Και αυτό το άρθρο είναι αφιερωμένο στον κορονοιό.
Αυτό πού θα θέλαμε να επισημάνουμε είναι ότι τα απαγορευτικά μέτρα καλά είναι αν συνοδεύονται με μια ακόμα σειρά μέτρων πού δεν φαίνονται να παίρνονται ίσως λόγω της αποδιοργάνωσης πού είχε λάβει χώρα κατά τις προηγούμενες δεκαετίες.
Εδώ να επισημάνουμε τρία κατά την γνώμη μας βασικά μέτρα.
1. Την αύξηση των κλινών της ΜΕΘ.
2. Την υποχρεωτική χρήση της μάσκας και των γαντιών. Πρέπει να αποκτήσουμε και αυτή την κουλτούρα μέχρι να βρεθεί το εμβόλιο. Δεν ξέρουμε αν η καινούργια παρατήρηση των αμερικάνων αληθεύει για την τρομακτική μεταδοτικότητα του ιού ακόμα και με την αναπνοή.
3.Των εκτεταμένων τέστ.
Και κατόπιν οι αρχές πρέπει να προσέχουν για τον κίνδυνο επαναμόλυνσης αφού περάσει αυτό το κύμα από ασυμπτωματικούς φορείς Έλληνες αλλά και τουρίστες.
Δεν θέλω να μπώ στην συνωμοσιολογία πού αναπτύσσετε από διάφορους, μια ματιά στις γειτονικές μας χώρες φτάνει για να δούμε την κατάρρευση των συστημάτων υγείας. Ίσως μερικοί ακόμα να μην μπορούν να αντιληφθούν το τι συμβαίνει όταν καταρρέει το σύστημα υγείας. Πιστεύουν ότι για να παρθούν τα απαγορευτικά μέτρα πρέπει να υπάρχουν πολλοί θάνατοι. Λαμβανομένου υπόψη της κατάστασης των νοσοκομείων σωστά πάρθηκε η απαγόρευση κυκλοφορίας δυστυχώς όμως αυτή δεν είναι πανάκεια αν δεν συνοδεύεται με μία επιπλέον σειρά μέτρων πού δεν φαίνεται να μπορεί η κυβέρνηση μας ακόμα και για αντικειμενικούς λόγους να εφαρμόσει.
Όπως έλλειψη μασκών ,αντισηπτικών ,τέστ κλπ. Δεν μπορεί να τα προμηθευτεί σε μεγάλες ποσότητες ούτε να τα παράγει.
Επίσης είναι δεσμευμένη απέναντι στην ολιγαρχία μας και στην ΕΕ.
Όσο για αυτή την φασαρία με τις μάσκες και τον ΠΟΥ αν διαβάζαμε πιο προσεκτικά τις δηλώσεις τους θα βλέπαμε ότι η οδηγία τους για την μη χρήση μασκών από τον πληθυσμό πάρθηκε λαμβάνοντας υπόψη την παγκόσμια έλλειψη μασκών για να μην λείψουν σε τελικά ανάλυση από τους γιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό.
Αυτό πού πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα είναι η αγροτική παραγωγή γιατί αν υπάρξει παγκόσμια έλλειψη τροφίμων θα έχουμε και άλλη μια σοβαρή, πολύ πιο σοβαρή μάστιγα.
Παρακάτω μερικά άρθρα που διαπραγματεύονται αυτά τα μέτρα.
Χειρουργική μάσκα, η μόνη λύση στο αδιέξοδο της πανδημίας
Πρώτη καταχώρηση: Τετάρτη, 1 Απριλίου 2020,
Βασίλης Σταυρέας, επιστήμονας πληροφορικής
Υπάρχουν λάθη στην στρατηγική του Κράτους στην αντιμετώπιση της πανδημίας:
Το αδιέξοδο των lock downs
powered by Rubicon Project
Υπάρχουν 4 κράτη που έχουν καταφέρει να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τον κορωνοϊό. Σιγκαπούρη, Ιαπωνία, Χονγκ Κονγκ, Ταιβάν. Και οι 4 χώρες αυτές έχουν την κουλτούρα της μάσκας.
Λέγεται ότι οι χειρουργικές μάσκες δεν έχουν αποτέλεσμα όταν χρησιμοποιούνται από μη φορέα. Θα έπρεπε να μας φέρουν ποσοτική εκτίμηση της μη αποτελεσματικότητας της μάσκας. Παρ' όλα, αυτά σε αυτήν την ανάλυση μου θα θεωρήσω ότι η χρήση από μη φορέα του ιού ΔΕΝ φέρνει κανένα αποτέλεσμα ως προς την αποφυγή πρόσληψης του ιού.(Και όμως η πολύ σημαντική κλινική μελέτη στο JAMA μας δείχνει ότι μια απλή χειρουργική μάσκα προστατεύει εξίσου καλά με έναν N95 respitator βλ (2). Επίσης (6) Θα θεωρήσουμε ότι η χειρουργική μάσκα φέρνει αποτέλεσμα ΜΟΝΟ όταν την φοράει ο φορέας του ιού. Δηλαδή μειώνει την ροή εκπομπής των μικροσωματιδίων του ιού (συνήθως φιλτράροντας τα σταγονίδια).
Στα νοσοκομεία την χειρουργική μάσκα την φοράει ο δυνητικά φορέας του ιού. Και αυτή η κλασική και αποδεδειγμένη στρατηγική μας δείχνει τι πρέπει να κάνουμε.
Τα μέτρα που πήρε η κυβέρνηση ήταν απολύτως αναγκαία αλλά δεν λύνουν το πρόβλημα. Το lock-down ΔΕΝ αποτελεί λύση. Είναι ένα μέτρο απελπισίας. Για παράδειγμα, η Ελλάδα με τα μέτρα που πήρε θα καταφέρει να μην γίνει Λομβαρδία. Τον Μάιο όταν τα θετικά κρούσματα θα είναι ελάχιστα, τι θα κάνουμε; Θα κάνουμε επανεκκίνηση της οικονομίας; Μα εφόσον δεν υπάρχει herd immunity τελικά μετά από μερικές εβδομάδες θα πρέπει να ξανακάνουμε lock-down. Δηλαδή η οικονομία θα πηγαίνει από lock-down σε lock-down. Το σύστημα υγείας δεν μπορεί να συντηρηθεί με συνεχή lock-downs.
Επιπλέον, υπάρχει αναγκαστική ανισότητα στα μέτρα. Τα μέτρα αυτά επιβαρύνουν κάποιες κοινωνικές ομάδες οικονομικά με δραματικό τρόπο, ενώ άλλες ομάδες τις επιβαρύνουν με σοβαρούς κίνδυνους υγείας, όπως για παράδειγμα τις ταμίες των σουπερ μάρκετ (Ας σκεφτούμε μια ταμία που έχει την 70 άρα μάνα της στο σπίτι, πόση αδικία θα αισθάνεται). Αυτή ανισότητα δεν μπορεί να διατηρηθεί για πολύ.
Το δυναμικό σύστημα της πανδημίας και οι χειρουργικές μάσκες
Στην πράξη, κανένα δυναμικό σύστημα δεν μπορεί να ελεγχθεί εάν δεν μπορέσεις να υλοποιήσεις ένα feedback control system πάνω στο δυναμικό σύστημα.
Για να υλοποιήσεις το control system χρειάζεσαι μια τιμή στόχο (setpoint) (στην περίπτωσή μας τα κατειλημμένα κρεβάτια εντατικής (ο στόχος είναι πχ 70%)), τιμές επεξεργασίας (process value, στην περίπτωσή μας 1) τα κατειλημμένα κρεβάτια εντατικής, 2) τα θετικά τεστς κορωνοϊού από δειγματοληπτικό έλεγχο) και μια ομάδα controllers τα οποία ολοκληρώνουν το controller loop.
