτή του χρυσάνθεμου, στη γιορτή του πανσέ, στη γιορτή του λαγού, στη γιορτή του Φούτζι Γιάμα, στη γιορτή του ρυακιού, των ψαριών, του νερού, δηλαδή της φύσεως — αυτός είναι ο παγανισμός. Οι Ιάπωνες είναι βαθύτατα παγανιστές μέχρι σήμερα. Ο σιντοϊσμός είναι η επίσημη θρησκεία των Ιαπώνων.

Και βέβαια, αυτό που λατρεύουν σαν τίποτε άλλο, είναι η ανθισμένη κερασιά. Εδώ, σε αυτή την απεικόνιση που έχουμε στον πίνακά μας, δείχνει ένα τοπίο γιαπωνέζικο, την απλότητα των σπιτιών τους αλλά [και] την ομορφιά της ανθισμένης κερασιάς. Οι κερασιές οι γιαπωνέζικες είναι ένα πραγματικά πανέμορφο δέντρο, το οποίο έχει υπέροχη ανθοφορία αλλά δεν καρποφορεί, δεν βγάζει καρπό. Όμως αυτή η ανθοφορία είναι για τους Ιάπωνες, εδώ και χιλιάδες χρόνια, η ανώτατη γιορτή του χρόνου. Μάλιστα οι Ιάπωνες είναι θαυμαστοί εργαζόμενοι· γνωρίζουμε όλοι, παγκοσμίως αν θέλει να πει κάποιος κάποιον "εργατικό", λέει ότι "εργάζεται σαν Ιάπωνας". Οι Ιάπωνες εργάζονται ακατάπαυστα, και αφοσιωμένα όσο δεν παίρνει. Όμως, την εποχή της ανθοφορίας της κερασιάς στην Ιαπωνία, μέχρι σήμερα, όλοι σταματούν την εργασία, για να μπορέσει να χαρεί ο Ιάπωνας την ομορφιά της ανθισμένης φύσης. Και μάλιστα [ 5 ]

η Ιαπωνία είναι η μόνη χώρα στην οποία, εκτός από το δελτίο ειδήσεων, υπάρχει και δελτίο ανθοφορίας. Δηλαδή, αφού τελειώσει το δελτίο ειδήσεων με όλα τα νέα, δίδονται πληροφορίες σε ποιο δρόμο της πόλης τάδε τα φυτά είναι σε φάση μπουμπουκιού, σε ποιο άλλο σημείο τα φυτά είναι ανθισμένα, ποια φυτά, ώστε άμα θέλεις να κάνεις έναν περίπατο και να δεις κάποια φύση σε αυτή τη φάση, να πας στον τάδε δρόμο. Είναι μια πολύ ξεχωριστή χώρα η Ιαπωνία σε πολλά πράγματα, και σε αυτό.

V3.1.2 Ντάιμυο και σαμουράι (11΄)

https://youtu.be/kRyslBPdxy8

απομαγνητοφώνηση Mirella / αντιπαραβολή Asimenia

Όπως είπαμε λοιπόν, οι Ιάπωνες είναι κατά βάσιν σιντοϊστές —αυτή είναι η επίσημη θρησκεία της Ιαπωνίας— αλλά και βουδιστές και ταοϊστές και κομφουκιανιστές και ζεν. Εδώ είναι ένα άγαλμα βουδιστή μοναχού της Ιαπωνίας, ο οποίος ψέλνει, και το ενδιαφέρον αυτού του αγάλματος είναι ότι είναι αποτυπωμένες οι νότες καθώς τραγουδάει δηλαδή· αυτό θέλει να δείξει ότι ψέλνει, τόσο απλά.

Αν μπορούσαμε να πούμε κάποια μεγάλα χαρακτηριστικά της Ιαπωνίας, εκτός του ότι αναπτύχθηκε στα δικά της όρια, χωρίς να έχει σοβαρές επαφές, τακτικές επαφές με τους υπόλοιπους λαούς —είχε βέβαια με τους Κορεάτες, είχε με τους Κινέζους· οι Κορεάτες και οι Κινέζοι για τους Ιάπωνες εκείνο που ήξεραν ήταν ότι ήταν φοβεροί πειρατές. Οι Ιάπωνες είναι πάρα πολύ καλοί αλιείς, είναι ναυτικοί, είναι ψαράδες. Οι Ιάπωνες τρώνε ψάρι, σχεδόν μόνο αυτό, και εξ αυτού είναι πάρα πολύ καλοί ναυτικοί και κάποιοι εξ αυτών πάντοτε επωφελούνταν και έκαναν πειρατικές επιδρομές στην Κίνα και στην Κορέα, γι' αυτό και οι Κορεάτες και οι Κινέζοι για τους Ιάπωνες είχαν τη δεινότερη εντύπωση, επειδή ήτανε στυγνότατοι πειρατές και βιαιότατοι.

Εν πάση περιπτώσει, εκείνο που μπορούμε να πούμε για την Ιαπωνία, επίσης, είναι ότι ποτέ δεν κατακτήθηκε από κανέναν, ποτέ! Η πρώτη φορά που κατακτήθηκε η Ιαπωνία είναι το 1945 στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο όταν ηττήθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες και κατακτήθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η μόνη φορά που κάποιος επεχείρησε να κατακτήσει την Ιαπωνία, διότι δεν επεχείρησε κανείς να την κατακτήσει, ήτανε στον 13ο αιώνα, όταν στρατεύματα των Μογγόλων, των επιγόνων του Τζενγκίς Χαν, σκέφτηκαν να καταλάβουν την Ιαπωνία —ήξεραν ότι προς τα εκεί είναι κάποια νησιά— και γέμισαν με στρατό πλοία από τα παράλια της Κίνας για να χτυπήσουν την Ιαπωνία· τα στρατεύματα έφτασαν στην Ιαπωνία, αλλά την ώρα που πήγαιναν να αποβιβαστούν, φύσηξε —στον 13ο αιώνα είμαστε τώρα— ένας φοβερός άνεμος, ετήσιος άνεμος —σαν τα δικά μας τα μελτέμια, ας πούμε—, που έρχεται σε κάποια εποχή του χρόνου, που ονομάζεται "καμικάζε" αυτός ο άνεμος. Ο άνεμος λοιπόν αυτός φύσηξε την ώρα που πήγαιναν να αποβιβαστούν οι εχθροί, ανέτρεψε τα πλοία και τους έπνιξε2 και έκτοτε ο άνεμος καμικάζε για την Ιαπωνία είναι ταυτόσημος της ελευθερίας· γι' αυτό

2 Πάντως οι Μογγόλοι έκαναν αλλεπάλληλες προσπάθειες κατάληψης της Ιαπωνίας, και απέτυχαν. [ 6 ]

και στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν δημιουργήθηκαν ομάδες νεαρών εθελοντών αυτοκτονίας για να χτυπούν με βόμβες αεροπλάνα —στα οποία και οι ίδιοι επέβαιναν— τα αεροπλανοφόρα των Ηνωμένων Πολιτειών και τα πλοία των Ηνωμένων Πολιτειών, ονομάστηκαν "καμικάζι", "καμικάζε", δηλαδή αυτοί που φέρνουν την ελευθερία σαν τον άνεμο, κι απ' τον άνεμο.

Εν πάση περιπτώσει οι Ιάπωνες, όμως, ήσαν πάντα εξαιρετικοί πολεμιστές. Από πού έμαθαν να πολεμούν; Η Ιαπωνία περιελάμβανε επαγγελματίες πολεμιστές, που ονομάζονταν "σαμουράι" και αυτοί ήσαν από τους καταπληκτικότερους πολεμιστές του κόσμου. Πού χρησιμοποιούνταν αυτοί και πώς ήταν η δομή της Ιαπωνίας; Η δομή της Ιαπωνίας ήταν φεουδαρχική, θα 'λεγε κανείς. Η ιστορία της Ιαπωνίας συνδέεται με τα ονόματα μεγάλων οικογενειών, συνδέεται με την έννοια του αυτοκράτορα. Ο αυτοκράτορας για την Ιαπωνία είναι αδιαπραγμάτευτη αξία, διότι είναι θεός, γιος του θεού, γιος του Ήλιου, αδελφός της Ιαπωνίας, δεν το συζητούμε· είναι η ψυχή της Ιαπωνίας ο αυτοκράτορας της Ιαπωνίας, γι' αυτό και η χώρα μέχρι σήμερα είχε αυτοκράτορες, τους οποίους και τιμά πάρα πολύ.

Όμως οι αυτοκράτορες της Ιαπωνίας, σε αντίθεση με τον αυτοκράτορα της Κίνας, που αναφέραμε στο μάθημά μας περί Κίνας, δεν είχε ισχυρή πολιτική δράση. Ήτανε στην ουσία ένας συμβολικός άρχοντας, ένας ιερέας του σίντο· εξέφραζε την ψυχή της Ιαπωνίας, αλλά δεν είχε αποφασιστικές πολιτικές αρμοδιότητες. Τη διοίκηση της Ιαπωνίας κατά καιρούς την είχαν στα χέρια τους ισχυρές οικογένειες.

