Ελληνοτουρκικά που βρισκόμαστε;

Ο Τούρκος αντιπρόεδρος Οκτάι στην εφημερίδα Μιλιέτ

Η Τουρκία κάνει υπομονή εδώ και 100 χρόνια, από την Συνθήκη της Λωζάννης. Τα νησιά πρέπει αποστρατιωτικοποιηθούν.

Ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης της Τουρκίας Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, απείλησε με βομβαρδισμό ελληνικών στρατιωτικών μονάδων.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Τσαβούσογλου δήλωσε πως «η Τουρκία δεν μπορεί να εγκλωβιστεί στα σύνορα της, γιατί υπάρχει μεγαλύτερη Τουρκία από την χώρα μας».

Ερντογάν (2017) « η Τουρκία ή θα χάσει ή θα κερδίσει εδάφη».

Ταγίπ Ερντογάν: «Οι Έλληνες ληστεύουν, ξυλοκοπούν, δολοφονούν πρόσφυγες»

Νοέμβριος1967: Τα γεγονότα της Κοφίνου και η αποχώρηση της Ελληνικής Μεραρχίας από την Κύπρο

Ένα από τα άγνωστα, αλλά κομβικής σημασίας γεγονότα, που σημάδεψαν το Κυπριακό ζήτημα ήταν η λεγόμενη «Επιχείρηση Κοφίνου» τον Νοέμβριο του 1967. Το αποτέλεσμα της επιχείρησης αυτής ήταν η παγκόσμια κατακραυγή, η έντονη αντίδραση της Τουρκίας που λίγο έλειψε να οδηγήσει σε πόλεμο με την Ελλάδα και, τελικά, η αποχώρηση (ή εκδίωξη) της ελληνικής μεραρχίας που βρισκόταν στην Κύπρο από το 1963 και αποτελούσε εγγύηση για την ασφάλεια των Ελληνοκυπρίων.

Η σφοδρή τουρκική αντίδραση

Κι ενώ το βράδυ της 15ης Νοεμβρίου υπήρχε μεγάλη ικανοποίηση σε Λευκωσία και Αθήνα για την εξέλιξη της επιχείρησης, το κλίμα άρχισε να αλλάζει δραματικά από την επόμενη ημέρα. Οι Τούρκοι που ήταν ήδη εξοργισμένοι από την πρόσφατη, τότε, σύλληψη του Ραούφ Ντενκτάς και την ολιγοήμερη κράτηση του, άρχισαν να απειλούν.

Στάλθηκε πολεμικό τελεσίγραφο στην Ελλάδα, αποκλείστηκε η Κύπρος από αέρα και θάλασσα, ενώ υπήρξε απειλή απόβασης στην Κύπρο αν δεν γίνονταν αποδεκτοί οι όροι που διαβίβασε προς την ελληνική πλευρά. Αυτοί ήταν: η απομάκρυνση του ελληνικού Στρατού από την Κύπρο, η ανάκληση του Στρατηγού Γρίβα και η διάλυση της Εθνικής Φρουράς.

Στο επόμενο δεκαπενθήμερο, οι Τούρκοι ήταν έτοιμοι για εισβολή. Τουρκικά αεροπλάνα πετούσαν απειλητικά πάνω από τη Λευκωσία ενώ τουρκικά αντιτορπιλικά είχαν περικυκλώσει τη Μεγαλόνησο. Ο γνωστός μας Αμερικανός διπλωμάτης και πολιτικός Σάιρους Βανς (1917-2002) «πηγαινοερχόταν μεταξύ Αθηνών και Άγκυρας πετυχαίνοντας τον διακανονισμό ενός ζητήματος και εύρισκε να εγείρονται εν τω μεταξύ άλλα («Santiego Union», 29/11/1967).

Το έγκυρο γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel», έγραφε στις 4/12/1967:

«Η υποχωρητικότητα των Ελλήνων αύξησε την όρεξη των Τούρκων. Σε κάθε επίσκεψη του κ. Βανς, παρουσιάζονταν αυξημένες οι επιθυμίες του Τούρκου πρωθυπουργού».