Με άλλα λόγια χρειαζόμαστε μια ομάδα από controllers τα οποία θα ενεργοποιούνται από τον αριθμό των κατειλημμένων κρεβατιών εντατικής και από τα θετικά τεστς κορωνοϊού από δειγματοληπτικό έλεγχο. Έτσι θα έχουμε ένα feedback. Κάθε φορά που θα βλέπουμε ότι αυξάνονται τα κατειλημμένα κρεβάτια εντατικής και τα θετικά τεστς θα έχουμε την κατάλληλη αντίδραση μέτρων. Εννοείται ότι στα control systems υπάρχουν επεξεργασία και ανάλυση για το πως γίνεται η ερμηνεία των δεικτών (Τι σημαίνει όταν αυξάνονται τα θετικά τεστς, μπαίνουν μέσα θέματα χρονικής υστέρησης κλπ κλπ);
Ποια θα μπορούσε να είναι η βέλτιστη ομάδα controlers. Κατά την άποψή μου η απάντηση είναι μονόδρομος και η μόνη εύλογη. Το πρώτο μέτρο θα πρέπει να είναι η υποχρεωτική χρήση από όλον τον πληθυσμό (δηλαδή από τους δυνητικούς φορείς, ακριβώς η ίδια λογική που ισχύει στα νοσοκομεία) χειρουργικών μασκών. Επίσης, άλλα παραπλήσια μέτρα όπως να έχουν τα καταστήματα (δημόσια και ιδιωτικά) υποχρεωτικά κουτιά με αντισηπτικό gel και υποχρεωτική του χρήση από πελάτες.
Αν αυτά τα μέτρα δεν αποδώσουν, τότε η κυβέρνηση θα μπορεί να επιβάλει άλλα μέτρα social distance τα οποία έχουν οικονομική επίπτωση.
Ας δούμε λίγο το ίδιο θέμα με μια άλλη οπτική. Ποιο είναι το πρόβλημα του κορωνοϊού. Υπάρχει ένα στόμιο (στόμα) που εκπέμπει ημισφαιρικά ροή μικροσωματιδίων σε άλλους στόχους (άνθρωποι) οι οποίοι μετά γίνονται οι ίδιοι πομποί των μικροσωματιδίων. Είναι το κλασικό σχήμα της αλυσιδωτής σχάσης του ουρανίου (σε ατομικό σταθμό ενεργείας). Σε έναν ατομικό σταθμό ενεργείας χρησιμοποιούν ράβδους ελέγχου (συνήθως από βορόνιο) ως control system της αλυσιδωτής αντίδρασης. Με τους ράβδους ελέγχου μπορούν και απορροφούν νετρόνια. Ανάλογα αυξάνουν ή μειώνουν την απορρόφηση (αυξάνοντας ή μειώνοντας τους ράβδους) ώστε να παραμένει ενεργός ο αντιδραστήρας αλλά και να μην γίνει έκρηξη. Να είναι δηλαδή το R0=1
Η πιο εύλογη λύση στο σύστημα μετάδοσης του ιού είναι μπει φραγμός στα στόμια εκπομπής του. Δηλαδή να χρησιμοποιηθούν χειρουργικές μάσκες. Αυτή είναι η πιο ορθολογική λύση στο πρόβλημα. Όταν η επεξεργασία δεδομένων των δεικτών (διαγνωστικά τεστς και τρέχων αριθμός κατειλημμένων κρεβατιών εντατικής) δίνει ότι οδηγούμαστε σε υπέρβαση της τιμής του 70% των καταλυμένων κρεβατιών εντατικής, το κράτος ως feedback ξεκινάει με πρώτο μέτρο την επιβολή υποχρεωτικής χρήση χειρουργικής μάσκας καθώς και κουτιά αντισηπτικού με υποχρεωτική χρήση στην πόρτα κάθε μαγαζιού. Στην συνέχεια μπορεί να κλιμακώσει αν χρειαστεί με τα κλασικά μέτρα social distancing και lock-down. Όταν η επεξεργασία των δεικτών δείχνει ότι ο αριθμός των κατειλημμένων κρεβατιών εντατικής οδεύει χαμηλότερα από τον στόχο τότε αίρεται η υποχρεωτική χρήση χειρουργικών μασκών.
Σκοπός δεν είναι να πετύχεις 100% αποκλεισμό της εκπομπής των ιών από το στόμα, αλλά την μείωση του R0 (βασικός αριθμός αναπαραγωγής) κάτω από το 1. Και μόνο ο φραγμός των σταγονιδίων θα αρκούσε ίσως για την μείωση του R0 κάτω από το 1.
Ας δούμε το ζήτημα με μια άλλη οπτική. Έστω ότι θέλουμε να κατασκευάσουμε φράγμα που να ελέγχει την ροή ενός ποταμού σε μια λίμνη (για λόγους παραγωγής ενέργειας και διαχείρισης αγροτικών καναλιών άρδευσης) που θα κάνουμε το φράγμα, στο κέντρο της λίμνης ή στο στόμιο του ποταμού; Υπάρχει άραγε λογικός άνθρωπος που θα προτείνει να γίνει φράγμα στην διάμετρο μιας λίμνης;
Το κόστος αυτής της λύσης είναι αστείο και από οικονομικής άποψής απολύτως βιώσιμο. Βλέπω στην σελίδα του https://www.alibaba.com/ μάσκες με προδιαγραφές EN14683 Type II στην τιμή των 0,01 δολαρίων. Το εργοστάσιο έχει δυνατότητα παροχής 10 εκατομμύρια την ημέρα. Με 2 μάσκες ανά κάτοικο την ημέρα σημάνει κόστος 200 χιλιάδες δολάρια την ημέρα ή 6 εκατομμύρια δολάρια τον μήνα. Το κόστος είναι αστείο.
Κατά την άποψή μου οι χώρες της Άπω Ανατολής που έχουν κοντρολάρει τον ιό (Ιαπωνία, Ταϊβαν, Νότια Κορέα) δεν το έχουν καταφέρει επειδή κάνουν εκτεταμένο testing και tracking, αλλά επειδή έχουν την κουλτούρα της χειρουργικής μάσκας. Άλλωστε, η πιο επιτυχημένη χώρα στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού είναι η Ιαπωνία, η οποία δεν κάνει πολύ περισσότερα τεστς ανα κάτοικο από ότι η Ελλάδα, και σίγουρα κάνει ΛΙΓΟΤΕΡΑ τεστς ανα κάτοικο από τις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες (3). Στις προηγμένες χώρες της Άπω Ανατολής έχουν το concept του Universal Masking (βλ (1) και (4)).
Και το ερώτημα που τίθεται είναι γιατί οι διάφοροι λοιμωξιολόγοι μας λένε να μην φοράμε μάσκα. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν υπάρχουν αποθέματα μάσκας. Υπάρχουν καταστάσεις και κατηγορίες πολιτών που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη της μάσκας. (πχ κατά την είσοδο στο νοσοκομείο, οι εργάτες υγείας κλπ). Αυτό έχει οδηγήσει του λοιμωξιολόγους να συγκλίνουν σε μια συναντίληψη, στην τελείως παράλογη θέση ότι οι μάσκες δεν ωφελούν, μπορούν να σου κάνουν και κακό, «μην φοράτε μάσκες» κλπ κλπ, ενώ η μάσκα είναι η ΜΟΝΗ ορθολογική λύση του προβλήματος.
Επομένως, το πρόβλημα είναι η τροφοδοσία με απλές χειρουργικές μάσκες.
Η προφανής λύση είναι η αύξηση της παραγωγής. Για να γίνει αυτό πρέπει να δημιουργηθεί μια ανοιχτή πλατφόρμα-φόρουμ-project, από όλα τα Ευρωπαϊκά κράτη (αλλά και από άλλες ηπείρους) όπου οι χώρες να συνεισφέρουν ειδικούς πάνω στην κλωστοφαντουργία και στην Spunbond Meltblown Spunbond (SMS) τεχνολογία (μη υφασμένο υλικό από πολυπροπυλένιο). Οι χειρουργικές μάσκες μπορούν να είναι είτε από υφασμένο υλικό είτε από μη υφασμένο. Οι υφασμάτινες χειρουργικές μάσκες μπορούν να επαναχρησιμοποιούνται. Επομένως, χρειάζονται μικρότερες ποσότητες όσον αφορά τις υφασμάτινες μάσκες. Σημειωτέον ότι ο καλύτερος τρόπος απολύμανσης μιας υφασμάτινης μάσκας έναντι του ιού είναι να την βάλεις απλά στο πλυντήριο ή να την πλύνεις στο χέρι. Το περίβλημα του ιού αποτελείται από λιπίδια τα οποία καταστρέφονται από το σαπούνι.
Επομένως, μια προσωρινή ρεαλιστική λύση θα μπορούσαν να είναι οι χειροποίητες (homemade) μάσκες (βλ (7)).
