Ιωάννης Μεταξάς. Μέρος 1.
Ιωάννης Μεταξάς.
Όποιος την ιστορία του την ίδια δεν ξέρει,
το πώς και το γιατί εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια,
στης αμάθειας το σκοτάδι μένει
και ζει μονάχα απ' τη μια στην άλλη μέρα.
Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε
Λαός που ξεχνά την ιστορία του είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει.
Σανταγίανα. Ισπανός Φιλόσοφος .
Με αφορμή το άρθρο του Μελέτη Η. Μελετόπουλου, Διδάκτωρος Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών του Παν/μιου της Γενεύης, πού δημοσιεύτηκε σε αρκετές ιστοσελίδες με τίτλο
Ποιός ακριβώς ήταν ο Ιωάννης Μεταξάς;
Μας λέει ότι:
Δεν είναι τυχαία η εκτίμηση και η εμπιστοσύνη που έτρεφε για αυτόν διαχρονικά όλο το πολιτικό και στρατιωτικό κατεστημένο και η βασιλική δυναστεία. Ο Μεταξάς, μόλις επέστρεψε από την Γερμανία, τοποθετήθηκε στο Επιτελείο,
Διαβάζουμε:
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια, Ιωάννης Μεταξάς,
ότι παραλείπει να μας πει για να μην δημιουργηθεί καμιά σκιά στο είδωλο του.
Το 1897 μετατέθηκε στο Υπουργείο Στρατιωτικών σε επιτελική θέση δίπλα στον τότε Υπουργό Στρατιωτικών και θείο του, Νικόλαο Μεταξά. Ύστερα από πιέσεις του ίδιου μετατέθηκε στο επιτελείο του τότε Αντιστράτηγου, στη θέση του υπευθύνου των εμπιστευτικών αρχείων του επιτελείου. Εκεί είχε την ευκαιρία να γνωρίσει τον διάδοχο του θρόνου Κωνσταντίνο και να συνδεθεί φιλικά μαζί του.
Ήταν στο επιτελείο, φυτευτός , πιστός αχυράνθρωπος τους ,πώς να μην τον έχουν σε εκτίμηση;
Το 1898 πέτυχε τη χορήγηση υποτροφίας από τον Βασιλιά για στρατιωτικές σπουδές στη Γερμανία. Το 1902 αποφοίτησε από την Πολεμική Ακαδημία του Βερολίνου με σημαντικές διακρίσεις -Οι συμμαθητές του τον φώναζαν «Μικρο Moltke». Υπάρχει ένας μύθος σχετικά με την διαμονή του στο Βερολίνο που έλεγε ότι οι συμμαθητές του είχαν κρεμάσει ένα πανό, το οποίο έγραφε: ουδέν πρόβλημα άλυτο δια τον Ιωάννη Μεταξά.
Παραμένει όμως μύθος.
Ο Ιωάννης Μεταξάς ήταν τέταρτος στην ιεραρχία του επιτελείου.
Τον Απρίλιο του 1913 προήχθη στο βαθμό του Ταγματάρχη λόγω αρχαιότητας και διορίστηκε Διοικητής του Επιτελείου. Από αυτή τη θέση πήρε μέρος στον Δεύτερο Βαλκανικό Πόλεμο, μετά δε το πέρας αυτών των πολέμων προήχθη σε Αντισυνταγματάρχη και τοποθετήθηκε ως Διευθυντής των Επιχειρήσεων του Γενικού Επιτελείου Στρατού, καθώς και ως Διευθυντής της Ανώτερης Στρατιωτικής Ακαδημίας.
Σημαντική η συμβολή του αλλά όχι αποκλειστικά έργο του οι νίκες του βαλκανικού πολέμου.
Χωρίς αυτό να του δίνει συγχωροχάρτι για το μελλοντικό του έργο.
Ανοίγουμε εδώ μία παρένθεση για να αναφέρουμε από την μηχανή του χρόνου την περίπτωση του Στρατηγού Κατσιμήτρου.