Στη Μερσίνα, οι Τούρκοι προετοίμαζαν δυνάμεις για απόβαση στην Κύπρο. Μετά από πολιτικοστρατιωτική σύσκεψη στην Άγκυρα στις 16 Νοεμβρίου, ο αρχηγός του τουρκικού Γενικού Επιτελείου, Στρατηγός Τουράλ, δήλωσε ξεκάθαρα ότι θα γίνει απόβαση στην Κύπρο αν δεν γίνουν δεκτές οι τελεσίδικες απαιτήσεις της Τουρκίας, κάτι που επανέλαβε και στις 21 Νοεμβρίου .Στην Ανατολική Θράκη υπήρξαν επίσης τουρκικές πολεμικές προετοιμασίες, όπως έγραψαν οι τουρκικές εφημερίδες. Όλες οι μονάδες «τέθηκαν σε τάξη πολέμου, σ' όλο το μήκος των συνόρων». Στην Αδριανούπολη, σχηματίστηκε για πρώτη φορά από τους Βαλκανικούς Πολέμους επιθετική γραμμή. Ανώτερος Τούρκος αξιωματικός στην Ανατολική Θράκη δήλωνε:

«Ατενίζουμε προς τα εμπρός από τα διαβατά σημεία του Έβρου και περιμένουμε».

Παράλληλα, ογκώδη ανθελληνικά συλλαλητήρια γίνονταν σε όλες τις μεγάλες τουρκικές πόλεις. Στο συλλαλητήριο της 20ης Νοεμβρίου 1967 στη Σμύρνη ακούστηκαν μεταξύ άλλων τα συνθήματα: «Θα κάνουμε στην Αθήνα το ναμάζι (προσευχή) του μπαϊραμιού», «Το Έθνος στην Αθήνα», «Μια Φατμά αξίζει χίλιους Γιώργηδες», «Θέλετε να σας ξαναρίξουμε στην θάλασσα;» «Δεν μάθατε ακόμα ποιοι είμαστε, βρε σκύλοι»;

Υπήρχε επίσης έντονος αντιαμερικανισμός. Στις 23/11/1967, Τούρκοι φοιτητές «υποδέχτηκαν» στο αεροδρόμιο της Άγκυρας τον Σάιρους Βανς, με έντονες αποδοκιμασίες και ύβρεις: «Καλώς ήλθες, θείε των Ελλήνων, αρκούδα του Τέξας» («Yunan dayisi, Teksasin ayisi»), ενώ κρατούσαν πινακίδες που έγραφαν:

«Αμερικανέ σκύλε, φύγε πια» («Amerikali it, artik git»). Και όμως οι Αμερικανοί υποστήριζαν το τουρκικό αίτημα να φύγει η ελληνική μεραρχία από την Κύπρο! Και ο τότε Υπουργός Εξωτερικών Π. Πιπινέλης σε εμπιστευτικό του έγγραφο αναφέρει ότι ο Βανς του είπε ξεκάθαρα ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν να κάνουν τίποτα για να αποτρέψουν πιθανή τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ενώ σε συνάντησή του με τον Κωνσταντίνο απέφυγε να απαντήσει για το τι θα κάνουν οι ΗΠΑ αν σε περίπτωση ελληνοτουρκικής σύρραξης, η χώρα μας δεχόταν επίθεση από τη Βουλγαρία ή την τέως Γιουγκοσλαβία. «Δεν μπορούμε να σας πούμε τίποτε. Θέλουμε να έχουμε πλήρη ελευθερία ενεργείας αναλόγως των περιστάσεων».

Στις 19/11/1967 ο Στρατηγός Γρίβας έπαιρνε το αεροπλάνο για την Αθήνα. Από τα τέλη του 1967, άρχισε σταδιακά και η αποχώρηση της ελληνικής μεραρχίας από την Κύπρο, που ολοκληρώθηκε στις αρχές του 1968. Να θυμίσουμε ότι η μεραρχία, μια δύναμη 8.500 ανδρών, είχε σταλεί στην Κύπρο, που ολοκληρώθηκε στις αρχές στην Κύπρο, μυστικά από την κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου το 1964.

Ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος, πέτυχε να μην διαλυθεί η Εθνική Φρουρά και σταδιακά η κατάσταση εξομαλύνθηκε.

https://www.protothema.gr/stories/article/839798/noemvrios1967-ta-gegonota-tis-kofinou-kai-i-apohorisi-tis-ellinikis-merarhias-apo-tin-kupro/

Για ποιο λόγο διαλέξαμε το παραπάνω άρθρο; Το διαλέξαμε γιατί εδώ είμαστε, σε αυτό το σημείο. Στο αρχικό στάδιο προσπάθειας απομάκρυνσης του ελληνικού στρατού από τα νησιά για να επακολουθήσει σε άγνωστο χρόνο προβοκάτσια και αναίμακτη κατάληψη των νησιών.