Πιο μόνιμες λύσεις στο πρόβλημα θα μπορούσαν να είναι από προσωρινή τροποποίηση-προσαρμογή υπερσύγχρονων μηχανών υφαντουργίας, έως την ανάπτυξη μηχανολογικών σχεδίων για την δημιουργία μικρών μηχανών από τοπικά μηχανουργία και εταιρίες μηχανολογικού εξοπλισμού. Η δημιουργία μηχανολογικών σχεδίων για απλές μηχανές πιστεύω ότι με την συνεργασία όλου Ευρωπαϊκού δυναμικού, με τις δυνατότητες που μας δίνει η μηχανολογική τεχνολογία, θα είναι κάτι πολύ απλό. Η ιδέα είναι ότι τις απλές μηχανές μπορούν να τις κατασκευάσουν πολλές τοπικές μικρές εταιρίες μηχανολογικού εξοπλισμού. Αυτό δίνει την δυνατότητα ενεργοποίησης ανθρώπινου δυναμικού. Αντίθετα, για τις υπερσύγχρονες μηχανές (υφαντουργίας και SMS) πιθανόν να απαιτείται μεγαλύτερο χρονικό διάστημα (αυτό θα ήταν ένα πιο μακροπρόθεσμο σχέδιο Ευρωπαϊκής Ασφάλειας, γιατί στον τομέα αυτό (της κατασκευής χειρουργικών μασκών) η Ευρώπη είναι στο έλεος της Κίνας). Ας σημειώσω ότι οι 3 από τις 6 μεγαλύτερες εταιρίες κατασκευής μηχανών υφαντουργίας είναι Ευρωπαϊκές.
Επιπλέον, υπάρχουν πάρα πολλές σύγχρονες εταιρίες στην Ευρώπη που παράγουν καλούπια για μεταλλικά εξαρτήματα. Θα μπορούσαν να ενεργοποιηθούν και αυτές.
Σκοπός δεν είναι να φτιαχτεί optimized μηχανολογικός εξοπλισμός, αλλά να γίνει ραγδαίο scaling up ανεξαρτήτου κόστους. Κατά την άποψή μου αυτός ο στόχος, χάρη στην ραγδαία ανάπτυξη της μηχανολογίας και της τεχνολογίας, είναι πραγματοποιήσιμος. Σε λιγότερο από 2 μήνες θα μπορούσαν να πετύχουν σε μεγάλο ποσοστό τους στόχους τους.
Η Ελλάδα θα μπορούσε να πάρει την πρωτοβουλία για να ενεργοποιήσει μια τέτοια πλατφόρμα
Πάντως είναι απορίας άξιο, πως για λόγους Εθνικής Ασφάλειας τα κράτη δεν φρόντισαν να έχουν το δυναμικό για παραγωγή χειρουργικών μασκών.
Η ερμηνεία της αδράνειας
Υπάρχει ένα ερώτημα. Εκ πρώτης όψεως η διαδικασία που προτείνω είναι η μόνη ορθολογική λύση στο πρόβλημα της πανδημίας. Γιατί κάποιος ειδικός δεν την έχει προτείνει;.
Κατά την άποψή μου η απάντηση βρίσκεται στο φιάσκο του Αμερικάνικου CDC με τα τεστς στις ΗΠΑ. Οι με διαφορά πιο ειδικοί επιστήμονες στον κόσμο απέτυχαν παταγωδώς στην ανάπτυξη της διαδικασίας testing στις ΗΠΑ. Αυτό εξηγείται αν κατανοήσουμε τι σημαίνει επιστήμη. Επιστήμη σημαίνει μεγάλη εξειδίκευση σε έναν τομέα. Όταν κάποιος έχει πολύ μεγάλη εξειδίκευση με πάρα πολλά χρόνια σπουδών (όπως οι λοιμωξιολόγοι του CDC με διδακτορικό κλπ (πάνω 16-17 χρόνια σπουδών)), η κοινωνία δεν σου επιτρέπει να δοκιμαστείς σε κάποια άλλη θέση πέρα από την επιστήμη σου. Για παράδειγμα, ποτέ δεν βάζουν πρόεδρο νοσοκομείου χειρουργό (εκτός εάν είναι συνταξιούχος) γιατί θα ήταν πλήγμα για το σύστημα υγείας ένας χειρουργός να εγκαταλείψει το χειρουργείο. Οι γιατροί δεν επιτρέπεται να έχουν εμπειρία από την κουλτούρα της παραγωγής. Στην παραγωγή έχεις πάντα στο μυαλό σου ότι ό,τι και να σκεφτείς, υπάρχει κάποιος άλλος στην αγορά που το έχει ήδη σκεφτεί και έχει αρχίσει να το υλοποιεί και αυτό θα είναι πλήγμα για εσένα. Πρέπει να δρας ακαριαία. Αυτό έχει σημασία. Η κουλτούρα του scaling up είναι αναγκαστικά ξένη στους πολύ εξειδικευμένους επιστήμονες.
Αντί να γίνει κινητοποίηση του ιδιωτικού τομέα πάνω στο ζήτημα των μασκών (τώρα που με το lock down δόθηκε περιθώριο χρόνου), βρέθηκε ως λύση η αναπαραγωγή ενός ψέματος, ότι δήθεν η μάσκα δεν χρησιμεύει ("μπορεί να κάνει και κακό" έλεγαν κάποιοι ειδικοί!!!).
(1) (update 22/3/2020)
α) Δείτε αυτό το video από συνέντευξη καρδιολόγου από το Hong Kong στην
Deutsche Welle
Παρακαλώ, δείτε το όλο, αλλά ειδικά από το 2:35 και μετά. Το βίντεο αντιμετωπίζει 2 ζητήματα: α) το ζήτημα της μάσκας και β) το ζήτημα του νέου κύματος που αντιμετωπίζει το Hong Kong.
Μάλιστα η δημοσιογράφος της DW αμφισβητεί την χρησιμότητα της μάσκας και ο γιατρός της λέει ότι κάνει λάθος και ότι μόνο όταν δεν υπάρχει επάρκεια μασκών είναι ορθολογικό να μην επιβάλλεται η υποχρεωτική χρήση της μάσκας.
β) Τεράστιες προσπάθειες γίνονται παγκοσμίως (κυρίως στις ΗΠΑ και ΜΒ) για την ad hoc κατασκευή ventilators. Αντίστοιχες προσπάθειες θα έπρεπε να γίνουν πάνω στο ζήτημα των χειρουργικών μασκών.
(2) (update 26/3/2020) Η κλινική μελέτη δημοσιευμένη στο JAMA (Journal of the American Medical Association) "N95 Respirators vs Medical Masks for Preventing Influenza. Among Health Care Personnel. A Randomized Clinical Trial" μας δείχνει ότι και ως μέτρο προστασίας μια απλή χειρουργική μάσκα είναι εξ' ίσου αποτελεσματική ως μέτρο προστασίας με έναν respirator Ν95. Πολύ περισσότερο δεν μπορεί υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία για την αποτελεσματικότητα της χρήσης απλής χειρουργικής μάσκας ως μέσου μειώσεως του R0.(3) (update 27/3/2020) Σύμφωνα με την Washington Post , η Ιαπωνία είχε πραγματοποιήσει μέχρι τις 27/3/2020 214 tests ανα 1 εκατ. κατοίκους (οι ΗΠΑ 1647, η Αυστρία 4392, η Ιταλία 5972, η Νότια Κορέα 7353 και η Νορβηγία 14537). Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Ιαπωνία είναι η αρχετυπική χώρα για τις πιο πυκνοκατοικημένες πόλεις (με πρώτη το Τόκιο). Αλλά και οι Χονγκ Κονγκ, Ταιβάν, Σιγκαπούρη είναι πολύ πυκνοκατοικημένες χώρες.
(4) (update 28/3/2020) Ο πολύ διακεκριμένος Κορεάτης καθηγητής Κιμ (προϊστάμενος και εκπρόσωπος για τον COVID-19 στο σημαντικότερο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Κορέας) αναλύει την σημασία της μάσκας και εκφράζει την απόρροια του για την στάση της δύσης έναντι του ζητήματος της μάσκας. Είναι το 1ο προστατευτικό μέτρο.