Η Ιαπωνία συνδέεται με την έννοια των ισχυρών οικογενειών: Τάιρα, Μιναμότο, Φουτζιβάρα, Σουμιτόμο και βέβαια όλες μαζί συνδέονται αυτές με την έννοια του "ντάιμυο". Η Ιαπωνία είναι μια ορεινή χώρα, είναι πάρα πολύ όμορφη χώρα, θεωρείται από τις πολύ όμορφες χώρες του κόσμου, γιατί έχει πράσινο, πάρα πολύ πράσινο, νερά, ρυάκια, καταρράκτες, λουλούδια πάρα πολλά και θαυμάσια έκθεση προς τη θάλασσα, όρη, το Φουτζιγιάμα κ.λπ. Στην Ιαπωνία οι περιοχές που είναι γόνιμες δεν είναι τόσες πολλές· υπάρχουν βέβαια πεδιάδες αλλά υπάρχουν και κοιλάδες πάνω στα βουνά και βέβαια καλλιεργείται και το παν, όλα τα βουνά έχουνε αναβαθμίδες, δηλαδή πεζούλες, που καλλιεργούνται. Η Ιαπωνία ήταν διηρημένη, θα 'λεγε κανείς, σε μεγάλες γαιοκτησίες τις οποίες χειρίζονταν αυτές οι μεγάλες οικογένειες, που στη γλώσσα των Ιαπώνων ονομάζονται ντάιμυο — ντά-ι-μυο, ο τόνος στην παρα-προπαραλήγουσα. Αυτοί οι ντάιμυο είχαν τη δικιά τους περιοχή, οχυρωμένη, το αρχοντικό τους κτισμένο, και οι αγρότες της περιοχής τους δούλευαν για αυτούς.

Οι ντάιμυο πολύ συχνά βρίσκονταν σε πολέμους μεταξύ τους, διεκδικώντας ο ένας τμήμα από τον άλλο κ.λπ. με διάφορες αφορμές. Η ζωή της Ιαπωνίας δηλαδή ήταν ταραγμένη ιστορικά, διότι υπήρχαν αυτές οι συγκρούσεις μεταξύ των ντάιμυο, οι οποίοι στη σύγκρουσή τους ο ένας με τον άλλον μίσθωναν, από το σώμα των επαγγελματιών στρατιωτών που είναι οι περίφημοι σαμουράι, τους επαγγελματίες που χρειαζόταν για να χτυπήσουν τον αντίπαλο ντάιμυο. Αυτοί οι σαμουράι είναι η πραγματική ψυχή της Ιαπωνίας διότι —το είπαμε και σε άλλη αφορμή— δεν είναι απλώς στρατιώτες, είναι οι φορείς του κόσμου των Ιαπώνων και του ήθους των Ιαπώνων. Το σώμα αυτό των σαμουράι είχε έναν κώδικα τιμής ο οποίος για αιώνες ήταν προφορικός, στη συνέχεια έγινε γραπτός, που λέγεται "μπουσίντο". Αυτό το [ 7 ]

μπουσίντο, στην ουσία, σε καθοδηγεί πώς θα πορευτείς στη ζωή σου αξιοπρεπώς.

Το κύριο θέμα για τον Ιάπωνα, εδώ και χιλιάδες χρόνια, είναι η αξιοπρέπεια, η υπερηφάνεια και η αξιοπρέπεια (να μην θιγεί η τιμή σου δηλαδή), και βέβαια το μπουσίντο πραγματεύεται στην πραγματικότητα αυτό: πώς υπερασπίζεσαι την τιμή σου. Και πώς την υπερασπίζεσαι την τιμή σου; Αυτοκτονώντας! Στη γιαπωνέζικη κοινωνία εάν σε προσβάλει κάποιος βαριά, αυτοκτονείς. Και αυτοκτονείς με έναν συγκεκριμένο τρόπο, κάνοντας χαρακίρι. Αγοράζεις, πας κι αγοράζεις το χαλάκι του χαρακίρι, το τάσι του χαρακίρι, το εγχειρίδιο του χαρακίρι· είναι μια διαδικασία: στέκεσαι σε ένα συγκεκριμένο σημείο στο χαλάκι και αρχίζεις να κόβεις όλο σου το πεπτικό σύστημα, όλο σου το εντερικό σύστημα. Είναι ένας βασανιστικός θάνατος και πολλές φορές δίπλα σου βρίσκεται ένας φίλος σου με το κοφτερό μαχαίρι των σαμουράι, ώστε αν τύχει και από τον πόνο αισθανθείς την ανάγκη να ουρλιάξεις, άρα να ταπεινωθείς, σου κόβει το κεφάλι και τελειώνεις.

Το λέω αυτό, διότι αυτή η έννοια της τιμής έχει κάνει αυτή την παράξενη κοινωνία —γιατί η γιαπωνέζικη κοινωνία είναι ειδική κοινωνία, εσωστρεφής και αυτοπειθαρχημένη— να είναι τόσο προσεκτική, στα λόγια που θα πει για τον άλλον, μέχρι υπερβολής. Διότι αν πεις για κάποιον άλλο βαριές κατηγορίες, κινδυνεύεις να αυτοκτονήσει ο άλλος, και εκείνος αυτοκτονώντας υπερασπίζεται την τιμή του και τώρα μένεις εσύ εκτεθειμένος, διότι εάν αποδειχθεί ότι λόγια που είπες για κείνον δεν ίσχυαν, η κοινωνία θα περιμένει από σένα να αυτοκτονήσεις, για να υπερασπίσεις πια τη δικιά σου τιμή που έχει τρωθεί βαρύτατα. Επομένως σ' αυτή την κοινωνία τα στόματα είναι ραμμένα και βγαίνουν δύσκολα επικριτικές, επιθετικές, συκοφαντικές φράσεις του ενός για τον άλλον. Η Ιαπωνία είναι μια παράξενη χώρα!

V3.1.3 Σογκούν και αρχισογκούν (10΄)

https://youtu.be/aiS11gRSijA

απομαγνητοφώνηση Asimenia / αντιπαραβολή kpasisi

Αυτοί οι περιφερειακοί γαιοκτήμονες, φεουδάρχες (οι ντάιμυο) με τους πολέμους τους δημιουργούσαν ένα κλίμα στη ζωή της Ιαπωνίας. Στον 12ο αιώνα βρέθηκαν σε μια συνολική σύγκρουση μεταξύ τους. Υπήρξε δηλαδή στην πραγματικότητα ένας εμφύλιος πόλεμος στον 12ο αιώνα, ο οποίος:

α. δημιούργησε ένα σωρό θύματα και καταστροφές

β. όμως, όταν τελείωσε αυτός ο εμφύλιος, αυτός ο κύκλος του εμφυλίου, μειώθηκε ο αριθμός των ντάιμυο, λόγω του ότι κάποιοι αδύναμοι ντάιμυο ηττήθηκαν και στην ουσία οι περιοχές τους αφομοιώθηκαν από ισχυρότερους ντάιμυο, και δημιουργήθηκε η έννοια του "σογκούν". Σογκούν: δηλαδή κάποιοι ντάιμυο εξήλθαν από αυτόν τον κύκλο των εμφυλίων πολέμων πιο ισχυροί και ανάγκασαν τους αδυνατότερους ντάιμυο, στην ουσία,να δηλώνουν υποτέλεια στους ισχυρούς.

Από αυτή την πλευρά, συζητάται πολύ, από τους ιστορικούς της παγκόσμιας ιστορίας, το εντυπωσιακό γεγονός ότι μοιάζει αυτό που συνέβη στην Ιαπωνία με τη δυτική φεουδαρχία, όπου και εκεί υπήρχε υποτέλεια των αδυνατότερων φεουδαρχών στον [ 8 ]

ισχυρότερο· υπήρχε "πυραμίδα" δηλαδή. Απ' όλη τη Γη, δύο περιοχές τελείως απομακρυσμένες είχαν παρόμοιο φαινόμενο, περίπου στην ίδια εποχή.

Αυτοί οι σογκούν κρατούν τις ισορροπίες στην ύπαιθρο. Κάποιοι από αυτούς έχουν και τον λόγο στα κεντρικά πράγματα της Ιαπωνίας. Δηλαδή πώς γινόταν το πράγμα; Παντρεύονταν κόρη ή γιο του αυτοκράτορα —κάποια ισχυρή οικογένεια σογκούν— και έτσι είχε ρόλο στα πολιτικά πράγματα εκείνος, γιατί είπαμε ότι ο αυτοκράτορας δεν ήταν στην πρώτη γραμμή των πολιτικών εξελίξεων. Πάντως, καθώς κυλούσε ο χρόνος και φτάνουμε στον 16ο αιώνα, δηλαδή 300 χρόνια περίπου μετά την ολοκλήρωση των εμφυλίων πολέμων, που τελειώνουν προς το 1200, στον 16ο αιώνα υπάρχει ακόμα ένας γύρος εμφυλίων πολέμων, πολύ μεγάλος γύρος εμφυλίων πολέμων, μεταξύ των σογκούν τώρα και των ντάιμυο, με αποτέλεσμα όταν τελειώσει αυτός ο μεγάλος γύρος εμφυλίων πολέμων —εκεί προς τα 1590, ας πούμε, έχει τελειώσει αυτός ο κύκλος— να έχουν επιβιώσει ακόμη λιγότεροι ντάιμυο και ακόμη λιγότεροι σογκούν, αλλά να είναι πολύ ισχυρός ένας σογκούν.

Σ' αυτή τη φάση των εμφυλίων πολέμων, ξεχώρισαν δύο οικογένειες: η οικογένεια Χιντεγιόσι και η οικογένεια Τοκουγκάουα. Η οικογένεια Χιντεγιόσι ευθύνεται για μια τρομερή εισβολή που οργανώθηκε από πλευράς Ιαπωνίας στην Κορέα, την οποία πραγματικά ρήμαξαν οι Ιάπωνες, γι' αυτό και τα αισθήματα των Κορεατών —όπως και των Κινέζων για τους Ιάπωνες— ήταν πολύ αρνητικά:

α. γιατί τους ήξεραν για δεινούς πειρατές,

και

β. διότι στο δεύτερο μισό του 16ου αιώνα είχαμε τέτοια επίθεση από πλευράς της Ιαπωνίας στην Κορέα.