Το αρχικό στάδιο περιλαμβάνει προπαγάνδα, εξοικείωση της διεθνούς γνώμης και πίεσης των κυβερνήσεων ότι η Τουρκία αδικείται.

Να δημιουργηθεί παγκόσμια κατακραυγή εναντίον της ελλάδας Ταγίπ Ερντογάν: «Οι Έλληνες ληστεύουν, ξυλοκοπούν, δολοφονούν πρόσφυγες» πέρα της κοινωνικής αναστάτωσης και όλων των προβλημάτων του μεταναστευτικού ζητήματος και πέρα την οικονομική ζημία των Τούρκων από τον αποκλεισμό του δρόμου των λαθρομεταναστών προς την Ευρώπη.

Την προσπάθεια να φοβίσουν το πολιτικό προσωπικό στην Ελλάδα.

Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε κατόπιν πιθανή προβοκάτσια και αποκλεισμό νησιού ή νησιών. Πού είναι η πιο πιθανή κατεύθυνση. Όταν κρίνουν ευνοϊκές τις καταστάσεις ή όταν εξαναγκαστούν από τα οικονομικά προβλήματά τους.

Η υποχωρητικότητα και αυτής της κυβέρνησης μας έφτασε σε αυτό το σημείο. Πίστευαν ότι αν παρασύρουν σε διεθνές δικαστήριο την Τουρκία θα μπορούσαν να λύσουν ειρηνικά τα ελληνοτουρκικά θέματα.

Έτσι έριξαν, μεθόδευσαν με τους αμερικάνους λύσεις όπως παραχώρησης του μεγαλύτερου μέρους της ΑΟΖ ( Ελληνο-Αιγυπτιακό σύμφωνο) μέσω του Διεθνούς δικαστηρίου.

Είχε προηγηθεί το Τουρκο-λιβυκό σύμφωνο που καταργούσε τα 12 ναυτικά μίλια και την ΑΟΖ των ελληνικών νησιών και πάλι με την ανοχή της κυβέρνησης πού έπρεπε να είχε αναγγείλει νωρίτερα ως αιτία πολέμου οποιαδήποτε ενέργεια της Τουρκίας καταργούσε το δικαίωμα της Ελλάδας ως προς τα 12 ναυτικά μίλια και της ΑΟΖ των νησιών μας.

Έτσι προχώρησαν στο ελληνο -αιγυπτιακό σύμφωνο με αποτέλεσμα να κάνουν χειρότερα τα πράγματα αν δεν ισχύει το παραπάνω συμπέρασμα περί παραχώρησης μέσω του διεθνούς δικαστηρίου.

Μην περιμένουμε να λυθούν τα προβλήματα μας με την Τουρκία.

Μία είναι η κατεύθυνση άμεσες πολεμικές προπαρασκευές,

δεν θέλω να μιλήσω για τα εγκληματικά λάθη των πολιτικών της δεκαετίας πού συμπεριέλαβαν στα μνημόνια τους εξοπλισμούς. Αν για εμένα τα μνημόνια είναι έγκλημα διαρκείας.

Και απομάκρυνση των ελλήνων τουρκόφιλων από καίρια πόστα της πολιτικής και της ενημέρωσης.

Και αν ανοίξουν οι Τούρκοι την πόρτα του φρενοκομείου να είμαστε έτοιμοι να εισέλθουμε και εμείς.

Ο πόλεμος είναι ήδη εδώ - «Η Τουρκία ή θα χάσει ή θα κερδίσει εδάφη»

Λυγερός Σταύρος

26/06/2022

Το ότι ο πόλεμος είναι ήδη εδώ, έστω κι αν δεν έχει πέσει ακόμα ντουφεκιά, επιβεβαιώνεται από σειρά γεγονότων, αλλά συμπυκνώνεται σε δύο δηλώσεις: Στην παλαιότερη του Ερντογάν (2017) ότι «η Τουρκία ή θα χάσει ή θα κερδίσει εδάφη», και η τωρινή του Τσαβούσογλου ότι «η Τουρκία δεν μπορεί να εγκλωβιστεί στα σύνορα της». Όποιος παρακολουθεί με προσοχή την τουρκική εξωτερική πολιτική θα έχει διαπιστώσει πως σταθερά της είναι να διακηρύσσει τους στρατηγικούς στόχους της. Η Άγκυρα -και επί (μετα)κεμαλικών και επί νεοοθωμανών- συμπεριφέρεται έτσι επειδή επιδιώκει να εξοικειώνει τη διεθνή κοινότητα με τον δομικό επεκτατισμό της.