(5) (update 28/3/2020) Εδώ επιστημονικές εργασίες σχετικά με την αποτελεσματικότητα των μασκών (ακόμα και homemade) στην αντιμετώπιση επιδημιών:
https://docs.google.com/document/d/1HLrm0pqBN_5bdyysOeoOBX4pt4oFDBhsC
(6) (update 28/3/2020) Ανάλυση του Centre for Evidence-Based Medicine και του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης δείχνει ότι για τις συνηθισμένες διαδικασίες (non aerosol-generating procedures (AGPs) ) μέσα στο νοσοκομείο η απλή χειρουργική μάσκα έχει την ίδια αποτελεσματικότητα με τις N95 ( What is the efficacy of standard face masks compared to respirator masks in preventing COVID-type respiratory illnesses in primary care staff? και https://www.cebm.net/wp-content/uploads/2020/03/COVID-CAT-PPE-MASKS-7.pdf )(7) (update 28/3/2020) Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Cambridge βρήκαν ότι για μεγέθη σωματιδίων 0.02 micron μια χειρουργική μάσκα φιλτράρει το 89% ενώ μια homemade μάσκα από βαμβάκι φιλτράρει το 70% των μικροσωματδίων (κυρίως μικροσταγόνες). Αλλά σκεφτούμε το εξής: Ο covid-19 έχει R0=2,6 με 3. Επομένως εάν χρησιμοποιούσαμε όλοι χειροποίητη μάσκα από βαμβάκι (πχ φανέλα) τελικά το R0 θα έπεφτε στο 3*0,3 = 1. Αλλά όταν R0 <= 1, τότε η πανδημία σβήνει. (βλ Testing the Efficacy of Homemade Masks: Would They Protect in an Influenza Pandemic? ). Πολύ περισσότερο, θα πρέπει να σκεφτούμε ότι το άρθρο αναφέρεται στην προστασία του δέκτη, ενώ εμάς μας ενδιαφέρει η μείωση της ροής από τον πομπό του ιού. Με άλλα λόγια είναι σίγουρο για αυτόν τον σκοπό, μια homemade μάσκα είναι πιο αποτελεσματική από ότι προτείνει η παραπάνω εργασία.(8) (update 28/3/2020) Στις 18 Μαρτίου 2020 επιβλήθηκε η υποχρεωτική χρήση της μάσκας στην Δημοκρατίας της Τσεχίας. (το παρακάτω video περιέχει και μήνυμα του Τσέχου Υπουργού Υγείας σχετικά με την υποχρεωτική χρήση της μάσκας)
(9) (update 29/3/2020) Στις 27 Μαρτίου και στις 28 Μαρτίου οι κορυφαίες εφημερίδες (New York Times και Washington Post) στις ΗΠΑ έθεσαν ευθέως το ζήτημα της χρήσης μάσκας, αμφισβητώντας εμμέσως πλην σαφώς τις οδηγίες του CDC. Το τιτάνιο οικονομικό κόστος του lock-down για την Αμερικάνικη, οικονομία θα εξαναγκάσει τελικά και τα πιο συντηρητικά ΜΜΕ του Αμερικάνικου κατεστημένου να αναρωτηθούν γιατί οι χώρες της Άπω Ανατολής δεν έχουν ανάγκη από lock-down(10) (update 31/3/2020) O τελευταίος commissioner του FDA είναι ξεκάθαρος στην ανάγκη επιβολής του Universal Masking. Είναι πολύ σημαντικό να μεταφέρω εδώ το tweet (-thread) του (είναι από τις 18 Μαρτίου):
THREAD:
If the concern is that asymptomatic or mildly symptomatic younger Americans
(millennials) are continuing to spread #Coronavirus because they don't heed
warnings, you could require anyone between certain ages to wear a procedure
mask when they go out. 1/nIf we're at the point of locking down entire cities, we must consider other
ways to break off transmission that don't take away peoples' liberty. CDC's
current position is that people should only wear a mask when you're sick. But
we know this is spread by Asymptomatic people 2/nAny ordinance would have to specify procedure masks and not N95 masks which
are in short supply and needed by healthcare workers. There does not appear to
be any shortage of procedure masks, and these masks are still very helpful in
preventing spread through droplets. 3/nPeople should still be required to stay home if sick, but that's hard to
enforce. Requiring a procedure mask for those who go out in areas of sustained
spread (like some big cities) would be a second layer of protection when people
are asymptomatic or defiant 4/nThoughtful op ed
@nytimeson masks and whether messaging was wrong. We must distinguish between N95
masks that healthcare providers need because of added protection, and procedure
masks which could still help prevent transmission and protect consumers 5/nPeople who stockpiled N95 mass should donate them to their local hospital. When
they do, they can be given a replacement stock of procedure masks. 6/nCDC guidance recommends people symptomatic with flu wear mask if have to travel
outside. Since we know there can be asymptomatic or mildly symptomatic spread
of #COVID19, mask could help reduce transmission where people may not realize
they're infected 7/n
https://cdc.gov/flu/professionals/infectioncontrol/maskguidance.htm(11) (update 31/3/2020) Το πανίσχυρο think tank του κατεστημένου American Enterprise Institute των ΗΠΑ ζητάει ξεκάθαρα την επιβολή του Universal Masking.
βλ: A ROAD MAP TO REOPENING . Πολύ σωστά το ΑΕΙ
προβληματίζεται για το άνοιγμα της οικονομίας. Αυτό που προτείνει είναι φυσικά
το ακριβώς αντίθετο από τις συστάσεις του WHO:"Encourage the Public to Wear Masks. There
is emerging evidence that asymptomatic and presymptomatic transmission of
COVID-19 is possible,(18) which complicates efforts to pursue case-based
interventions. To reduce this risk during Phase I, everyone, including people
without symptoms, should be encouraged to wear nonmedical fabric face masks
while in public.(19) Face masks will be most effective at slowing the spread of SARS-CoV-2 if
they are widely used, because they may help prevent people who are
asymptomatically infected from transmitting the disease unknowingly. Face masks
are used widely by members of the public in some countries that have
successfully managed their outbreaks, including South Korea and Hong Kong.(20)
The World Health Organization (WHO) recommended members of the public use face
masks in the event of a severe influenza pandemic.(21) However, personal protective equipment should continue to be reserved for
health care workers until supplies are sufficient for them and abundant. For
this reason, right now members of the general public should opt to wear
nonmedical fabric face masks when going out in public. The CDC should issue
guidelines on the proper design of such nonmedical fabric face masks. Consumers
may be able to fashion these masks themselves using available washable
materials, or they may become available in the consumer marketplace. "
Το WHO έκανε κάτι τελείως παιδικό και ανώριμο, πήγε να λύσει ένα πρόβλημα (το πρόβλημα της διαθεσιμότητας των μασκών για του εργάτες υγείας) διαδίδοντας το ψέμα ότι η μάσκα "μπορεί ακόμα και να σου κάνει και κακό".12) (update 31/3/2020) Η Αυστρία και η Ιένα της Γερμανίας επέβαλαν την υποχρεωτική χρήση μάσκας στα ΜΜΜ και στα καταστήματα. Το μέτρο αυτό είναι ισοδύναμο με ότι ισχύει σε Χονγκ Κονγκ Σιγκαπούρη κλπ εάν σκεφτούμε πόσο πυκνοκατοικημένα είναι αυτά τα μέρη σε σχέση με την Ευρώπη. Παράγοντες στην Γερμανία (μεταξύ των οποίων και ο πρωθυπουργός της Βάδης-Βυρτεμβέργης) ζητάνε την επιβολή ( Calls grow for Germany-wide use of face masks ) της ευρείας χρήσης της μάσκας. Υποχρεωτική χρήση μάσκας υπάρχει και στην Σλοβακία13) (update 31/3/2020) Η Βουλγαρία επέβαλε την υποχρεωτική χρήση μάσκας από 31 Μαρτίου.
14) (update 1/4/2020) Το CDC σκοπεύει να αλλάξει τις συστάσεις σχετικά με την χρήση των μασκών και να προτρέψει τους πολίτες να φορούν μάσκες. https://www.nytimes.com/2020/03/31/health/cdc-masks-coronavirus.html?smtyp=cur&smid=tw-nytimesscience C.D.C. Weighs Advising Everyone to Wear a Mask
15) (update 1/4/2020) Σύμφωνα με τον
γενικό διευθυντή του Κινέζικου CDC, το μεγάλο λάθος της δύσης είναι ότι οι
πολίτες δεν φοράνε μάσκα https://www.sciencemag.org/news/2020/03/not-wearing-masks-protect-against-coronavirus-big-mistake-top-chinese-scientist-says
Not wearing masks to protect against coronavirus is a 'big mistake,' top
Chinese scientist says16) (update 1/4/2020) Το ζήτημα της προτεραιότητας των «εργατών υγείας» στις
μάσκες λύνεται πολύ εύκολα. Να επιβάλεις δια νόμου η προμήθεια και διαχείριση
αποθεμάτων των μασκών να γίνεται από έναν κεντρικό κρατικό οργανισμό. Αυτό πάει να κάνει η Γερμανία ( Coronavirus:
Germany to centralize supply chains, set prices on masks, protective
gear ) https://www.dw.com/en/coronavirus-germany-to-centralize-supply-chains-set-prices-on-masks-protective-gear/a-52952314 και κάνει, εν μέρη μόνο, η FEMA (Federal
Emergency Management Agency) στις ΗΠΑ. Σε τελική
ανάλυση, δια νόμου το κράτος έκλεισε χιλιάδες επιχειρήσεις, ας προσθέσει σε
αυτές και τους χονδρέμπορούς μασκών, και να απαγορεύσει στους λιανέμπορούς
(φαρμακεία κλπ) την δυνατότητα απευθείας προμήθειας μασκών. Αυτή είναι η απλή
και ορθολογική λύση. Όχι να αντιμετωπίζεις τους πολίτες ως 10χρονα παιδάκια και
να τους λες παραμύθια. Από εκεί και πέρα οι πολίτες θα πρέπει να φτιάξουν
homemade μάσκες (όπως γίνεται στις ΗΠΑ και Τσεχία και Σλοβακία σήμερα). Ας
αντιγράψουμε τις κατευθύνσεις που δίνει το Τσέχικο κράτος.