Εν πάση περιπτώσει, από τις οικογένειες αυτές τις δύο, εκείνη που θα κάνει τη μεγάλη διαφορά είναι η οικογένεια Τοκουγκάουα, η οποία στην ουσία —εκεί στο 1600— θα γίνει όχι απλώς η αρχισογκούν… Να σκεφτείτε [ότι] η οικογένεια Τοκουγκάουα υπέταξε 85 ντάιμυο. Γίνεται πλέον αρχισογκούν όλης της Ιαπωνίας και παίρνει για πρώτη φορά τόσο δυνατή οικογένεια την εξουσία της Ιαπωνίας στα χέρια της, με τον έλεγχο όλων των φορέων της Ιαπωνίας και των ντάιμυο και των σογκούν, που έχουν αναγκαστεί να δηλώσουν σαφή υποτέλεια στην οικογένεια Τοκουγκάουα, η οποία από το 1600 περίπου μέχρι το 1868, δηλαδή για 270 χρόνια περίπου, είναι η πιο ισχυρή οικογένεια της Ιαπωνίας με απόσταση. Δεν επιτρέπει [σε] κανέναν άλλον να της αμφισβητήσει τη δύναμη, δηλαδή ελέγχεται κεντρικά πλέον η Ιαπωνία.

Και οι Τοκουγκάουα, στην περίοδο αυτή των 268 χρόνων, φέρνουν στην Ιαπωνία την ενιαία κυβέρνηση που της έλειπε, φέρνουν ειρήνη, διότι "τα σκυλιά είναι δεμένα", οι Τοκουγκάουα είναι άγριοι, δυνατοί, και όποιος ντάιμυο ή σογκούν πάει να κάνει θέμα θα τα βρει άσχημα μπροστά του. Κάνουν πολλά έργα οδοποιίας για να ενοποιηθεί η χώρα. Θαυμάσιοι δρόμοι!

Η Ιαπωνία ανθεί αυτή την περίοδο, πάντα μέσα στο δικό της κλίμα. Είναι περίοδος κατά την οποία ανθεί το θέατρο στην Ιαπωνία — το θέατρο "Νο", το θέατρο "Καμπούκι", για τα οποία είναι περήφανη η Ιαπωνία. Σας δείχνω εδώ μία εικόνα που αφορά ένα άλλο επίτευγμα της Ιαπωνίας. Στην περίοδο αυτή, η Ιαπωνία διαθέτει τις πιο προχωρημένες [ 9 ]

και πρωτοπόρες γυναίκες λογοτέχνιδες. Δεκάδες γυναίκες, συνήθως υψηλής τάξης, γράφουν θαυμάσια λογοτεχνήματα ρεαλιστικά, απ' την καθημερινή ζωή της Ιαπωνίας· πρώτες αυτές, σε παγκόσμιο επίπεδο, σε τέτοια κλίμακα.

Επίσης στην ίδια περίοδο, το θέατρο Καμπούκι και Νο ανθούν όπως σας είπα. Κοιτάξτε μία εικόνα από παράσταση θεάτρου Καμπούκι: το κοινό και οι θεατές και η καθημερινή ζωή. Άλλος χαίρεται, άλλος προσέχει, άλλος δεν προσέχει, άλλος φλυαρεί· μία ωραία αποτύπωση της ζωής. Την περίοδο αυτή, η γιαπωνέζικη ζωγραφική θαυμάζεται για τον ρεαλισμό της, τη λιτότητα των εκφραστικών της μέσων.

Είναι η εποχή που η Ιαπωνία παράγει εκατοντάδες κορυφαίους ποιητές, οι οποίοι συγγράφουν μεγάλες ποιητικές συλλογές από πολύ μικρά ποιήματα, πολύ μικρά ποιήματα, που λέγονται "χαϊκού" και τα οποία είναι πολύ πειθαρχημένα, γιατί οι Ιάπωνες είναι πολύ πειθαρχημένοι και πρέπει να είναι τόσες σειρές —τρεις σειρές; θα σας γελάσω—, και η πρώτη σειρά να έχει τόσες συλλαβές, η δεύτερη τόσες, η τρίτη τόσες… Και μέσα σ' αυτόν τον απαράβατο κανόνα, εσύ να εκφράσεις τόσο πολύ πυκνά μεγάλες ιδέες.

Είναι η εποχή που ανθεί η ικεμπάνα3, η τέχνη του να δημιουργείς συνθέσεις με άνθη — οι Ιάπωνες έχουν πάθος με τα άνθη, γιατί είναι παγανιστές όπως είπαμε. Ανθεί: η γιαπωνέζικη κηπουρική —οι γιαπωνέζικοι κήποι θεωρούνται από τους ωραιότερους στον κόσμο—, η γιαπωνέζικη αρχιτεκτονική· αυτή η λιτή αλλά πολύ αποτελεσματική και λειτουργική αρχιτεκτονική — που, ειρήσθω εν παρόδω, είναι η βάση της σύγχρονης αρχιτεκτονικής. Τον 19ο αιώνα, αργότερα δηλαδή από τους αιώνες που συζητούμε, όταν ήρθαν σε επαφή οι Δυτικοί με την Ιαπωνία και είδαν τις κατοικίες τους, και τον τρόπο που ήταν οργανωμένες εμπνεύστηκαν αυτή τη σύγχρονη αρχιτεκτονική που είναι κάθετες [και] οριζόντιες γραμμές, απλοί χώροι και πολυλειτουργικοί χώροι. Ο Άλβαρ Άαλτο —αν θυμάστε—, ο μεγάλος αρχιτέκτονας της Φινλανδίας, ο οποίος στην ουσία εκτόξευσε την αρχιτεκτονική στη σύγχρονή της έκφανση, ήταν βαθύτατα επηρεασμένος από την αρχιτεκτονική της Ιαπωνίας.

3 ανθοδετική

Η Ιαπωνία δηλαδή πλάθει έναν εσωτερικό πολιτισμό, πλάθει την ασφάλειά της κάτω από την ηγεσία των Τοκουγκάουα, αλλά όλα θα αλλάξουν το 1853 όταν παρουσιάζεται στην Ιαπωνία ένα μικρό απόσπασμα πλοίων αμερικανικών, που επιθυμούν εμπορικές επαφές με την Ιαπωνία.

V3.1.4 «Ετεροβαρείς συμφωνίες» (11΄)

https://youtu.be/y0udKGBSHnI

aπομαγνητοφώνηση Anna05 / αντιπαραβολή kpasisi

Η Ιαπωνία στην περίοδο των Τοκουγκάουα —όπως είπαμε— έζησε μια θετική πλευρά των εξελίξεών της, όμως ήταν απομονωμένη μέσα στον εαυτό της. Οι λίγες επαφές που είχε ήταν με την Κορέα. Οι Τοκουγκάουα είχαν άποψη απομονωτισμού —ποτέ εξάλλου και η Ιαπωνία δεν ήταν απόλυτα ανοιχτή, ούτε και απόλυτα κλειστή και βέβαια είχε [ 10 ]

γνωρίσει τους Ευρωπαίους. Οι Πορτογάλοι από τον 16ο αιώνα έχουν έρθει εδώ στην Ιαπωνία και είχαν ζητήσει και πάρει την άδεια να έχουν μια βάση στο Ναγκασάκι και εκεί σε ένα νησάκι του λιμανιού του Ναγκασάκι οι Πορτογάλοι έκαμαν το εμπόριό τους. Στη συνέχεια ήρθαν και Ολλανδοί έμποροι. Γενικά όμως οι Ιάπωνες δεν επέτρεπαν πολλά πολλά στους Ευρωπαίους. Δεν τους άρεσαν και πολύ οι Πορτογάλοι. Αντιθέτως, είχαν καλύτεροι εντύπωση για τους Ολλανδούς. Όταν άρχισαν να έρχονται Ιησουίτες ιεραπόστολοι στην αρχή τους άφησαν να δρουν διερευνητικά, αλλά στη συνέχεια τους εξεδίωξαν. Γενικά ήταν επιθετικοί απέναντι στους Ευρωπαίους και μάλιστα στην περίοδο των Τοκουγκάουα επέτρεψαν μόνο σε κάποιους Ολλανδούς εμπόρους να δρουν και σταμάτησαν κάθε άλλη εκδοχή ευρωπαϊκής παρουσίας.

Έτσι όταν το 1853 παρουσιάζεται μια αμερικανική ναυτική αποστολή, οι Ιάπωνες εκπλήττονται. Εκπλήττονται από πολλές πλευρές διότι στόχος των Αμερικανών ήταν να ανοίξουν εμπορικές σχέσεις με την Ιαπωνία. Ο αρχηγός του στόλου ήταν ο ναύαρχος Πέρι (Perry)4, ο οποίος και είχε εντολή να έρθει σε επαφή με τη διοίκηση της Ιαπωνίας, με τις ανώτατες αρχές, να διερευνήσουν πώς θα μπορέσει να συνταχθεί ένα σύμφωνο εμπορικό και όχι μόνο, συνολικό σύμφωνο επαφών των δυο χωρών, που να περιλαμβάνει διπλωματικές προβλέψεις κ.λπ. Αυτός ο Πέρι παρέμεινε για αρκετό διάστημα, και αυτός και οι ναύτες του γνώρισαν την Ιαπωνία. Ήταν μάλιστα μέσα στους στόχους τους να καταλάβουν ποια είναι αυτή η κοινωνία, να μεταφέρουν και στην κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών πληροφορίες, και εντυπωσιάστηκαν από την Ιαπωνία αλλά και οι Ιάπωνες εντυπωσιάστηκαν από τους Αμερικανούς. Δεν τους είχαν ξαναδεί.