Μετά τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ και εν όψει της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών προέβη σε μία δήλωση που συμπυκνώνει την τουρκική στρατηγική, προσγειώνοντας ανώμαλα όσους με ιδεοληπτική εμμονή αρέσκονται να ερμηνεύουν κατά τις ιδεοληψίες τους τα όσα ευθέως ομολογεί η Άγκυρα. Όπως προανέφερα, λοιπόν, ο Τσαβούσογλου δήλωσε πως «η Τουρκία δεν μπορεί να εγκλωβιστεί στα σύνορα της, γιατί υπάρχει μεγαλύτερη Τουρκία από την χώρα μας»!

Η παραπάνω δήλωση καθίσταται σαφέστερη, εάν συνδυαστεί με τη δήλωση που έκανε στα Κατεχόμενα της Κύπρου ο αντιπρόεδρος της Τουρκίας Φουάτ Οκτάι δήλωσε από την κατεχόμενη Κύπρο πως «...η ιστορία στα Κατεχόμενα θα γραφτεί με τους μουτζαχεντίν»! Στην πραγματικότητα, η τουρκική ηγεσία στέλνει το μήνυμα πως η Τουρκία θα διεκδικήσει την εδαφική επέκτασή της με το "ξίφος". Κι αυτό, επειδή μετράει το "μπόι" της με βάση όχι την Τουρκική Δημοκρατία, αλλά την Οθωμανική Αυτοκρατορία!

Πολλοί ομιλούν για τουρκικό "αναθεωρητισμό". Περιγραφικά και μόνο η δήλωση Ερντογάν για αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης συνιστά αναθεωρητισμό. Από επιστημονικής απόψεως, όμως, ο όρος "αναθεωρητισμός" παραπέμπει σε κράτη, τα οποία ηττήθηκαν σε πόλεμο, έχασαν εδάφη κι όταν ξαναστήθηκαν στα πόδια τους, επειδή νοιώθουν αδικημένα, επιδιώκουν την αναθεώρηση της Συνθήκης που αποτύπωσε την ήττα τους σε δυσμενείς εδαφικές ρυθμίσεις.

Η περίπτωση της σημερινής Τουρκίας δεν είναι καθόλου αυτή. Η Τουρκική Δημοκρατία συγκροτήθηκε στη βάση της Συνθήκης της Λωζάννης, η οποία σε μεγάλο βαθμό αποτύπωσε το γεγονός ότι οι Τούρκοι ήταν οι νικητές ειδικά στο μέτωπο με την Ελλάδα το 1922. Άρα, αυτό που βιώνει ο Ελληνισμός, σε Κύπρο και Ελλάδα από το 1973-74. δεν είναι κλασικός αναθεωρητισμός, αλλά κλασικός επεκτατισμός.

Η διάλυση της ελληνορθόδοξης μειονότητας

Από την δεκαετία του 1930, με την προσάρτηση της Αλεξανδρέττας, η κεμαλική Τουρκία έδειξε την επεκτατική πρόθεσή της, αλλά σε ό,τι αφορά τον Ελληνισμό η στρατηγική της αρθρώθηκε σε δύο φάσεις. Στην πραγματικότητα, οι Τούρκοι δεν θεώρησαν ποτέ ότι με τη Συνθήκη της Λωζάννης ρύθμισαν οριστικά τους λογαριασμούς τους με τον Ελληνισμό. Παρά τις κατά καιρούς διακυμάνσεις, από την επομένη σχεδόν ημέρα, στόχος του κεμαλικού καθεστώτος ήταν η κατάλυση του προβλεπόμενου από τη Λωζάννη καθεστώτος μερικής αυτονομίας της Ίμβρου και της Τενέδου και ευρύτερα η διάλυση της ελληνορθόδοξης μειονότητας. Η κατάλυση έγινε γρήγορα, ενώ η διάλυση της μειονότητας ολοκληρώθηκε σε δόσεις, με κορυφαία το πογκρόμ του 1955.