https://www.zougla.gr/ygeia/article/xirourgiki-maska-i-moni-lisi-sto-adieksodo-tis-pandimias
5.4.2020 / ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ
Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ, τεύχος 2119 στις 2-4-2020
Σκληρή διαμάχη για τα τεστ του Covid-19 - Τι υποστηρίζει ο ΠΟΥ, τι λένε οι ελληνικές αρχές, τι κάνουν άλλες χώρες
Καθώς η πανδημία του κορωνοϊού συνεχίζει τη θανατηφόρο πορεία της, στην Ελλάδα - και όχι μόνο - συνεχίζεται η συζήτηση για το αν θα πρέπει να γίνουν μαζικά τεστ στον πληθυσμό για να διαπιστωθεί αν και πόσοι συνάνθρωποί μας έχουν προσβληθεί από τον ιό.
- Για την ώρα χώρες όπως η Νότια Κορέα, η Γερμανία και η Ισλανδία έχουν προχωρήσει σε μαζικά τεστ στον πληθυσμό τους για τον κορωνοϊό (η Ισλανδία, μάλιστα, φρόντισε να προχωρήσει σε πολλά τυχαία τεστ, με αποτέλεσμα καλύτερη ιχνηλάτηση της πορείας της επιδημίας στη χώρα).
- Άλλες (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα) επικεντρώνονται κυρίως στα τεστ σε ανθρώπους που παρουσιάζουν εμφανή συμπτώματα του Covid-19.
Ποια στρατηγική, όμως, είναι η καλύτερη; Η «κοινωνική απομόνωση» που εφαρμόζεται στις περισσότερες χώρες, τα μαζικά τεστ ή ένας συνδυασμός και των δύο;
Η άποψη του Σωτήρη Τσιόδρα
Μια εικόνα σχετικά με την ασφάλεια των συμπερασμάτων από τα τεστ για κορωνοϊό έδωσε πριν από λίγες ημέρες ο «στρατηγός» της Ελλάδας στη μάχη κατά της επιδημίας, ο λοιμωξιολόγος και υπεύθυνος για την ενημέρωση της πορείας της ασθένειας Σωτήρης Τσιόδρας, ο οποίος διευκρίνισε ότι:
«Σε αυτή τη φάση της επιδημίας στη χώρα μας τα ειδικά τεστ αντισωμάτων δεν συστήνεται να χρησιμοποιηθούν από το γενικό κοινό και δεν είναι διαγνωστικά της νόσου. Ένα θετικό τεστ μπορεί να είναι ψευδώς θετικό λόγω έκθεσης σε άλλους κορωνοϊούς που κυκλοφορούν κάθε χρόνο και προκαλούν κοινό κρυολόγημα, ενώ ένα αρνητικό τεστ στην οξεία φάση της νόσου σε έναν άνθρωπο χωρίς ή με ελαφρά συμπτώματα μπορεί να δώσει και το λάθος μήνυμα, πως δεν έχεις κάτι, και μετά να υιοθετήσεις ανεύθυνη συμπεριφορά».
Πρόσθεσε δε ότι «τα πιο αξιόπιστα τεστ είναι τα μοριακά. Στη μάχη με τον ιό θέλουμε τα πραγματικά δεδομένα. Τα τεστ αντισωμάτων δεν είναι γι' αυτήν τη φάση της πανδημίας».
Παράλληλα σημείωσε ότι «μετά την άρση των μέτρων (σ.σ.: περιορισμού της κίνησης των πολιτών), μια πολιτική με μαζικό τεστ και καραντίνα σε όσους βρεθούν θετικοί ίσως να είναι ευεργετική. Είμαστε, όμως, στη φάση απόδοσης των μέτρων και προετοιμασίας για το τι θα κάνουμε όταν τα μέτρα πάψουν να υπάρχουν. Θα κάνουμε το παν για να είμαστε έτοιμοι γι' αυτήν τη φάση».
ΠΟΥ: Τεστ, τεστ, τεστ
Υπενθυμίζεται, πάντως, ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), μέσω του γενικού διευθυντή του Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγεσούς, αναφερόμενος στις στρατηγικές ελέγχου της πανδημίας του κορωνοϊού, είχε πει τρεις λέξεις: «Τεστ, τεστ, τεστ» θέλοντας να υπογραμμίσει την αναγκαιότητα ελέγχου της πορείας της επιδημίας στον πληθυσμό της κάθε χώρας, ενώ σημείωσε χαρακτηριστικά:
«Ελέγξτε κάθε ύποπτο κρούσμα. Αν βγει θετικό στο τεστ, απομονώστε το, βρείτε με ποιους είχε έλθει σε επαφή δύο μέρες πριν παρουσιάσει συμπτώματα και ελέγξτε τους κι αυτούς».
Ο Γκεμπρεγεσούς υπογράμμισε ότι «για την καταστολή και τον έλεγχο της επιδημίας οι χώρες πρέπει να απομονώνουν, να ελέγχουν, να θεραπεύουν και να ανιχνεύουν» προσθέτοντας ότι «αν δεν το κάνουν, οι αλυσίδες μετάδοσης μπορούν να συνεχιστούν σε χαμηλό επίπεδο και στη συνέχεια να επανεμφανιστούν όταν αρθούν τα μέτρα της αποφυγής επαφής, της αποστασιοποίησης». Η στρατηγική του ελέγχου και της ιχνηλάτησης «πρέπει να είναι η ραχοκοκαλιά της αντίδρασης σε κάθε χώρα» τόνισε.
Σε αντίστοιχη «γραμμή» με τον ΠΟΥ τάχθηκε και ο καθηγητής Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Δημήτρης Κουρέτας, ο οποίος σε επιστολή του προς τον πρωθυπουργό τόνισε μεταξύ άλλων:
«Στην κατάσταση που βρίσκεται η χώρα αυτή τη στιγμή λόγω του κορωνοϊού έχουμε να λύσουμε δύο θέματα: εντοπισμό και ακριβή καταγραφή των κρουσμάτων σε όλο τον πληθυσμό. Απομόνωση όλων των κρουσμάτων από τον υγιή πληθυσμό. Στην Ελλάδα βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή στην αρχή της επιδημίας και βλέπουμε ότι διενεργούνται καθημερινά ελάχιστα τεστ και κυρίως σε μεγάλους στην ηλικία (το πολύ 300 - 400), δηλαδή χάνουμε τη δυνατότητα καταγραφής και εντοπισμού των κρουσμάτων στις νέες ηλικίες».
Πρόσθεσε δε ότι «κάνουμε επιλογή των δειγμάτων και αυτό μπορεί αποδειχθεί καθοριστικό στην εξέλιξη της επιδημίας. Χωρίς τη διάγνωση και τον εντοπισμό των κρουσμάτων, δεν μπορείς να απομονώσεις τα κρούσματα από τους υγιείς».
Γερμανία όπως... Ταϊβάν και Κορέα;
Όπως έχει αναφέρει αναλυτικά και το «Ποντίκι», ασιατικές χώρες όπως η Νότια Κορέα και η Ταϊβάν κατόρθωσαν να περιορίσουν κατά το δυνατόν τις συνέπειες της επιδημίας του κορωνοϊού προχωρώντας σε επιθετική στρατηγική μαζικών τεστ στον πληθυσμό τους, απομόνωσης των βεβαιωμένων κρουσμάτων και ιχνηλάτησης της πορείας του ιού.
Ειδικά η κυβέρνηση της Σεούλ, έχοντας, βέβαια, και πείρα από τις επιδημίες του SARS και του MERS, προχώρησε σε... χρόνο μηδέν στη διεξαγωγή χιλιάδων τεστ καθημερινά (ακόμα και μέσω διαδικασίας... drive-thru) και απομόνωσης / ιχνηλάτησης των κρουσμάτων μέσω της χρήσης της τεχνολογίας (εφαρμογές για κινητά τηλέφωνα κ.λπ.).