4 Ο ναύαρχος Perry, για την προσέγγιση της ιαπωνικής πλευράς, εφάρμοσε πολιτική εκβιασμού, απειλών, εντυπωσιασμού και διπλωματίας.

Εδώ βλέπετε την αποτύπωση του ναυάρχου Πέρι από ιαπωνικό πινέλο καμωμένη. Ο Πέρι και οι ναύτες του ήταν στελέχη όλοι —η αποστολή όλη ήταν επιλεγμένη— ανάμεσα στα άλλα είχαν αποστολή να εκθειάσουν, να δείξουν στους Ιάπωνες τις κατακτήσεις της δυτικής επιστήμης και τεχνολογίας. Και από αυτό θα σας διαβάσω από το ημερολόγιο του Πέρι κάποια σημεία: "Κατά την παραμονή μας στον κόλπο του Έντο —Έντο είναι το Τόκυο— όλοι οι αξιωματικοί και τα μέλη του πληρώματος είχαν συχνές ευκαιρίες να συναναστρέφονται τον κόσμο ελεύθερα. Τις πρώτες ημέρες μετά την άφιξή μας στη Γιοκοχάμα —η Γιοκοχάμα είναι το επίνειο του Τόκυο, του Έντο δηλαδή— ο κύριος Γκρέι, ο αρχιμηχανικός του Μισισίπι —ένα από τα πλοία τα αμερικάνικα— επιφορτίστηκε να βγάλει από τη συσκευασία και να θέσει σε λειτουργία ατμομηχανή. Ενώ οι κύριοι Ντρέιπερ και Γουίλιαμς προετοίμαζαν και έστηναν τους τηλεγραφικούς πασσάλους για την επέκταση των μαγνητικών γραμμών. Οι ιαπωνικές αρχές μάς προσέφεραν κάθε διευκόλυνση. Ετοίμασαν υπόστεγα για να προστατευτούν τα διάφορα αντικείμενα από τον καιρό. Παραχώρησαν στους μηχανικούς ένα επίπεδο κομμάτι γης για να στρωθούν οι σιδηροτροχιές για την ατμομηχανή. Μετέφεραν και έστησαν πασσάλους σύμφωνα με τις οδηγίες μας, και σύντομα τα τηλεγραφικά καλώδια απλώθηκαν σε ευθεία γραμμή και σε απόσταση σχεδόν ενός μιλίου τόσο τέλεια όσο θα είχαν τοποθετηθεί και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η μία άκρη του καλωδίου σε ένα κτίριο και η άλλη σε άλλο. Και σύντομα άρχισε η επικοινωνία ανάμεσα [ 11 ]

στους δυο χειριστές στην αγγλική γλώσσα, στην ολλανδική και στην ιαπωνική γλώσσα προς μεγάλη κατάπληξη των θεατών. Στο μεταξύ είχαν συναρμολογηθεί και επιδειχθεί τα γεωργικά μας εργαλεία, είχαν τοποθετηθεί οι σιδηροτροχιές και είχε μπει σε κίνηση η όμορφη μικρή ατμομηχανή με το μικροσκοπικό βαγόνι της. Τη βλέπαμε από το πλοίο να τρέχει γρήγορα στην κυκλική τροχιά της προκαλώντας τον μεγαλύτερο θαυμασμό στους Ιάπωνες".

Η παρουσία δηλαδή των Αμερικανών είχε πολλαπλές πλευρές. Τελικά οι Αμερικανοί μετά από μακρές επικοινωνίες με την κυβέρνηση των Τοκουγκάουα, πετυχαίνουν τη σύναψη μιας εμπορικής συμφωνίας και το ενδιαφέρον είναι ότι μετά από αυτό —γιατί κατάλαβαν ότι ανοίγεται πεδίο εδώ πέρα— ακολουθούν και οι Βρετανοί και οι Ολλανδοί και οι Ρώσοι.

Και έτσι, συνάπτονται μέσα στη δεκαετία του 1850 εμπορικές συμφωνίες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αποκτούν το δικαίωμα να έχουν πρόσβαση σε δυο λιμάνια της Ιαπωνίας και τα πράγματα παίρνουν τροπή για τον εξής λόγο: Η ιαπωνική κοινωνία εθισμένη στο να ζει απομονωμένα και με αρνητικό αίσθημα απέναντι στους Δυτικούς και γνωρίζοντας βέβαια τι συμβαίνει στη διπλανή Κίνα — το θηρίο που είναι η Κίνα, μπροστά στην Κίνα η Ιαπωνία είναι μια μικρή χώρα, θα έλεγε κανείς. Δίπλα της είναι το θηρίο που λέγεται Κίνα, το οποίο την εποχή που συζητούμε, είμαστε στη δεκαετία του 1850, υφίσταται τον Β΄ Πόλεμο του Οπίου, ηττάται κ.λπ., ξέρουν ότι οι Δυτικοί είναι πολύ ισχυροί και μπορούν και κατακτούν με ευκολία χώρες θεριά σαν την Ινδία και σαν την Κίνα. Επομένως, έχουν ανησυχία για τη δικιά τους χώρα και δικαίως έχουν ανησυχία για τη δικιά τους χώρα.

Οι Ιάπωνες είναι θρυλικού πατριωτισμού άνθρωποι. Θρυλικού πατριωτισμού! Η χώρα τους είναι λατρεία γι' αυτούς. Και είναι διατεθειμένοι να πεθάνουν χωρίς συζήτηση για την πατρίδα τους. Αυτές οι επαφές των Τοκουγκάουα με τη Δύση τους ανησύχησαν. Και οι συμφωνίες οι οποίες υπέγραψε ο Πέρι με τους Τοκουγκάουα έμειναν στην ιστορία με τον τίτλο "ετεροβαρείς" συμφωνίες, διότι μια ανάγνωση τους δείχνει ότι είναι κατά κάποιον τρόπο πιο ευνοϊκή για τις Ηνωμένες Πολιτείες παρά για τα συμφέροντα της Ιαπωνίας. Οι Ιάπωνες ανησύχησαν από αυτές τις εξελίξεις και η ιαπωνική κοινωνία μπήκε σε μια πολύ έντονη συζήτηση για το τι κάνουμε. Ένα τμήμα της γιαπωνέζικης κοινωνίας πίστευε, ότι για να μην μας καταπιούν οι Δυτικοί —όπου εδώ πέρα κατάπιαν θεριά, εμάς θα μας κάνουν μια χαψιά άμα είναι— για να μην μας καταπιούν οι Δυτικοί πρέπει να στηριχθούμε στις παραδόσεις μας, να ενισχύσουμε τις παραδόσεις μας και θα τους αντιμετωπίσουμε και θα τα καταφέρουμε.

Η άλλη πλευρά, η οποία τελικά και νίκησε σ' αυτή τη βαθύτατα πολιτική διαμάχη, που είχε πάρει μεγάλες εντάσεις και εξεγέρσεις κ.λπ., η άλλη πλευρά απαντούσε λέγοντας, ότι για να μη μας καταπιούν αυτοί οι Δυτικοί να το πούμε καθαρά: Κάτι συμβαίνει εκεί στη Δυτική Ευρώπη, στον δυτικό κόσμο, στην Αμερική και οι άνθρωποι εκεί λειτουργούν πάρα πολύ αποτελεσματικά. Η παιδεία τους, η οικονομία τους, η βιομηχανία τους, ο στρατός τους, η διπλωματία τους το πολιτικό τους σύστημα φαίνεται ότι είναι τόσο καταπληκτικά, ούτως ώστε μικροί λαοί να μπορούν να νικούν όλη τη Γη. Άρα, λέει αυτή η ομάδα των εκσυγχρονιστών —ονομάστηκαν εκσυγχρονιστές— έναν δρόμο έχει η Ιαπωνία να κάνει: Χωρίς πλέγμα να παραδεχθεί [ 12 ]

ότι ο δυτικός κόσμος είναι εξαιρετικά επιτυχής, να πάρει σοφία, από αυτές τις πλευρές της επιτυχίας τους, να τους μιμηθεί δημιουργικά ούτως ώστε να είναι αυτά που θα υιοθετήσουμε πρωτοπόρα, όπως είναι στη Δύση, αλλά να τα προσαρμόσουμε στον δικό μας κόσμο και αν γίνουμε εμείς δυνατοί, τότε κανένας Ευρωπαίος, κανένας Δυτικός και κανένας Αμερικανός δεν θα μπορεί να μας απορροφήσει.

Αυτή η πλευρά των εκσυγχρονιστών επέτυχε τον στόχο της τελικά. Δεν ήταν απλό διότι ήταν πολύ δυναμική η αντιπαράθεση των δυο πλευρών. Η μια, θα λέγαμε, των παραδοσιακών και η άλλη, θα λέγαμε, των εκσυγχρονιστών. Και τελικά το 1868, μετά από εξέγερση, ανατρέπονται οι Τοκουγκάουα και αρχίζει μια νέα περίοδος για την Ιαπωνία, που ονομάζεται περίοδος Μεϊτζί.