Το κεμαλικό δόγμα "ένα έθνος, ένα κράτος, μία γλώσσα" μετέτρεψε εξαρχής τις μειονότητες σε "ξένο σώμα", από το οποίο η Τουρκία "έπρεπε" με κατάλληλους δράσεις να απαλλαγεί. Το Κυπριακό μπορεί να χρησιμοποιήθηκε σαν πρόσχημα-καταλύτης από τη δεκαετία του 1950 για τη διάλυση της ελληνορθόδοξης μειονότητας στην Τουρκία, αλλά ταυτοχρόνως ήταν και η πρώτη εκδήλωση του τουρκικού επεκτατισμού εναντίον του Ελληνισμού. Έτσι, όταν η διάλυση ολοκληρώθηκε στη δεκαετία του 1960 κι όταν η τουρκική εισβολή-κατοχή έλυσε κατά τις επιδιώξεις της Άγκυρας το Κυπριακό, το μετακεμαλικό καθεστώς στράφηκε δυναμικά στο Αιγαίο και στη Θράκη.

Από το 1973-74, το καλάθι με τις μονομερείς τουρκικές επεκτατικές διεκδικήσεις σε βάρος της Ελλάδας σταδιακά γεμίζει. Στη δεκαετία 2002-2012, ο Ερντογάν επεδίωκε χαμηλή θερμοκρασία στο ελληνοτουρκικό μέτωπο, επειδή μαινόταν ο εμφύλιος πόλεμος με το μετακεμαλικό βαθύ κράτος και φοβόταν ότι οι στρατηγοί θα χρησιμοποιούσαν μία κρίση με την Ελλάδα για να τον ανατρέψουν. Από το 2013 και ειδικά από το 2016, όταν μετά την απόπειρα πραξικοπήματος εκκαθάρισε σε βάθος και έλεγξε τους κρατικούς μηχανισμούς, ο "σουλτάνος" πλέον Ερντογάν ξεδίπλωσε την ατζέντα του.

Η νεοοθωμανική εξωστρέφεια

Η Τουρκία έχει εμπλακεί στρατιωτικά στο Ιράκ και στη βόρεια Συρία, στη Λιβύη και στον Καύκασο. Η νεοοθωμανική αντίληψη ωθεί την Τουρκία σε μία επιθετικού χαρακτήρα εξωστρέφεια, η οποία συνιστά στροφή σε σύγκριση με την πολιτική του μετακεμαλικού καθεστώτος. Ο τρόπος που το καθεστώς Ερντογάν αντιλαμβάνεται τον ρόλο της Τουρκίας στον κόσμο είναι πολύ πιο φιλόδοξος από τον τρόπο που τον αντιλαμβάνονται οι (μετα)κεμαλικοί.

Για τους (μετα)κεμαλικούς η Συνθήκη της Λωζάννης είναι η γενέθλιος πράξη της Τουρκικής Δημοκρατίας και γι' αυτό δεν την αμφισβητούν. Ο δικός τους επεκτατισμός είναι γεωγραφικά πιο περιορισμένος, στρέφεται κυρίως προς Κύπρο και Ελλάδα. Και επειδή δεν θέλουν να αγγίξουν τη Λωζάννη, επινοούν νομικές ερμηνείες κομμένες και ραμμένες στα επεκτατικά τους σχέδια (τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ, "γκρίζες ζώνες" κλπ). Σε ό,τι αφορά, μάλιστα, το μέτωπο με τον Ελληνισμό, οι (μετα)κεμαλικοί είναι ρητορικά πιο ακραίοι και από τον Ερντογάν, προκαλώντας τον να καταλάβει ελληνικά νησιά!

Είναι αξιοσημείωτο, πάντως, ότι τα δύο ρεύματα του τουρκικού πολιτικού συστήματος έχουν και έναν δεύτερο κοινό παρονομαστή, εκτός από τον επεκτατισμό, που είναι δομικό στοιχείο του τουρκικού κοινωνικού σχηματισμού, κληρονομημένο από το οθωμανικό παρελθόν. Ο άλλος κοινός παρονομαστής είναι το γεγονός ότι βιώνουν τον κουρδικό αλυτρωτισμό ως απειλή για την εδαφική ακεραιότητα της Τουρκίας, εξ ου και αμφότεροι έχουν χρησιμοποιήσει άγρια καταστολή. Μπορεί ο Ερντογάν σε μία πρώτη φάση να επιχείρησε να προσδέσει το κουρδικό εθνικό κίνημα στο νεοοθωμανικό ιδεολογικό άρμα («Τούρκοι και Κούρδοι είναι παιδιά των Οθωμανών»), αλλά όταν απέτυχε, επέστρεψε στην πεπατημένη των μαζικών εξοντωτικών διώξεων.