Παρόμοια τακτική με τη Σεούλ και την Ταϊπέι φαίνεται ότι ακολουθεί και το Βερολίνο. Μάλιστα ο συντονιστής επειγουσών καταστάσεων του ΠΟΥ Μάικλ Ράιαν τόνισε ότι «στη Γερμανία υπάρχει μια πολύ επιθετική στρατηγική σε ό,τι αφορά τα τεστ, γι' αυτό είναι πιθανό μεταξύ των καταγεγραμμένων κρουσμάτων να βρίσκονται και κάποια ελαφρά περιστατικά».
Μάλιστα, κατά πληροφορίες που επικαλέστηκε πρόσφατα η «Süddeutsche Zeitung», εισηγήσεις ειδικών προς την κυβέρνηση της Γερμανίας προτείνουν ακόμα περισσότερα τεστ, καθώς, όπως υποστηρίζουν, το σημαντικότερο μέτρο κατά του κορωνοϊού είναι «τα τεστ και η απομόνωση των ασθενών», ζητώντας να υποβάλλονται σε εξετάσεις «τόσο εκείνοι που υποψιάζονται ότι έχουν κολλήσει όσο και όλοι ανεξαιρέτως που ήρθαν σε επαφή με ανθρώπους που διαγνώστηκαν θετικοί».
Κορονοϊός: Οδηγία προς όλους τους Αμερικανούς να φορούν προστατευτικές μάσκες προσώπου
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε χθες Παρασκευή την νέα σύσταση της επίσημης υγειονομικής αρχής της χώρας προς όλους τους Αμερικανούς να φορούν προστατευτική μάσκα προσώπου όταν βγαίνουν έξω, για τον περιορισμό μετάδοσης του νέου κορονοϊού, τονίζοντας πάντως πως ο ίδιος δεν πρόκειται να φορέσει μία.
Η απόφαση του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), της εθνικής υγειονομικής αρχής της χώρας, είναι «μόνο μια σύσταση», δήλωσε ο Τραμπ σε συνέντευξη Τύπου.
«Θα είναι σε εθελοντική βάση», επέμεινε. «Προσωπικά, δεν θα φορέσω μια», είπε.
«Να κάθομαι στο Οβάλ Γραφείο (...) φορώντας μάσκα ενώ υποδέχομαι προέδρους, πρωθυπουργούς, δικτάτορες, βασιλιάδες, βασίλισσες... δεν ξέρω, δεν το βλέπω σε μένα», συνέχισε.
Το CDC επιμένει ιδιαίτερα στην ανάγκη κάλυψης του προσώπου κατά τη διάρκεια αγορών, όταν οι συστάσεις για κοινωνική αποστασιοποίηση είναι πιο δύσκολο να τηρηθούν.Ο δήμαρχος της Νέας Υόρκης Μπιλ ντε Μπλάσιο ανακοίνωσε την Πέμπτη παρόμοιες συστάσεις για τους κατοίκους της πόλης του, η οποία πλέον μετρά περισσότερα θύματα από τον Covid-19, από όσα από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε από το CDC και αναδεικνύει περιπτώσεις μετάδοσης του ιού στην Σιγκαπούρη από ασυμπτωματικούς φορείς. Η μελέτη δείχνει ότι η μετάδοση μπορεί να γίνει και μέσω της απλής αναπνοής, μέσω του αέρα.
Πρόκειται για μεταστροφή της στάσης των αρχών, που μέχρι σήμερα, βασιζόμενες στις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και του CDC, υποστήριζαν ότι η χρήση μάσκας δεν είναι αναγκαία, εκτός της περίπτωσης παρουσίας συμπτωμάτων της νόσου.
https://www.enikos.gr/international/711634/koronoios-odigia-pros-olous-tous-amerikanous-na-foroun-prostateft
Financial Times: Μόνο τα μαζικά τεστ θα βάλουν τέλος στην καραντίνα
03 Απρ. 2020
«Οι χώρες πρέπει να κάνουν "whatever it takes" για τη διεξαγωγή τεστ, τώρα», αναφέρουν το editorial τους, οι Financial Times, σημειώνοντας ότι η Νότια Κορέα και άλλες χώρες που επένδυσαν στον μαζικό έλεγχο αποτελούν το παράδειγμα για το τι μπορεί να γίνει.
Η εφημερίδα σημειώνει ότι για να ακολουθήσει μια χώρα το παράδειγμα της Νότιας Κορέας θα χρειαστεί χρόνο και χρήμα «αλλά το ποσό θα είναι αμελητέο μπροστά στο κόστος των διαδοχικών περιοριστικών μέτρων ή των ηπιότερων μορφών κοινωνικής απομόνωσης».
Οι FT σημειώνουν ότι «όπως το έθεσε ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε, σε μια τέτοια κρίση, οι ηγέτες πρέπει να λάβουν το 100% των αποφάσεων με το 50% των δεδομένων. Μεταξύ των πιο σημαντικών είναι το πώς και το πότε θα τελειώσουν τα μέτρα περιορισμού, δεδομένου ότι ακόμα δεν υπάρχουν εγκεκριμένες φαρμακευτικές αγωγές και ένα ασφαλές εμβόλιο βρίσκεται 12 με 18 μήνες μακριά. Ένα μέτρο θα αποβεί καθοριστικό: η συστηματική, ταχεία και εκτεταμένη διεξαγωγή τεστ».
«Δεν είναι εύκολο να αφήσουμε τους ανθρώπους να βγουν από το σπίτι τους μέχρι να γνωρίζουμε κατά πόσον αυτό θα προκαλέσει νέο κύμα μολύνσεων. Αλλά θα είναι δύσκολο να το εξακριβώσουμε αυτό, αν δεν διεξάγουμε πολλά περισσότερα τεστ από αυτά που έχουν κάνει οι περισσότερες χώρες ως τώρα. Ακόμα και μια πλούσια χώρα της G7 όπως το Ηνωμένο Βασίλειο δυσκολεύεται να διεξάγει 10.000 τεστ την ημέρα, έναν στόχο τον οποίο προσπαθεί να επιτύχει τις τελευταίες τρεις εβδομάδες. Μαζί με τις ΗΠΑ και άλλες χώρες της Δύσης, η αξιοθρήνητα αργή αντίδραση στο μέτωπο αυτό αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγή», σημειώνει η εφημερίδα και προσθέτει:
«Τα τεστ τα οποία προσπαθούν να κάνουν οι χώρες αυτές ανιχνεύουν την παρουσία του ίδιου του ιού, ελέγχοντας δείγμα από τη μύτη ή τον λαιμό ασθενή στο εργαστήριο. Είναι ζωτικής σημασίας για να ανιχνεύσει κανείς την πορεία της μόλυνσης και να παραμείνει ένα βήμα μπροστά. Επιτρέπουν επίσης στο υγειονομικό προσωπικό που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή και σε άλλo απαραίτητο προσωπικό να γνωρίζει αν είναι ασφαλές να πάει στη δουλειά.
Αλλά από μόνα τους δεν αρκούν για την επανεκκίνηση της οικονομίας. Ποιος θα νιώθει ασφαλής να εργάζεται δίπλα σε κάποιον ο οποίος τη μία εβδομάδα δεν είναι φορέας του ιού και την άλλη είναι μολυσματικός, ειδικά από τη στιγμή που οι επιστήμονες πιστεύουν ότι πάνω από το 30% των περιπτώσεων είναι ασυμπτωματικοί.
Μία απάντηση βρίσκεται σε ένα νέο είδος τεστ, στο αίμα, το οποίο εξελίσσουν πυρετωδώς ερευνητές. Μπορεί να ανιχνεύσει αν κάποιος έχει ήδη μολυνθεί και έχει αποκτήσει ανοσία στον ιό. Ειδικοί επισημαίνουν ότι ένα τέτοιο τεστ αντισωμάτων μπορεί να είναι φθηνότερο και πιο εύκολο από το πρώτο και θα μπορούσε ενδεχομένως να γίνεται στο σπίτι.
Αλλά υπάρχουν ακόμα εμπόδια. Πρόκειται για ένα νέο είδος τεστ, διαφορετικό από εκείνο που χρησιμοποιείται για την ανίχνευση της παρουσίας του ιού και πρέπει πρώτα να διασφαλιστεί η αξιοπιστία του. Αν υποθέσουμε ότι θα συμβεί σύντομα, ακόμα δεν είναι ξεκάθαρο πόσο θα κρατήσει η ανοσία στον νέο ιό και πόσο ισχυρή θα αποδειχθεί.