V3.1.5 Το πρώτο «ιαπωνικό θαύμα» (7΄)

ttps://youtu.be/Ek7HK8EkBSc απομαγνητοφώνηση fkalogeropoulou / αντιπαραβολή Asimenia

Ανατρέπονται λοιπόν οι Τοκουγκάουα (Tokugawa) και τώρα αρχίζει μία περίοδος στην οποία η Ιαπωνία μπαίνει σε φάση εκσυγχρονισμού. Αφού υπερίσχυσε η ομάδα των εκσυγχρονιστών ιδεολογικά στη χώρα και πολιτικά στη χώρα, το πρώτο πράγμα το οποίο θα συμβεί είναι, μετά την ανατροπή των Τοκουγκάουα, να στηθούν θεσμοί δυτικού τύπου. Πρέπει να πούμε στο σημείο αυτό ότι η Ιαπωνία στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα είναι η πρώτη χώρα της Ασίας η οποία λειτουργεί με συνταγματικό πλαίσιο. Βέβαια ρόλο παίζει ο στρατός, γιατί ο στρατός στην Ιαπωνία, το στρατιωτικό σκέλος για την Ιαπωνία, είχε πάντοτε ιδιαίτερη βαρύτητα — οι σαμουράι στην παλιά της εποχή. Τώρα δημιουργείται στρατός δυτικού τύπου, ο οποίος παίζει κεντρικό ρόλο στα πράγματα της Ιαπωνίας. Μάλιστα η τάση της Ιαπωνίας σε αυτή την περίοδο, η φράση που λεγόταν τακτικότερα είναι: "πλούσια χώρα με ισχυρό στρατό. Αυτός είναι ο στόχος μας: πλούσια χώρα με ισχυρό στρατό". Και βέβαια στην περίοδο αυτή Μεϊτζί, οι αυτοκράτορες, που μέχρι τότε στην Ιαπωνία δεν έπαιζαν κεντρικό πολιτικό ρόλο, μπαίνουν στην πολιτική σκηνή, παίζουν πιο συχνά πολιτικό ρόλο σε καίρια σημεία.

Πώς θα εκσυγχρονιστεί η Ιαπωνία; Σε αυτό το θέμα ήταν πολύ σοβαροί οι Ιάπωνες, γενικά σε ό,τι αναλαμβάνουν έχουν αυτό το χαρακτηριστικό της στόχευσης, της σοβαρότητας, κ.λπ. Εξάλλου, αφού θεώρησαν ότι είναι θέμα ζωής ή θανάτου για την κοινωνία τους να εκσυγχρονιστεί, πρέπει να το υπηρετήσουν σωστά. Βέβαια δεν ήταν απλό το θέμα διότι η πλευρά των παραδοσιακών, η οποία έλεγε σε όλους τους τόνους ότι εάν εκσυγχρονιστούμε όπως εσείς λέτε θα χάσουμε την ψυχή μας, δεν θα είμαστε πια Ιαπωνία, θα χάσουμε αυτά που μας κάνουν να είμαστε αυτός ο λαός σε αυτή τη γωνιά της γης, τελικά συγκρούστηκαν με τους εκσυγχρονιστές. Και φυσικά η αιχμή του δόρατος των παραδοσιακών ήταν ποιοι άλλοι; Οι σαμουράι. Οι οποίοι εξέφραζαν πραγματικά την ψυχή της μακράς Ιαπωνίας. Αυτοί συγκρούστηκαν στρατιωτικά με τα νέα σώματα στρατού τα οποία δημιουργήθηκαν. Και παρότι οι Σαμουράι ήταν θρυλικής αλκής και αξιοπρέπειας και ανυποχώρητου ηρωισμού άνθρωποι —πραγματικά ήταν μια μυθική πλευρά στρατιωτικών και πολεμιστών— πολέμησαν σε αυτόν τον εμφύλιο, δηλαδή εμφύλια σύγκρουση, μέχρι τέλους. Αλλά ήταν αδύνατο [ 13 ]

τελικά να υπερισχύσουν καθώς τα σώματα του τακτικού στρατού που είχαν δημιουργηθεί ήταν εξοπλισμένα με πυροβόλα όπλα, με μυδράλια, τα οποία σάρωναν τους σαμουράι. Και παρόλα αυτά οι σαμουράι δύσκολα ηττήθηκαν· τελικά βέβαια ηττήθηκαν, συντρίφτηκαν. Και το ενδιαφέρον είναι ότι, παρότι συντρίβονταν και συντρίφτηκαν, ακόμα και οι εκσυγχρονιστές —όλη η Ιαπωνία— θρήνησε για τους Σαμουράι, γιατί δεν υπήρχε Ιάπωνας που να μην τιμά το πνεύμα των Σαμουράι. Αλλά η κοινωνία αυτή είχε αποφασίσει ότι πρέπει να επιβιώσει· όχι απλώς να επιβιώσει, να γίνει μεγάλη. Είχε αποφασίσει τον δρόμο της, του εκσυγχρονισμού, και είχε αποφασίσει να τον τηρήσει σε όλες της τις πλευρές.

Σε αυτό το σημείο να πούμε κάτι. Όταν στον 19ο αιώνα και στον 20ό και στον 21ο, ακόμα δεν έχει αλλάξει αυτό το πράγμα —φαντάζομαι κάποια στιγμή θα αλλάξει, γιατί στην ιστορία όλα κυλούν και όλα αλλάζουν—, λέγεται τα τελευταία 300 χρόνια η λέξη εκσυγχρονισμός, παγκοσμίως, πολιτικά σημαίνει ένα μόνο πράγμα: να μιμηθούμε, να παραδειγματιστούμε, να εμπνευστούμε από τις πολιτικές, στρατιωτικές, διπλωματικές, οικονομικές, εκπαιδευτικές λύσεις που έχουν επιλέξει τα πιο προηγμένα κράτη στον κόσμο. Και τα πιο προηγμένα κράτη στον κόσμο είναι δυτικοευρωπαϊκά —κυρίως η Αγγλία, η Ολλανδία, η Γαλλία— και οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Αυτή είναι η λέξη "εκσυγχρονισμός" σε όλο τον κόσμο μέχρι και σήμερα. Επομένως, λέγοντας εκσυγχρονισμό εννοούσαν ότι θα παραδειγματιστούν από αυτά τα ξεχωριστά κράτη. Και κάθισαν κάτω και σκέφτηκαν: θα πρέπει να στείλουμε άτομα δικά μας, ευφυείς, νέους και ικανούς. Ποια χώρα έχει την καλύτερη εκπαίδευση από αυτές; Αυτή η χώρα. Ποια χώρα έχει τον καλύτερο στρατό; Αυτή η χώρα. Ποια χώρα έχει το καλύτερο ναυτικό; Αυτή η χώρα. Ποια χώρα έχει την καλύτερη παιδεία, το καλύτερο διοικητικό σύστημα, την καλύτερη δικαιοσύνη; Αυτή η χώρα. Έστειλαν λοιπόν εκπροσώπους τους, νεαρούς και ευφυείς άντρες, στη Γαλλία, στην Ολλανδία, στην Αγγλία, στη Γερμανία, στις Ηνωμένες Πολιτείες, και αυτοί επέστρεψαν πίσω έχοντας μελετήσει προσεκτικά το πράγμα. Εξήγησαν πώς λειτουργούν οι διάφορες πλευρές και ελήφθη η απόφαση ότι θα γίνει αυτό σε αυτόν τον τομέα. Είναι η πιο καταπληκτική προσπάθεια εκσυγχρονισμού στην παγκόσμια ιστορία. Αυτό το οποίο επέτυχε η Ιαπωνία, μεταξύ του 1870 χονδρικά και του 1900 και συνέχισε και συνεχίζει. Η Ιαπωνία είναι μια χώρα η οποία κατάφερε να ξεφύγει από τον απομονωτισμό και από την καθυστέρηση και να μπει στη χορεία των προχωρημένων χωρών, των πιο προχωρημένων χωρών της Γης μέχρι σήμερα.

V3.1.6 Όταν λέμε κάτι, το εννοούμε! (5΄)

https://youtu.be/wYDpNXkZfVk

απομαγνητοφώνηση goldyabd / αντιπαραβολή kpasisi

Η Ιαπωνία, λοιπόν, μετά το 1870 άλλαξε τα πάντα. Δεν έχει ξαναγίνει αυτό στην ανθρώπινη ιστορία. Μια κοινωνία τόσο συντεταγμένα, τόσο πεισμένα, τόσο στοχευμένα να αλλάξει τον εαυτό της στα πάντα! Άλλαξε όλο το σύστημα που είχε μέχρι τότε. Ανατράπηκαν οι ντάιμυο.

Οι ντάιμυο δεν τόλμησαν να αντισταθούν στην αλλαγή της αξιοποίησης της γης γιατί [ 14 ]

όλη η κοινωνία θεωρούσε πατριωτικό της καθήκον να υποταγεί σ' αυτές τις νέες αλλαγές για να κάνει την Ιαπωνία μεγάλη και δυνατή. Άλλαξε τελείως το σύστημα εκμετάλλευσης της γης. Άλλαξε τελείως ο στρατός, δημιουργήθηκε εθνικός στρατός, επαγγελματίες. Κλήθηκαν ειδικοί στρατιωτικοί εκπαιδευτές από τη Βρετανία, από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίοι ήρθαν και στην Ιαπωνία και βοηθούσαν στην εμβάθυνση των πραγμάτων, εμελετήθηκαν τα όπλα. Η Ιαπωνία απέκτησε βιομηχανία. Η Ιαπωνία έχει υπέδαφος με σιδηρομεταλλεύματα, με χαλκό, με άνθρακα, τα οποία αξιοποίησε, έστησε βιομηχανία. Έστησε βιομηχανία επίσης στρατιωτική και δημιούργησε εξαιρετικό ναυτικό, εξαιρετικά καλά εξοπλισμένο. Μηχανικοί της εμυήθηκαν στις πιο λεπτές λεπτομέρειες των μηχανικών επιτευγμάτων της Δύσεως και τις μετέφεραν πίσω. Η Ιαπωνία είναι θρυλική έκτοτε για την ικανότητα της να προσαρμόζεται στις μηχανικές εφευρέσεις και να παράγει η ίδια καινούργιες.