Ο αντιστράτηγος Α. Παπάγος με τον Ι. Μεταξά ετοίμασαν το σχέδιο άμυνας απέναντι στους Ιταλούς που προέβλεπε μια σύντομη άμυνα και μετά τακτική υποχώρηση σε μια πιο στρατηγική θέση στη δεύτερη γραμμή άμυνας. Εκεί θα υπερασπίζονταν την Ηγουμενίτσα. Ο υποστράτηγος Χαράλαμπος Κατσιμήτρος και διοικητής της 8ης Μεραρχίας Ηπείρου, αγνόησε τις εντολές που υπαγορεύονταν από την εκτίμηση του Γενικού Επιτελείου πως ο αγώνας στα βουνά της Πίνδου θα ήταν μάταιος. Έμεινε σταθερός στη θέση Ελαία- Καλαμά. Ο Χ. Κατσιμήτρος όχι μόνο δεν υπάκουσε, αλλά έδωσε διαταγή για μαζική άμυνα. Η εντολή του ανέφερε πως «η υποχώρηση ήταν αδιανόητη και πως τα σύνορα ήταν η τελευταία γραμμή άμυνας». Οι στρατιώτες του ενθουσιάστηκαν. Άλλωστε ήταν όλοι Ηπειρώτες. Γνώριζαν καλά τα μέρη και αγωνίζονταν κυριολεκτικά για τα σπίτια τους, τις οικογένειές τους και τους τάφους των προγόνων τους. Η άρνησή του για υποχώρηση Το βράδυ της 27ης Οκτωβρίου έδωσε οδηγίες στους διοικητές των μονάδων της μεθορίου να είναι σε επαγρύπνηση για ενδεχόμενες ιταλικές κινήσεις. Η ημερήσια διαταγή προς τους άνδρες δείχνει την αποφασιστικότητά του. Ήδη από το 1938 όταν και ανέλαβε διοικητής της 8ης Μεραρχίας Πεζικού δεν σταμάτησε να εργάζεται για να οργανώσει τις ελληνικές γραμμές άμυνας. Η ηρωική αντίσταση των Ελλήνων στρατιωτών και αξιωματικών αιφνιδίασε τους υπερόπτες Ιταλούς. Η συνέχεια είναι γνωστή. Ο ελληνικός στρατός σύντομα έπαψε να είναι αμυνόμενος και πέρασε στην επίθεση. Αν και αντιμετωπίστηκε με καχυποψία για «έλλειψη ρεαλισμού», όταν έφτασαν στην Αθήνα τα πρώτα νέα από το μέτωπο το κλίμα άλλαξε. Ο Χαράλαμπος Κατσιμήτρος έγινε ο πρώτος στρατηγός του Β' Παγκοσμίου Πολέμου που νίκησε δυνάμεις του άξονα και τις έτρεψε σε φυγή. Απελευθέρωσε τη Βόρεια Ήπειρο και προκάλεσε βαθιά κρίση στην ιταλική κυβέρνηση του Μουσολίνι με τους στρατηγούς του να κατηγορούν ο ένας τον άλλο. Ο Χ. Κατσιμήρος, διοικητής της 8ης Μεραρχίας αρνήθηκε την εντολή για υποχώρηση από το Γενικό Επιτελείο, στον άξονα Ελαία - Καλαμά. Ο Κατσιμήτρος έγινε ένας ήρωας και το παράδειγμά του, σημείο αναφοράς. Μετά την είσοδο των Γερμανών στον πόλεμο η Ελλάδα ηττήθηκε και τότε ο ήρωας έγινε προδότης. Αιτία ήταν η απόφασή του να συμμετάσχει στη δοσίλογη κυβέρνηση του στρατηγού Τσολάκογλου. Ο νικητής του αλβανικού μετώπου ανέλαβε υπουργός Εργασίας και αργότερα Γεωργίας. Γιατί συνεργάστηκε με τον κατακτητή; Θεωρούσε πως με την κίνησή του αυτή θα στήριζε τους στρατιώτες του. Όμως, μόλις πέντε μήνες μετά την ορκωμοσία του, στις 20 Σεπτεμβρίου του 1941, υπέβαλε την παραίτησή του η οποία έγινε αμέσως αποδεκτή. Αν και αντιλήφθηκε το λάθος του, το όνομά του αμαυρώθηκε. Ήταν πια ένας από τους συνεργάτες των Γερμανών. Του χαρίστηκε το υπόλοιπο της ποινής του, η φήμη του όμως ως δοσίλογου δεν αποκαταστάθηκε ποτέ.
Μετά την απελευθέρωση .