Τέλος, υπάρχουν αρκετές οργανωτικές δυσκολίες. Τα τεστ θα πρέπει να συλλεχθούν με προσοχή και τα στοιχεία να αναλυθούν ώστε να γνωρίζουν οι αρχές ποιο ποσοστό του πληθυσμού έχει μολυνθεί. Η λεγόμενη «ανοσία αγέλης» επέρχεται όταν ένα συγκεκριμένο ποσοστό του πληθυσμού έχει αποκτήσει ανοσία στον ιό, οπότε η γνώση αυτού του ποσοστού είναι κρίσιμη για την όλη διαδικασία.
Επιπλέον, υπάρχουν ευαίσθητα ζητήματα σχετικά με την πιστοποίηση ανθρώπων που έχουν αποκτήσει αντισώματα στον ιό, μια κίνηση η οποία θα δημιουργούσε έναν κόσμο στον οποίο θα χρειάζονταν «πιστοποιητικά ανοσίας» για να βρει κανείς δουλειά ή να μπει στο αεροπλάνο.
Η πραγματικότητα είναι ότι πιθανότατα θα χρειαστούμε και τα δύο είδη τεστ προτού αποκατασταθεί η φυσιολογική οικονομική ζωή, μαζί με έναν ετοιμοπόλεμο στρατό εργαστηριών, προμηθειών και εκπαιδευμένου προσωπικού, που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί όποτε είναι απαραίτητο».
Δεν θα ξεμπερδέψουμε γρήγορα με τον Covid-19
Παρασκευή, 3 Απριλίου 2020
Ρεπορτάζ: Σωτήρης Σκουλούδης
Είμαστε όντως στο τέλος της αρχής αντιμετώπισης της πανδημίας του κορωνοϊού, όπως είπε πρόσφατα σε διάγγελμά του ο έλληνας πρωθυπουργός, ή βρισκόμαστε σε κάποιο στάδιο... νωρίτερα από αυτό; Η νέα μελέτη του Πανεπιστημίου του Χάρβαντ των ΗΠΑ με τίτλο «Στρατηγικές κοινωνικής απομόνωσης για τον περιορισμό της επιδημίας του Covid-19» προκαλεί μεγάλο προβληματισμό, καθώς σύμφωνα με τα πορίσματα της, το ζήτημα του κορωνοϊού, των κρουσμάτων και των νεκρών -και φυσικά και των επακόλουθων αυστηρών περιοριστικών μέτρων- θα συνεχίσει να μας απασχολεί και στο μέλλον, και αφότου γίνει άρση των περιορισμών υπό των οποίων ζούμε αυτή τη στιγμή.
Οι επιστήμονες στην έρευνα τους, μέσω της χρήσης όλων των μέχρι σήμερα διαθέσιμων στοιχείων και δεδομένων για τον κορωνοϊό και την εξέλιξη του, διαβλέπουν ότι τα μέτρα για την αντιμετώπιση της νόσου δεν είναι «μία και έξω», αλλά αντιθέτως το πόσες φορές, και κάθε πότε, θα πρέπει να τα επαναλαμβάνουμε, παραμένει άγνωστο, με τις εκτιμήσεις τους να μην είναι καθόλου αισιόδοξες...
Μάλιστα, μέσω της χρήσης ενός μαθηματικού μοντέλου, οι επιστήμονες κατέληξαν ότι οι παρεμβάσεις για μια φορά σίγουρα δεν θα είναι αρκετές ώστε να απαλλαγούμε από τον Covid-19, στον βαθμό που να μπορούν να ανταποκρίνονται στις ανάγκες τα εθνικά συστήματα υγείας, εν προκειμένω αυτό των ΗΠΑ.
Δηλαδή, τα μέτρα κοινωνικής απομόνωσης που έχουν ληφθεί μπορούν να εξασφαλίσουν τον περιορισμό της επιδημίας κατά τη διάρκεια του επερχόμενου καλοκαιριού, αλλά μπορεί και να οδηγήσουν στην έντονη επαναφορά του ιού το επόμενο φθινόπωρο. Και η κατάσταση αυτή να επαναλαμβάνεται μέχρι τουλάχιστον το 2022, όπως διαβλέπουν οι ερευνητές.
Η πρόταση τους είναι η αύξηση των δυνατοτήτων της νοσοκομειακής περίθαλψης - συγκεκριμένα των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας - η οποία αύξηση εκτός του ότι θα οδηγήσει στη μείωση της διάρκειας της επιδημίας, θα διασφαλίσει και το ότι οι ασθενείς που θα νοσήσουν σοβαρά θα διατηρηθούν στη ζωή.
Εναλλακτικά, έπειτα από την πρώτη επιτυχημένη καταστολή της επιδημίας με το αρχικό lock down, θα πρέπει να ακολουθηθούν επιθετικές στρατηγικές ιχνηλάτισης, εντοπισμού και απομόνωσης των κρουσμάτων, ώστε να αποφευχθεί, όσο το δυνατόν περισσότερο, τα πολλά και ολοκληρωτικά lock down.
Συγκεκριμένα, η μελέτη αναφέρει ότι μία και μόνη περίοδος κοινωνικής απομόνωσης -η καραντίνα που ζούμε- δεν είναι αρκετή από το να αποτρέψει την κατάρρευση του συστήματος υγείας από την επιδημία του κορωνοϊού στο άμεσο μέλλον, διότι, και αυτό ισχύει για όλα τα σενάρια που λήφθησαν υπόψιν, αυτό αφήνει μεγάλο μέρος του πληθυσμού «ευάλωτο» στο να νοσήσει στο μέλλον (και αφού δεν θα έχει αποκτήσει ανοσία).
Δηλαδή τα πολλά -περισσότερα του ενός- και διακοπτόμενα lock downs είναι απαραίτητα, αφού ο ιός θα επανέρχεται, και θα εξασφαλίσουν τη μη κατάρρευση του συστήματος υγείας, αλλά αυτή η τακτική θα μπορούσε να οδηγήσει στη συνέχιση της επιδημίας μέχρι το 2022!
Εφόσον δεν χρησιμοποιηθούν εναλλακτικές στρατηγικές, η λύση για αυτό -η μόνη λύση για την επιτάχυνση της λήξης της επιδημίας- είναι η αύξηση των δυνατοτήτων του συστήματος υγείας -δηλαδή περισσότερες κλίνες και περισσότερες μονάδες εντατικής θεραπείας. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσει το σύστημα να αντέξει μεγαλύτερη καμπύλη σε κάθε έξαρση, δηλαδή περισσότερα άτομα να νοσούν σε κάθε «κύμα», αλλά να λαμβάνουν την αναγκαία περίθαλψη.
Αυτό το πόρισμα αφορά φυσικά, και σε μεγάλο βαθμό, και τη χώρα μας. Κι αυτό διότι, σύμφωνα πάντα με την εν λόγω έρευνα, υπάρχει ένα τίμημα για την επιτυχία -όπως έχει χαρακτηριστεί ευρέως- της Ελλάδας στη διαχείριση της πανδημίας μέχρι σήμερα, δηλαδή στην έγκαιρη λήψη αυστηρών μέτρων που συνεπάγονται τον συγκριτικά πολύ μειωμένο αριθμό κρουσμάτων και θανάτων.
Το τίμημα είναι ότι χώρες σαν τη δική μας θα είναι στο άμεσο μέλλον πολύ περισσότερο ευάλωτες στο επόμενο ξέσπασμα της επιδημίας. Και αυτό, εάν ο κορωνοϊός έχει εποχικότητα - δηλαδή εξαφανιστεί ουσιαστικά το καλοκαίρι και επανέλθει τους χειμερινούς μήνες -διότι αν δεν έχει εποχικότητα, τότε οι αρνητικές καταστάσεις θα επέλθουν πολύ πιο σύντομα...
Όπως εξηγούν οι επιστήμονες, εάν τεθεί σε εφαρμογή εγκαίρως ένα επιτυχημένο lock down όπως εδώ, η «αναζωπύρωση» του ιού στο μέλλον μπορεί να είναι τόσο μεγάλη, σαν να μην είχαμε λάβει καθόλου μέτρα από την αρχή! Έτσι, μετά το πρώτο lock down, η αναζωπύρωση της επιδημίας στο τέλος του φθινοπώρου και στην αρχή του χειμώνα θα είναι τεράστια, διότι το επιτυχημένο πρώτο lock down κρατά ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού επίνοσο (δηλαδή χωρίς ανοσία, άρα ευαίσθητο).