Κοντολογίς, μέσα σε διάστημα 20–25 χρόνων από την αρχική της απόφαση να αλλάξει τον εαυτό της, η Ιαπωνία είχε κάνει ένα θαύμα. Γι' αυτό και δύο φορές στην Ιστορία χρησιμοποιούμε τον όρο "το ιαπωνικό θαύμα". Η πρώτη φορά είναι το θαύμα του εκσυγχρονισμού που έκανε μόνη της η Ιαπωνία, με δικιά της απόφαση, εκεί μετά το 1870, και για δεύτερη φορά χρησιμοποιείται ο όρος "ιαπωνικό θαύμα", για την ταχύτητα με την οποία οι Ιάπωνες ανέκαμψαν μετά το 1945 και την ολοκληρωτική τους ήττα από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Και τις δύο φορές η χώρα αυτή άφησε την ανθρωπότητα με το στόμα ανοιχτό, γιατί ποτέ δεν έχουν ξαναγίνει στην ανθρώπινη ιστορία παρόμοια γεγονότα τόσο ταχέως και τόσο αποτελεσματικά.

Να πούμε χαρακτηριστικά ότι το 1870, η ιαπωνική κοινωνία έβαλε στόχο της να μην υπάρχει αναλφάβητος Ιάπωνας. Δημιουργήθηκαν ομάδες εθελοντών από φοιτητές, από μαθητές, από δασκάλους —εκτός από τις υπηρεσίες που δημιούργησε το κράτος— και μέσα σε 30 χρόνια δεν υπήρχε ένας Ιάπωνας αναλφάβητος. Ένας Ιάπωνας αναλφάβητος! Ήταν η μόνη χώρα στον κόσμο με 100% αλφαβητισμό τουλάχιστον, όχι υψηλή παιδεία, αλλά αλφαβητισμό. Είναι θρυλικές ιστορίες, διότι επειδή ο στόχος της κοινωνίας αυτής ήταν να μην μείνει ούτε ένας Ιάπωνας αναλφάβητος, αυτές οι ομάδες των εθελοντών που ήταν γεμάτοι ζέση, αυταπάρνηση, εθελοντισμό για την πατρίδα τους, χτυπούσαν την πόρτα χωρικών —στην Ιαπωνία ζουν και 120 χρόνια οι άνθρωποι επειδή τρώνε πολύ σωστή διατροφή, τρώνε ψάρια πολλά και έχει γέροντες υπερεκατονταετείς— φθάναν αυτές οι ομάδες στα σπίτια τέτοιων γερόντων, στα χωράφια, σε αλιευτικά σημεία και τους λέγανε: "Γεια σας, ήρθαμε να σας μάθουμε γράμματα". "Βρε παιδί μου, εγώ είμαι 120 χρονών, αύριο πεθαίνω", "Όχι, θα πεθάνεις αύριο, αλλά θα έχεις μάθει γράμματα, τελείωσε!"

Αυτή ήταν η Ιαπωνία, δεν έμεινε ένας άνθρωπος που να μην έχει μάθει γράμματα, ακόμη και αυτός ο οποίος θα πέθαινε την άλλη μέρα. Έτσι φθάσαμε στο 1894 η Ιαπωνία να μετράει τις δυνάμεις της, βλέπει ότι είναι σε πολύ καλό σημείο, το ξέρει εκείνη, ο υπόλοιπος κόσμος δεν το πολυξέρει διότι ήταν πάντα μια παράξενη χώρα εκεί πέρα απομονωμένη, τώρα έρχεται η ώρα να μάθει όλος ο κόσμος τι εστί νέα Ιαπωνία! [ 15 ]

3.2 Η Ιαπωνία νικά Κίνα και Ρωσία

V3.2.1 Η Κίνα και η Ιαπωνία συγκρούονται (6΄)

https://youtu.be/EnQALslmW9o

απομαγνητοφώνηση Olvia / αντιπαραβολή kpasisi

Η Ιαπωνία λοιπόν λέγαμε ότι μπήκε στην περίοδο Μεϊτζί εξαιρετικά αποφασισμένα και επιτυχημένα. Η πρωτεύουσά της ορίζεται να είναι το Τόκυο5 —δηλαδή το Έντο— και έκτοτε είναι το Έντο με επίνειο τη Γιοκοχάμα· και εδώ, σε αυτήν την αποτύπωση σας δείχνω —ίσως και στο προηγούμενο μάθημα είδατε λίγο [αυτή] τη μορφή— είναι αυτοκράτορας της περιόδου Μεϊτζί, που πλέον είναι ντυμένος σαν δυτικός αξιωματούχος. Δεν φοράει πια τα κιμονό· η Ιαπωνία εκσυγχρονίστηκε και η διοίκησή της μετέδιδε σαφώς την πίστη της, ότι πρέπει να εκσυγχρονιστεί η ιαπωνική κοινωνία.

5 σημ. απομ.: "Τόκυο" αντί "Τόκιο" είναι η γραφή που χρησιμοποιείται στις ερωτήσεις του μαθήματος.

Σε αυτό το σημείο όμως να πούμε κάτι: η ιαπωνική κοινωνία όταν αποφάσισε να εκσυγχρονιστεί, απαντούσε στους παραδοσιακούς ότι "θα εκσυγχρονιστούμε, θα γίνουμε παντοδύναμοι και την ψυχή μας δεν θα τη χάσουμε· θα είμαστε Ιάπωνες, πάντα Ιάπωνες, τα έθιμά μας και τα ήθη μας θα παραμείνουν ιαπωνικά". Η αλήθεια είναι ότι η Ιαπωνία, παρότι είναι μια χώρα τεχνολογίας, διαστημική, δυτικού τύπου εδώ και πια 120-150 χρόνια, παραμένει βαθιά προσηλωμένη στον εαυτό της, σε σχέση με την τήρηση εθίμων και κάθε τόσο οι Ιάπωνες φορούν τα παραδοσιακά τους ρούχα σε τελετές σίντο που κάνουν κ.λπ. κ.λπ.

Όμως, όταν μπήκαν στη διαδικασία του εκσυγχρονισμού, [αυτή] είχε και τα τερπνά της σημεία —διότι αφού οι ίδιοι αποφάσισαν ότι θα μάθουν σε βάθος τον δυτικό κόσμο σε όλα τα μεγάλα που σας είπα— στην Ιαπωνία κυκλοφορούσαν σε αυτή τη φάση ακόμα και αφίσες που έδειχναν τα ρούχα και τα εσώρουχα των Δυτικών, με ποιο τρόπο ντύνονται αυτοί· και εδώ πέρα είναι μία αφίσα που δείχνει ότι φοράνε κάλτσες, ότι έχουν ζωνάρια, ότι έχουν ένα παντελόνι έτσι μακρύ κ.λπ. Οι Ιάπωνες όταν κάνουν δουλειά, την κάνουν σε πληρότητα.

Εν πάση περιπτώσει, εκείνο βέβαια που κάνει τη διαφορά στην Ιαπωνία εκτός των άλλων, είναι ότι απέκτησε έναν πανίσχυρο στρατό, ο οποίος και εξοπλίζονταν από βιομηχανίες πολεμικές που η ίδια η Ιαπωνία είχε στήσει, πανίσχυρες· και βέβαια ήδη η Ιαπωνία έχει στήσει ισχυρό ναυτικό. Λίγο αργότερα το ναυτικό της θα είναι κατά κανόνα το τρίτο ισχυρότερο του κόσμου· και βέβαια τούτο διότι οι Ιάπωνες έχουν μεγάλη ικανότητα στη θάλασσα, έχουν ναυτοσύνη και έτσι έγιναν επικίνδυνοι στη θάλασσα, πιο πολύ από κάθε άλλο όπλο.

Έχοντας πλέον αποκτήσει αυτοπεποίθηση και ξέροντας ότι η διπλανή Κίνα, το μεγάλο θεριό, το πολιτιστικό θεριό που για χιλιάδες χρόνια κυριαρχούσε σε όλη την περιοχή είναι γονατισμένο από τα χτυπήματα τόσων πολλών, η Ιαπωνία σκέφτεται ότι είναι η ευκαιρία της. Η Ιαπωνία έχει ένα πρόβλημα: είναι μικρή χώρα για τα εκατομμύρια [ 16 ]

ανθρώπων που κατοικούν σ΄αυτήν. Είναι πυκνοκατοικημένη χώρα, της χρειάζεται χώρος· και τώρα η Ιαπωνία αποκτά την εντύπωση ότι μπορεί να κάνει ένα όνειρο πραγματικότητα, δηλαδή να επεκταθεί και να καταλάβει, και να μετατρέψει σε Ιαπωνία την κοντινή Κορέα και την Κίνα.

Μια και η Κίνα είναι γονατισμένη, είναι ευκαιρία να τη χτυπήσουν· και έτσι το 1894 η Ιαπωνία χτυπά την Κίνα με μια αφορμή. Ο Κινέζος αυτοκράτορας πέφτει στην παγίδα διότι έχει μάθει ότι από τους Ευρωπαίους ηττάται —εντάξει, το ξέρει πια— και αυτό τον πονάει, αλλά δεν βρίσκει τρόπο να ξεφύγει από αυτήν την κατάσταση. Αλλά όταν ακούει ότι "οι Ιάπωνες μας χτυπούν, έλεος πια, αυτοί οι ανύπαρκτοι τύποι μας χτυπούν; φυσικά θα τους νικήσουμε"· και μπαίνει στη διαδικασία πολέμου εναντίον των Ιαπώνων. Έτσι, 1894 με 1895 γίνεται πόλεμος μεταξύ Κίνας και Ιαπωνίας. Και ποιος νικά σ΄αυτόν τον πόλεμο; η Ιαπωνία κατά κράτος. Η Κίνα μένει άναυδη από την αδυναμία της να αντιμετωπίσει την Ιαπωνία. Έτσι κι αλλιώς η Κίνα πια έχει χάσει τη συνοχή της, ο στρατός της ήταν σε διάλυση, η χώρα σε διάλυση, η διαφθορά χόρευε, επαρχίες ολόκληρες έκαμαν τα δικά τους, ληστές είχαν αρχίσει να διοικούν και να αποσπούν με τρομοκρατία διάφορες περιοχές. Οι Τσινγκ δηλαδή, βρέθηκαν σε αδυναμία να αντιμετωπίσουν την Ιαπωνία, την οποία είχαν βέβαια υποτιμήσει, νομίζοντας ότι είναι κάποιος πολύ δεύτερος εχθρός, ασήμαντος εχθρός.