Η απελευθέρωση δεν τον βρήκε ως ήρωα που αντιστάθηκε στην επίθεση των Ιταλών. Αντιθέτως τον βρήκε υπόδικο. Δικάστηκε και φυλακίστηκε ως δοσίλογος. Η ποινή του ήταν κάθειρξη 5,5 χρόνων για συνεργασία και παροχή διευκολύνσεων στους Γερμανούς κατακτητές («διότι γενόμενος υπουργός συνέπραξεν μετά του πρωθυπουργού εις την εκτέλεσιν των αξιοποίνων πράξεων συνεργασίας και διευκολύνσεως...»). Ταυτόχρονα, αποπέμφθηκε από το στράτευμα με τον βαθμό του αντιστράτηγου...
Καλό είναι να μην ξεχνάμε ότι ο Στρατηγός Κατσιμήτρος δεν είχε τις περγαμηνές του Μεταξά πού φοίτησε στην Πολεμική Ακαδημία του Βερολίνου. Και πού ήταν μόνιμα επιτελικός αξιωματικός έτσι μάθαινε και αντάλλασε ιδέες με τους καλύτερους αξιωματικούς.
Ο Κατσιμήτρος είχε καταταχθεί εθελοντικά ως απλός στρατιώτης το 1904. Πέρασε από εκπαίδευση, έγινε υπαξιωματικός, αξιωματικός και πολέμησε στους βαλκανικούς πολέμους, στο μακεδονικό μέτωπο, στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και τραυματίστηκε στη Μικρασιατική εκστρατεία στο Αφιόν Καραχισάρ. Αν μη τι άλλο, έζησε όλη τη θητεία του στην πρώτη γραμμή....
Το 1962 πέθανε μόνος και ξεχασμένος στον Άγιο Παντελεήμονα, ίσως επειδή όπως λέει ο λαός τα στερνά τιμούν τα πρώτα. ...Διαβάστε όλο το άρθρο: https://www.mixanitouxronou.gr/ch-katsimitros-o-protos-stratigos-pou-nikise-dinamis-tou-axona-ke-arnithike-na-ipochorisi-brosta-stous-italous-apo-iroas-egine-prodotis-otan-anelave-ipourgos-sti-dosilogi-kivernisi-tsolakoglou/
Τα λέμε όλα αυτά για να κόψουμε τα φτερά κάποιων πού θεωρούν στρατιωτική ιδιοφυία τον Μεταξά. Και ότι τα πάντα ή σχεδόν τα πάντα οφείλονταν σε αυτόν.
Ακόμα και αν δεχτούμε την άποψη ότι το Γενικό επιτελείο άφηνε το περιθώριο να διαλέξει ο Στρατηγός Κατσιμήτρος πού να πολεμήσει.
Δεν θα μπορούσε να έχει σαφείς οδηγίες να πολεμήσει στην πρώτη γραμμή και αν δεν μπορούσε να παραμείνει εκεί να αποσυρθεί συντεταγμένα στην δεύτερη γραμμή ;
Αν και τα πράγματα ήταν πολύ πιο πολυσύνθετα.
Ορίστε ορισμένα όπως μας τα αναφέρει ο Δημήτριος Λιμνιάτης, Αντιστράτηγος ε.α.
(Περιοδικό «Ιστορία Εικονογραφημένη», τ. 352, Οκτ. 1997)
Στο άρθρο του ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940 και ο στρατηγός Χ. Κατσιμήτρος.
Ο διοικητής της VIII Μεραρχίας υποστράτηγος Χαράλαμπος Κατσιμήτρος, ο οποίος γνωρίζει όλες τις κινήσεις των Ιταλών στο αλβανικό έδαφος, περνάει στιγμές αγωνίας γιατί η δύναμη της μεραρχίας είναι ασήμαντη και δεν έχει γίνει καμιά αμυντική οργάνωση του εδάφους. Το Γενικό Επιτελείο Στρατού δεν το είχε απασχολήσει ως το 1939 το ενδεχόμενο ιταλικής επίθεσης από την ξηρά. Γι' αυτό δεν υπήρχε σχέδιο επιχειρήσεων για την αντιμετώπιση αυτής της απειλής. Όμως, από το 1914, περίοδο του αγώνα των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου για την αυτονομία τους, η Ιταλία έχει αποκαλύψει τα σχέδια της για την κυριαρχία της στην Αδριατική και στη χερσόνησο του Αίμου.