Εφιαλτικό, αλλά ρεαλιστικό, σύμφωνα με τους ερευνητές, που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ουσιαστικά για τη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής ώστε να αποφύγουμε τόσο τα συνεχόμενα Lock down, όσο βεβαίως και τον μεγάλο αριθμό θυμάτων.
Το zougla.gr επικοινώνησε με τον Δρ. Κωνσταντίνο Φαρσαλινό, ο οποίος είναι γιατρός και ερευνητής στο Πανεπιστήμιο King Abdulaziz, στο Πανεπιστήμιο Πατρών και στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.
Στη συνέντευξη του και κληθείς να σχολιάσει τη μελέτη του Χάρβαρντ ο καθηγητής μας ανέφερε:
«Ένα πιθανό και ρεαλιστικό το σενάριο, κυρίως λόγω της τεράστιας έκτασης της πανδημίας παγκοσμίως, είναι να μην εξαφανιστεί ο ιός μέχρι να αποκτήσει ο πληθυσμός ανοσία. Οι επιστήμονες από το Χάρβαρντ πραγματοποίησαν μια ανάλυση με μαθηματικά μοντέλα για να δουν την επίδραση των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης (lock down) στον έλεγχο της επιδημίας. Βρήκαν λοιπόν ότι η εφαρμογή lock down για μια περίοδο μόνο είναι αδύνατον να ελέγξει την επιδημία. Μάλιστα, διαπίστωσαν ότι όσο πιο επιτυχημένο είναι το πρώτο στάδιο του lock down, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος έξαρσης της επιδημίας στο επόμενο στάδιο, πράγμα λογικό, αφού επιτυχημένο lock down σημαίνει μικρό ποσοστό του πληθυσμού με ανοσία. Αυτό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως "το τίμημα της επιτυχίας".
Απαιτούνται λοιπόν επαναλαμβανόμενες, διακοπτόμενες περίοδοι lock down, ακόμη και σε περίπτωση εποχικότητας της επιδημίας. Ή αλλιώς, σε περίπτωση σημαντικής καταστολής του κύματος της επιδημίας με το πρώτο lock down, αλλαγή της στρατηγικής με επιθετικό εντοπισμό και απομόνωση κρουσμάτων, στα πρότυπα χωρών της Ασίας. Πάντως ακόμη και η στρατηγική επαναλαμβανόμενων περιόδων lock down απαιτεί συστηματική επιδημιολογική επιτήρηση ώστε να προλάβεις να εντοπίσεις την έναρξη του κύματος πριν πιεστεί το σύστημα υγείας.
Η ιδανικότερη και με λιγότερες κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις στρατηγική είναι σίγουρα η στρατηγική εντοπισμού και απομόνωσης κρουσμάτων σε συνδυασμό με ετοιμότητα εφαρμογής μέτρων lock down, αλλά σε όσο το δυνατόν ηπιότερο βαθμό και λιγότερο χρόνο ή ακόμη και τοπικά σε περιοχές όπου παρατηρείται έξαρση της επιδημίας.
Εν τέλει, φαίνεται πως βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή της επιδημίας, όπως σωστά τονίζουν και οι αρχές, και ο σωστός σχεδιασμός και η επιλογή της στρατηγικής για το επόμενο διάστημα θα είναι κρίσιμα για τον συνολικό έλεγχο της επιδημίας σε βάθος χρόνου. Το ιδανικό βέβαια θα ήταν να ελπίσουμε να εξαφανιστεί ο ιός, πράγμα που αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται να είναι ρεαλιστικό σενάριο»...
Τι συνέβη στη γρίπη του 1918 - Πότε θα λήξει η πανδημία, εάν δεν βρεθεί εγκαίρως το εμβόλιο
Αυτό που περιγράφεται στη μελέτη του Harvard συνέβη και με την πιο φονική πανδημία της πρόσφατης ανθρώπινης ιστορίας, δηλαδή αυτή της γρίπης του 1918, που υπολογίζεται ότι σκότωσε έως 100 εκατομμύρια ανθρώπους (σε σύνολο πληθυσμού τότε 1,7 δισεκατομμύρια!). Στις ΗΠΑ, έπειτα από το ξέσπασμα της το φθινόπωρο του 1918, επήλθε ένα νέο κύμα επιδημίας και τον χειμώνα, όταν σταμάτησαν να ισχύουν τα επιβαλλόμενα μέτρα...
«Για να εφαρμοστεί μια αποτελεσματική στρατηγική διακοπτόμενης κοινωνικής απομόνωσης, θα χρειαστεί να εφαρμοστούν εκτεταμένα μέτρα παρακολούθησης του πληθυσμού, που θα σηματοδοτούν την αρχή ή το τέλος της έξαρσης της επιδημίας. Υπό ορισμένες συνθήκες, η έντονη κοινωνική απομόνωση μπορεί να μειώσει την εξάπλωση του Covid-19 αρκετά ώστε να εφαρμοστεί μια στρατηγική ιχνηλάτησης των κρουσμάτων και των επαφών τους και στη συνέχεια καραντίνας. Εάν και οι υπόλοιπες χώρες λάμβαναν εγκαίρως τα μέτρα της Σιγκαπούρης ή του Χονγκ Κονγκ, δηλαδή των εντατικών τεστ στον πληθυσμό, της αυστηρής ιχνηλάτισης και της καραντίνας των κρουσμάτων, δεν θα φτάναμε σε καταστροφικές καταστάσεις που βιώνουν χώρες όπως οι γειτονικές μας Ιταλία και Ισπανια», αναφέρεται.
Τελικός χρόνος λήξης της επιδημίας σύμφωνα με τη μελέτη; Ο Ιούλιος του 2022. Υπό συνθήκες, δε, τα μέτρα της καραντίνας μπορούν να χαλαρώσουν στις αρχές με τα μέσα του 2021. Όλα αυτά, χωρίς το εμβόλιο, το οποίο όμως, είναι μάλλον αδύνατο αν ανακαλυφθεί άμεσα να έχει εφαρμοστεί στον πληθυσμό μέχρι τότε...
Σημειώνεται ότι στα μοντέλα τους οι επιστήμονες υπολόγισαν ότι ο πληθυσμός σε ποσοστό 95,6% είναι ασυμπτωματικός ή έχει ήπια συμπτώματα, ότι το 3,08% θα νοσηλευτεί και ότι το 1,32% θα χρειαστεί εντατική θεραπεία. Υπολογίστηκαν οι συνθήκες των ΗΠΑ, δηλαδή η ύπαρξη 0,89 κρεβατιού ΜΕΘ ανά 10.000 κατοίκους. Σε κανένα από τα σενάρια τους, που μπορείτε να δείτε σε αναλυτικά διαγράμματα στην έρευνα, δεν επιτεύχθηκε ο στόχος να επαρκεί το υπάρχον εθνικό σύστημα υγείας και να μην χρειαστούν περισσότερα κρεβάτια ΜΕΘ, στην περίπτωση της εφαρμογής μέτρων lock down μόνο μια φορά.
Η έρευνα καταλήγει ως εξής:
«Οι νέες θεραπευτικές μέθοδοι, τα εμβόλια ή άλλες παρεμβάσεις, όπως η "επιθετική" ιχνηλάτιση και η καραντίνα -που πλέον δεν μπορεί να γίνει σε διάφορα μέρη του κόσμου, αλλά μπορεί να γίνει σε χώρες που τα κρούσματα δεν είναι τόσο πολλά-, μπορεί να οδηγήσει στην αναίρεση της ανάγκης για αυστηρά μέτρα κοινωνικής απομόνωσης. Εάν δεν συμβεί αυτό, η παρακολούθηση (δηλαδή τα τεστ) και οι συνεχείς κοινωνικές απομονώσεις μπορεί να χρειαστεί να παραμείνουν μέχρι το 2022, γεγονός που θα προκαλούσε μεγάλες κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες. Για να μειωθεί η διάρκεια της επιδημίας του Covid-19 και να διασφαλιστεί η περίθαλψη όσων νοσούν σοβαρά, η αύξηση των ΜΕΘ και η ανάπτυξη επιπλέον υγειονομικών παρεμβάσεων, αποτελούν τις επείγουσες προτεραιότητες»...
Διαβάστε την έρευνα στο πρωτότυπο εδώ:
https://www.zougla.gr/epistimi/sinentefksis/article/den-8a-ksemperdepsoume-grigora-me-ton-covid-19