Αποτέλεσμα: Μετά τη νίκη της αυτή, η Ιαπωνία αποσπά από την Κίνα το νησί Ταϊβάν που την ενδιαφέρει πάρα πολύ και τα νησιά Ρίου Κίου· και η Κίνα είναι πιο ταπεινωμένη από ποτέ.

V3.2.2 Άλλο Μπόξερς, άλλο Μπόερς (9΄)

https://youtu.be/_cJfEW1A6LY

απομαγνητοφώνηση Constant / αντιπαραβολή lizeta

Τώρα, τι θα συμβεί μέσα στην Κίνα; Θα συμβεί νέος κύκλος λαϊκών εξεγέρσεων, που αυτή τη φορά θα πάρει έναν πάρα πολύ αντιδυτικό χαρακτήρα. Η εξέγερση αυτή λέγεται "η εξέγερση των Μπόξερς", γιατί στον τίτλο της τον κινέζικο είχε τη λέξη "γροθιά" και οι Άγγλοι, επειδή δυσκολεύονταν να ονομάσουν αυτό το κίνημα με το κινέζικό του όνομα, όταν κατάλαβαν ότι έχει μέσα τη λέξη "γροθιά", τους ονόμασαν "Μπόξερς", επειδή είναι δικιά τους λέξη, αγγλική λέξη, κι έχει μείνει στην ιστορία [ως] "η εξέγερση των Μπόξερς". Η εξέγερση των Μπόξερς ήταν κι αυτή πολύ δυνατή –όχι σαν των Ταϊπίνγκ–, ήταν εξαιρετικά βίαιη εναντίον των ξένων (των ιεραποστόλων, ανδρών, γυναικών, παιδιών, εμπόρων, στρατιωτών, διπλωματών), γίνονται πολλά εγκλήματα από μέρους των Μπόξερς εναντίον των Δυτικών και φυσικά από πλευράς των Δυτικών τα πράματα είναι πάρα πολύ άγρια εναντίον τους και στο τέλος το κίνημα των Μπόξερς συντρίβεται, όχι με τόσο πολλά εκατομμύρια νεκρούς σαν τους Ταϊπίνγκ6, αλλά εκεί γύρω στο 1900, 1901 οι Μπόξερς έχουν συντριβεί, πάλι με τη συμμετοχή Άγγλων, Γάλλων, Αμερικανών κ.λπ.

6 Η εξέγερση των Μπόξερς διήρκησε 1899-1901. [ 17 ]

Εδώ βλέπουμε μια αφίσα των Μπόξερς, αντιδυτική, στην οποία παρουσιάζεται ένας Άγγλος, αυτό που βλέπετε εδώ είναι (με μεγάλη ακρίβεια!) ένας Άγγλος. Δείχνει τα αισθήματα, τα αντιδυτικά αισθήματα των Κινέζων της εποχής. Γιατί ο Άγγλος έχει αυτή τη μορφή;

Προσέξτε: οι Κινέζοι είναι άτριχοι, οι περισσότερες φυλές Κινέζων, οι Χαν, δηλαδή η κύρια ομάδα, είναι άτριχοι στο σώμα, αντιθέτως έχουν πολλά και πλούσια μαλλιά και κάτω από το τριχωτό της κεφαλής η τριχοφυΐα τους πια είναι είτε ελάχιστη είτε λίγη. Έτσι και τα γένια τους, είναι λίγα. Επειδή οι Δυτικοί είναι το αντίθετο, δηλαδή έχουν τρίχες στο σώμα ενώ τα μαλλιά τους συνήθως είναι αδύναμα και έχουν φαλάκρες, έτσι εδώ αυτός ο Άγγλος έχει ελάχιστη τριχοφυΐα στο κεφάλι του και είναι τριχωτός σαν αρκούδα στο σώμα. Και επειδή οι Άγγλοι ναυτικοί είχαν αποκτήσει τη συνήθεια ([που την] είχαν πάρει από φυλές της Πολυνησίας και κυρίως τους Μαορί της Νέας Ζηλανδίας, οι οποίοι είχαν παράδοση να κάνουν δερματοστιξία, (αυτό που λέμε "τατουάζ" — η ελληνική λέξη είναι "δερματοστιξία") έχει και δερματοστιξία, τατουάζ, στο στήθος. Και βέβαια τα νύχια του και τα πόδια του είναι σαν αρπακτικού και το σώμα του, τα μάτια του είναι σαν γύπα.

Έχει ενδιαφέρον ότι την ώρα που η Κίνα πνίγεται επίσης στο αίμα, την ίδια εποχή (και το λέω γιατί πολλές φορές γίνεται σύγχυση μεταξύ της λέξης Μπόερς και της λέξης Μπόξερς), την ώρα που οι Μπόξερς στην Κίνα κάνουν αυτές τις δράσεις, μία άλλη ομάδα που λέγονται Μπόερς συγκρούονται με την Αγγλία επίσης, αλλού. Είναι νομίζω ευκαιρία να το πούμε για να το έχουμε:Την ίδια εποχή –είμαστε δηλαδή χοντρικά στο 1900, 1899–, η Αγγλία χτυπάει τους Μπόξερς στην Κίνα, έχει τον μπελά του Εθνικού Κογκρέσου στην Ινδία και χτυπά τη Νότια Αφρική για να τη μετατρέψει σε αποικία της. Είναι οι μεγάλες στιγμές της Αγγλίας, η μεγάλη δύναμη της Αγγλίας αυτή.

Και ποιος είναι στη Νότια Αφρική; Για να καταλάβουν οι Άγγλοι τη Νότια Αφρική για πρώτη φορά δεν έχουν απέναντί τους ντόπιους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν παρά έχουν Δυτικούς απέναντί τους. Ποιους Δυτικούς; Η Ολλανδική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών στον 17ο αιώνα είχε έλθει εδώ πέρα κάτω στο Κέρας της Αφρικής και είχε αποφασίσει να δημιουργήσει εδώ αποικία για να διευκολύνει το εμπόριό της προς τα ανατολικά. Και έτσι Ολλανδοί άποικοι ήλθαν εδώ —στον 17ο αιώνα είχαν έλθει εδώ— και συγκρούστηκαν με τη φοβερή φυλή των Ζούλου. Έχουν μείνει θρυλικές οι μάχες των Ολλανδών με τους Ζούλου, μια ανυπόταχτη φυλή της Αφρικής, γενναιότατων πολεμιστών και περήφανων ανθρώπων, οι οποίοι βέβαια πολεμούσαν τους Ολλανδούς με δόρατα και ασπίδες και οι Ολλανδοί είχαν σύγχρονα όπλα.

Αυτοί τώρα οι Ολλανδοί, οι οποίοι νίκησαν και με μεγάλη δυσκολία και κατέκτησαν τον Νότο, το Κέρας δηλαδή της Αφρικής, είναι οι Μπόερς. Έτσι ονομάζονται: Μπόερς. Και αυτοί δημιούργησαν μεγάλα αγροκτήματα εκεί στον Νότο της Αφρικής. Κοιτάξτε [στη φωτογραφία]: Αυτοί είναι απόγονοι των Ολλανδών. Οι Μπόερς. Στον νότο της Αφρικής. Και αυτοί οι Μπόερς ενισχύθηκαν και από Γάλλους Ουγενότους. Όταν διώχτηκαν οι Ουγενότοι από τη Γαλλία το 1685, ένας αριθμός Γάλλων Ουγενότων ήρθε στη Νότια Αφρική ξέροντας ότι εκεί υπάρχουν Ολλανδοί, γιατί είπαν: "βρε παιδί μου να βρούμε ασφάλεια, η Ευρώπη καίγεται, δεν μπορούμε να βρούμε σημείο ασφαλές".

Έτσι οι σημερινοί λευκοί της Νοτίου Αφρικής –που η Νότια Αφρική έχει έναν αριθμό [ 18 ]

ντόπιων πια λευκών κατοίκων– είναι στην ουσία Ολλανδοί άποικοι του 17ου αιώνα συν κάποιοι Γάλλοι Ουγενότοι.

Αυτούς τους Μπόερς βρήκε απέναντί της η Αγγλία όταν θέλησε εκείνη να ελέγξει τον Νότο της Αφρικής και έγινε ο περίφημος "πόλεμος των Μπόερς". Η Αγγλία στην ιστορία της επέκτασής της στον κόσμο δεν βρήκε πουθενά τέτοια αντίδραση, τέτοια αντίσταση. Οι Μπόερς πολέμησαν ηρωικότατα εναντίον της Αγγλίας. Εξάλλου πολεμούσαν Ολλανδοί με Άγγλους στην πραγματικότητα. Τελικά ηττήθηκαν και έτσι η Νότια Αφρική έγινε αποικία της Αγγλίας στο τέλος του 19ου αιώνα Κι έκτοτε αναμίχτηκε το ντόπιο στοιχείο εκεί, το λευκό στοιχείο της Νότιας Αφρικής, και με Άγγλους. Έτσι την ώρα που στην Κίνα συντρίβονται οι Μπόξερς και στο θέμα αυτό ρόλο παίζουν οι Άγγλοι στην Κίνα, οι Άγγλοι συντρίβουν και τους Μπόερς στη νότια Αφρική.