«Ή θα χάσει ή θα κερδίσει εδάφη»

Πρέπει να υπογραμμισθεί το γεγονός ότι στο σύγχρονο τουρκικό εθνικό ιδεολόγημα συνυπάρχουν σφιχταγκαλιασμένοι ο επεκτατισμός με τον διάχυτο φόβο ότι η Τουρκία κινδυνεύει με ακρωτηριασμό. Την τελευταία οκταετία, μάλιστα, ο διάχυτος αυτός φόβος με την καθοδήγηση του καθεστώτος Ερντογάν έχει πάρει σχήμα: Τον ακρωτηριασμό μεθοδεύει η χριστιανική Δύση, χρησιμοποιώντας σαν "εργαλείο" τους Κούρδους. Το γεγονός, μάλιστα, ότι οι Αμερικανοί συμμάχησαν με τους Κούρδους της Συρίας και τους εξόπλισαν για να συντριβεί το ISIS, επιστρατεύεται από τους περί τον "σουλτάνο" σαν απόδειξη της δυτικής "συνωμοσίας".

Ειδικά μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016, ο Ερντογάν θεώρησε ότι οι Αμερικανοί επιχείρησαν να τον ανατρέψουν με σκοπό να ελέγξουν την Τουρκία και στο πλαίσιο της κυοφορούμενης "νέας τάξης πραγμάτων" στην περιοχή να προωθήσουν την ίδρυση κουρδικού κράτους, το οποίο εκ των πραγμάτων προϋποθέτει ακρωτηριασμό της χώρας του. Είναι ξεκάθαρο, άλλωστε, πως το Κουρδικό ζήτημα έχει για τα καλά μπει στη γεωπολιτική ατζέντα και είναι μάλλον απίθανο να διαγραφεί. Το γεγονός ότι το Ισραήλ έχει αναφανδόν ταχθεί υπέρ του κουρδικού εθνικού κινήματος πυροδοτεί περαιτέρω τους τουρκικούς φόβους.

Η προ ετών αμφισβήτηση από τον Ερντογάν της συνθήκης της Λωζάννης, οι στρατιωτικές επεμβάσεις σε Ιράκ, Συρία, Λιβύη και Καύκασο, καθώς και η κλιμακούμενη γεωστρατηγική πίεση προς Κύπρο και Ελλάδα, είναι ένα διαρκές μήνυμα προς τη Δύση και κάθε άλλη κατεύθυνση ότι η διαφαινόμενη ρευστοποίηση των γεωπολιτικών δεδομένων στην ευρύτερη περιοχή βρίσκει την Τουρκία σε ρόλο ενεργού διεκδικητή.

Πριν από το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου 2016, ο Ερντογάν είχε ξεκαθαρίσει τη θέση του. Δεν περιορίστηκε στη νεοοθωμανική ρητορική του Νταβούτογλου πως η Τουρκία πρέπει να ενδιαφέρεται για τους "αδελφούς" της στον ευρύτερο μουσουλμανικό-σουνιτικό κόσμο. Ούτε έμεινε στη δήλωση πως «Τουρκία δεν είναι μόνο η Τουρκία». Έχει κάνει ένα κρίσιμο βήμα παραπέρα. Όπως είπε το 2017, «όταν αλλάζουν τα πάντα, δεν μπορούμε να βρισκόμαστε στο σημείο που βρεθήκαμε τότε» (στα σύνορα που χάραξε η συνθήκη της Λωζάννης). Και για να μην αφήσει καμία αμφιβολία, μιλώντας στους υπουργούς του είχε πει χαρακτηριστικά: «η Τουρκία ή θα χάσει ή θα κερδίσει εδάφη», προσθέτοντας ότι ο ίδιος είναι αποφασισμένος να αγωνισθεί για να κερδίσει εδάφη.

https://slpress.gr/ethnika/o-polemos-einai-idi-edo-i-toyrkia-i-tha-chasei-i-tha-kerdisei-edafi/