Οι αγωνίες του Κατσιμήτρου κορυφώνονται όταν την Κυριακή του Πάσχα (9 Απριλίου 1939) έλαβε τηλεφωνικά (χωρίς έγγραφη επιβεβαίωση) από το ΓΕΣ μια διαταγή «γρίφο» η οποία, μεταξύ των άλλων, περιείχε τούτες τις διαφορούμενες εντολές:
«Η κυβέρνηση εν όψει ενδεχομένης εισβολής του ιταλικού στρατού εις ημέτερον έδαφος, εξουσιοδοτεί τον διοικητήν της μεραρχίας να επιστράτευση ταύτην και δίδει αυτώ εντολήν ν' απόκρουση δια των όπλων πάσαν απόπειραν εισβολής».
Στη διαταγή τονίζεται ιδιαίτερα ότι: «Η επιστράτευσις της μεραρχίας θα ενεργηθή μόνο εν περιπτώσει επιθέσεως σοβαρών ιταλικών δυνάμεων κατά της μεθορίου...» Δηλαδή χρονικά αδύνατο, γιατί επιστράτευση στο θέατρο των επιχειρήσεων είναι ανέφικτη, εφόσον διεξάγονται επιχειρήσεις, ή τουλάχιστον είναι άκαιρη. Ακόμη, στην Ήπειρο δεν υπήρχε οργανωμένη τοποθεσία για την κάλυψη της επιστράτευσης με αμυντικό αγώνα.
Ο Χ. Κατσιμήτρος στο βιβλίο του Η Ήπειρος προμαχούσα (σελίδες 18-19) γράφει: «Είναι ευνόητον πάσας και ποίας βαρυτάτας ευθύνας δημιουργεί η εντολή αυτή εις τον διοικητήν της Μεραρχίας, όστις όμως δεν είχε τα μέσα ίνα εκπλήρωση την αποστολήν του». Και συνεχίζει: «Καθ' όλην την μακράν αυτού στρατιωτκήν ζωήν και τους τεσσάρας πολέμους εις ους μετέσχεν από του 1912 και εντεύθεν, τους αγώνας και τας μάχας εις ας έλαβε μέρος, ουδέποτε ευρέθη υπό δυσμενεστέρας και δυσχερεστέρας περιστάσεις εν τη εκτελέσει των καθηκόντων του».
Ο Χ. Κατσιμήτρος επισκέπτεται συχνά τις μονάδες της μεραρχίας από την Κακαβιά ως την Πρέβεζα, και με ομιλίες του προς τα στελέχη και τους οπλίτες τονώνει ιδιαίτερα το ηθικό. Δίνει επιτόπου εντολές, κυρίως στα τμήματα προκαλύψεως. Μεταβάλλει τη Μεραρχία σε εργοτάξιο αμυντικής οργάνωσης του εδάφους στον βόρειο μα και στον παραλιακό τομέα, αφού η απειλή είναι σχεδόν σφαιρική. Έχει επιλέξει ως κύρια αμυντική προσπάθεια την τοποθεσία Ελαίας. Διαμαρτύρεται εντονότατα προς το Γενικό Επιτελείο Στρατού για την μη διάθεση επαρκών πιστώσεων για την αμυντική οργάνωση του εδάφους.
Το αμυντικό δόγμα του Γενικού Επιτελείου Στρατού και της κυβέρνησης έχει μείνει στις αρχές άμυνας του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, δηλαδή στη στατική άμυνα βασισμένη στην οχύρωση του εδάφους και όχι στην οργάνωση ευέλικτων και ταχυκίνητων μονάδων. Από τις 4 Μαΐου 1939 συντάχθηκε το σχέδιο IB (Ιταλία -Βουλγαρία) που ιεραρχούσε τις απειλές αντίστροφα: «Βουλγαρία - Ιταλία». Για την αμυντική οργάνωση του εδάφους από τον Απρίλιο του 1939 ως τον Οκτώβριο του 1940 επί συνολικής δαπάνης 851 εκατ. δραχμών, διετέθησαν 769 εκατ. (90,4%) για οχυρωματικά έργα στον βουλγαρικό τομέα και 82 εκατ. (9,6%) στον αλβανικό, αν και ήταν πλέον ορατή η ιταλική απειλή.
Μας λέει και άλλα ενδιαφέροντα για το ατελείωτο μπάχαλο, την σύγχυση των ανώτατων αξιωματικών μας πού επικρατούσε , εδώ διαβάστε όλο το άρθρο του.
pheidias.antibaro.gr/1940/Limniatis-1940-Katsimitros.doc
Τι μας λέει αυτό το άρθρο; Τι συμπέρασμα βγάζουμε;
Ότι μικρά παιδιά αν ήταν στο Γενικό επιτελείο ίσως τα πολεμικά πράγματα να είχαν καλύτερα προετοιμαστεί και διεξαχθεί οι πολεμικές επιχειρήσεις. Αυτά προς «δόξα» του Μεταξά.