Γεγονότα παντού στην υφήλιο πια.

V3.2.3 Ρωσοϊαπωνικός πόλεμος (11΄)

https://youtu.be/dkiUleOPwIQ

απομαγνητοφώνηση Lemonia9 / αντιπαραβολή Paronymius

Η Κίνα είναι πλέον τσακισμένη. Οι Γάλλοι στη δεκαετία του 1880 συγκρούστηκαν μαζί της και της πήρανε περιοχές της Ινδοκίνας, τις μετέτρεψαν σε αποικίες. Οι Γιαπωνέζοι τη χτυπούν το 1894-95, τη νικούν, της παίρνουν την Ταϊβάν και τα νησιά Ρίου Κίου· αυτά τα νησιά Ρίου Κίου είναι πάρα πολύ σημαντικά, γιατί είναι ένα γαϊτανάκι μικρών νησιών που ενώνουν στην ουσία την Ταϊβάν με την Ιαπωνία και βέβαια με την Κίνα.

Και τώρα η Ιαπωνία έχει δοκιμάσει τον εαυτό της· "καλώς κάναμε όσα κάναμε —αυτό είναι το συμπέρασμα που βγαίνει στην κοινωνία αυτή—, κάναμε πολύ καλά που εκσυγχρονιστήκαμε, νικήσαμε τους Κινέζους" και τώρα η Ιαπωνία πιστεύει ότι μπορεί να κερδίσει ένα ένα αυτά που θέλει. Ήδη, μετά τη νίκη τους επί των Κινέζων, οι Γιαπωνέζοι βάζουν πόδι στην Κορέα, επιβάλλουν στην Κίνα το "να αναγνωρίσει" την ανεξαρτησία της Κορέας, απλώς για να την πάρουν οι ίδιοι. Και πλέον είναι φανερές οι προθέσεις τους ότι —πλέον— αυτό που τους ενδιαφέρει στο πρώτο και άμεσο πλάνο τους είναι η Κορέα και η Μαντζουρία.

Ναι, αλλά στη Μαντζουρία έχουν κατεβεί πολύ βαθιά οι Ρώσοι, οι οποίοι σε αλλεπάλληλες φορές τη δεκαετία του '60 και στη δεκαετία του '90 —στον 19ο αιώνα— πήραν εδάφη που τους ενδιέφεραν από τη Μαντζουρία και πλέον βρίσκονται μέσα στη Μαντζουρία και πάνω από την Κορέα. Ποιος θα είναι ο επόμενος πόλεμος που θα συμβεί, λοιπόν, σε αυτή την περιοχή; Τώρα θα συγκρουστούν Γιαπωνέζοι με Ρώσους. Θα γίνει ρωσοϊαπωνικός πόλεμος. Θα ξεκινήσει αυτός ο ρωσοϊαπωνικός πόλεμος δέκα χρόνια μετά την έναρξη του κινεζοϊαπωνικού πολέμου του 1894, δηλαδή αυτή η σύγκρουση θα συμβεί το 1904 με 1905.

Ο τσάρος της Ρωσίας θα πάθει τα ίδια που έπαθε ο αυτοκράτορας της Κίνας, διότι δεν εκτίμησε, δεν αξιολόγησε τη δύναμη των Ιαπώνων. Άνοιξε τον χάρτη και είδε ποια είναι η Ρωσία και ποια είναι η Ιαπωνία. Η Ρωσία ήταν όλο αυτό —η μισή Γη— και η Ιαπωνία ήταν ένα στίγμα στον παγκόσμιο χάρτη, άρα ένιωθε ασφαλής. "Θα τη νικήσουμε, θα [ 19 ]

νικήσουμε αυτούς τους ελεεινούς!" Μάλιστα!

Αυτοί, τώρα, οι ελεεινοί είχαν νικήσει την Κίνα το 1894-95 και είχε κάνει εντύπωση η νίκη της Ιαπωνίας απέναντι στην Κίνα. Όμως η ανθρωπότητα ακόμα δεν είχε αξιολογήσει τους Ιάπωνες με ασφάλεια, διότι η ερμηνεία της νίκης απέναντι στην Κίνα συνήθως είχε το πρόσημο ότι "βρε παιδί μου, είναι τόσο πια διαλυμένη η Κίνα, που τη νικούν και άνθρωποι σαν τους Γιαπωνέζους". Δεν αξιολογήθηκε ότι οι Ιάπωνες έχουν γίνει αυτονόμως πάρα πολύ ισχυροί.

Έτσι, οι Ρώσοι μπαίνουν σε πόλεμο με την Ιαπωνία. Ο πόλεμος θα διεξαχθεί κυρίως εδώ, στην περιοχή της Μαντζουρίας —στην περιοχή του Πορτ Άρθουρ (Port Arthur)— στο σημείο μεταξύ Κορέας δηλαδή και Μαντζουρίας, σε παραλιακά σημεία αλλά και στα ενδότερα και ο τσάρος της Ρωσίας —ο Νικόλαος Β' ήταν τότε, ο τσάρος ο οποίος και εκτελέστηκε λίγο αργότερα από τους μπολσεβίκους— το 1904 πήρε την απόφαση αυτής της σύγκρουσης για να υπερασπίσει τα συμφέροντα της Ρωσίας στη Μαντζουρία. Και ένας απ' τους λόγους που αισθάνθηκε ασφαλής ήτανε ότι, ήδη το 1904, ο Υπερσιβηρικός σιδηρόδρομος ήταν σε μία φάση αρκετά καλής εξέλιξης και έτσι θα μπορούσε —θεωρητικά— να στέλνει ενισχύσεις στον στρατό του με μεγαλύτερη ευκολία — δεν είχαν φτάσει οι σιδηροτροχιές στον Ειρηνικό, αλλά ήταν σε ένα σημείο στη στέπα και έτσι πιο εύκολα, αναλογικά, θα έφταναν οι προμήθειες και ο εξοπλισμός.

Αυτή η σύγκρουση αποδείχτηκε μοιραία για τη Ρωσία, διότι οι Ιάπωνες πρώτα πρώτα είναι δίπλα: με ευκολία τα πλοία τους πηγαίνουν και έρχονται και ανανεώνονται και υπάρχει επιμελητεία κ.λπ. του στρατού. Δεύτερον, οι Ιάπωνες στηρίχτηκαν στο ισχυρότατό τους ναυτικό και με αυτό το ναυτικό πραγματικά κόλλησαν τους Ρώσους στον τοίχο. Όταν ο τσάρος της Ρωσίας κατάλαβε ότι για να βγει πέρα αυτή η σύγκρουση χρειάζεται ναυτικό, εκείνος δεν είχε ναυτικό κοντά στα σημεία σύγκρουσης· το Βλαδιβοστόκ το είχε στην κατοχή του, αλλά ακόμη δεν είχε ολοκληρωθεί σαν πόλη, οι εγκαταστάσεις, ώστε να γίνει αυτό που είναι σήμερα, δηλαδή η έδρα του ναυτικού στόλου του Ειρηνικού της Ρωσίας. Πού είχε η Ρωσία το ναυτικό της; Εδώ, στη Βαλτική, στην Αγία Πετρούπολη. Δηλαδή, τα πλοία της Ρωσίας ξεκινούν για να έρθουν να πολεμήσουν στο Πορτ Άρθουρ και στην περιοχή της Μαντζουρίας από την Αγία Πετρούπολη και κάνουν τον γύρο του κόσμου —κυριολεκτικά!— για να φτάσουν στην Κορέα. Οι Ρώσοι ναύτες όταν έφτασαν ήταν διαλυμένοι από το ταξίδι, από τις ναυτίες, είχαν δει τα πάντα και απέναντί τους είχανε γενναίους, εξοπλισμένους, πειθαρχημένους, εκπαιδευμένους, αποφασισμένους Ιάπωνες πολεμιστές. Η μοίρα τους ήταν γραμμένη.

Η Ρωσία υφίσταται ήττα οικτροτάτην —ήττα οικτροτάτην!—το 1905, μετράει εκατοντάδες χιλιάδες νεκρών. Σε μια τραγική συγκυρία ο Υπερσιβηρικός εγκαινιάζεται με τις χιλιάδες των σωρών των νεκρών Ρώσων που μεταφέρονται για να φτάσουν στη Μόσχα και να διαχυθούν και να φτάσουν στα σπίτια των πατεράδων και των μανάδων τους να ταφούν. Και αυτή η ήττα, τώρα, της Ρωσίας από την Ιαπωνία θα κάνει τεράστια εντύπωση πια σε όλο τον κόσμο. Γίνεται φανερό ότι η Ιαπωνία δεν είναι 'παίξε-γέλασε', ότι η Ιαπωνία είναι πάρα πολύ ισχυρός αντίπαλος.

Και προσέξτε να δείτε: η Ιαπωνία νίκησε, σε δέκα χρόνια, τη μεγαλύτερη σε πληθυσμό χώρα στον κόσμο, την Κίνα, και τη μεγαλύτερη σε έκταση χώρα στον κόσμο, τη Ρωσία. [ 20 ]

Και είναι η πρώτη φορά, μετά από χιλιάδες χρόνια, που μια ευρωπαϊκή δύναμη ηττάται από μία ασιατική δύναμη, την Ιαπωνία. Όταν οι Ιάπωνες κατενίκησαν τους Ρώσους το 1905, όλη η Ασία χάρηκε, διότι επιτέλους αναστράφηκαν τα πράγματα. Λίγο αργότερα δεν θα είναι τόσο χαρούμενη, διότι ο Ιάπωνες θα αποδείξουν ότι είναι έτοιμοι να καταλάβουν την Ασία και τα πράγματα θα αναστραφούν…