Ίσως ο Μεταξάς να μην μπορούσε να διανοηθεί ότι οι ιδεολογικά συγγενείς και φίλοι του Μουσολίνι ,Χίτλερ θα αμφισβητούσαν τα σύνορα της Ελλάδας ή ακόμα χειρότερα αισθανόμενος δέσμιος του Βασιλιά και των Αγγλικών συμφερόντων αποφάσισε να «ισορροπήσει » το παιχνίδι.
Σαν δέσμιος του Βασιλιά και των Αγγλικών συμφερόντων ξεστόμισε το περίφημο Alors c' est la guerre (Λοιπόν έχουμε πόλεμο) , λες και μπορούσε να πει κάτι διαφορετικό.
Του Χρίστου Γαληρόπουλου-Ιστορικός ΑΠΘ.
Το ΟΧΙ για το Μεταξά ήταν επιβεβλημένος μονόδρομος, εφόσον ο Χίτλερ του είχε δηλώσει σαφώς ότι ουδετερότητα της Ελλάδας, δηλαδή συμμαχία με τον Άξονα, θα σήμαινε ότι παραχωρείται η Ήπειρος έως και την Πρέβεζα στους Ιταλούς και η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη στους Βουλγάρους.
Η παλινόρθωση της μοναρχίας στις 3 Νοεμβρίου του 1935 υπήρξε αποτέλεσμα των μεθοδεύσεων του βρετανικού παράγοντα και των βίαιων και παράνομων πράξεων του Κονδύλη. Στο πρόσωπο του μονάρχη Γεωργίου Β' η ελληνική κοινωνία απέκτησε έναν πιστό εντολοδόχο της βρετανικής πολιτικής και έναν εγγυητή των βρετανικών συμφερόντων. Οι εκλογές του 1936, στις οποίες επικράτησαν και πάλι οι μοναρχικοί, και η αδυναμία συνεννόησης μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων για να βρεθεί μια λειτουργική λύση στη διακυβέρνηση έδωσε την ευκαιρία στον Γεώργιο Β' να επιβάλει ένα ελεγχόμενο απολύτως απ' αυτόν αυταρχικό καθεστώς μέσω του Ιωάννη Μεταξά, αρχηγού του ασήμαντου Κόμματος των Ελευθεροφρόνων. Η αποκατάσταση του φιλομοναρχικού μηχανισμού στο κράτος και το στρατό έδινε στον Γεώργιο Β', ιθύνοντα νου του καθεστώτος, τη δυνατότητα πλήρους πολιτικο-στρατιωτικού ελέγχου.
Επιπλέον η πρόσδεση της Ελλάδας στην Αγγλία, υπήρξε τόσο μεγάλη που το μεταξικό καθεστώς δεν θα μπορούσε ποτέ να διανοηθεί να σταθεί απέναντί της. Άλλωστε το εξωτερικό χρέος της χώρας το 1932 έφτανε τα 1,022 δισεκατομμύρια χρυσά φράγκα, ενώ το εσωτερικό χρέος ήταν 144 εκατομμύρια χρυσά φράγκα. Βασικοί δανειστές της χώρας και κάτοχοι των ελληνικών χρεογράφων ήταν ο οίκος «Hambro» του Λονδίνου, το συγκρότημα «Speyer and Co» της Ν. Υόρκης και η Εθνική Τράπεζα Αθηνών. Το 67,42% του εξωτερικού χρέους ήταν αγγλικά κεφάλαια, το 9,88% ήταν κεφάλαια των ΗΠΑ, το 7,52% ήταν γαλλικά κεφάλαια, το 5,40% σουηδικά, το 3,44% βελγικά. Μόλις το 1,7% ήταν γερμανικά και μόλις το 1,65% ήταν ιταλικά. Είναι χαρακτηριστικός ο τρόπος που οι ίδιοι οι Άγγλοι αποτιμούσαν το (φασιστικό) καθεστώς Μεταξά, το οποίο με την εγκαθίδρυσή του όχι μόνο δεν περιόρισε, αλλά αντίθετα ενίσχυσε τις σχέσεις της χώρας με την Αγγλία.